Πολυτονικό ή μονοτονικό;

[TEUTAMOS]

Δυο χιλιάδες και πάνω χρόνια έχουν παρέλθει από τότε που οι πρώτοι φιλόλογοι στην ιστορία στην Αλεξάνδρεια ασχολήθηκαν με θέρμη και με ζήλο για την διατήρηση της αρχαίας ελληνικής κληρονομιάς. Ένα από τα πολλά έργα τους ήταν και η κατασκευή των τόνων και των πνευμάτων σε μια εποχή που "έσβηνε" η αρχαία ελληνική προφορά και προσωιδία. Έκτοτε εχρησιμοποιούντο κανονικά οι τόνοι και τα πνεύματα μέχρι και πριν από μερικές δεκαετίες που για λόγους τάχα διευκόλυνσης στην εκπαίδευση κατήργησαν το πολυτονικό και το αντικατέστησαν με το μονοτονικό. Πολύς κόσμος τότε συνέχιζε - ακόμη και σήμερα - να γράφει όπως είχε μάθει. Οι συνέπειες αυτού του αντιλαικού και ανθελληνικού μέτρου δεν άργησε να φανεί. Τα παιδιά σήμερα αντιμετωπίζουν (και μαζί με αυτά οι γονείς και οι καθηγητές τους) την δυσλεξία, σύγχρονη μάστιγα στην εκπαίδευση. Έρευνες έχουν δειξει πως η κατάργηση του πολυτονικού έχει οδηγήσει τα παιδιά μας στην δυσλεξία. Δεν έχει διευκρινιστεί από κανέναν για ποιο λόγο ακριβώς έχουν καταργηθεί τα πνεύματα και οι τόνοι. Όταν το έπραξε κάποτε ο Κεμάλ Ατατουρκ, δηλάδή να καταργήσει την οθωμανική γραφή και να υιοθετήσει την λατινική, είχε πολιτικούς και ιδεολογικούς λογους. Θα πρέπει να υποθέσουμε και εμείς κάτι αντίστοιχο; Είναι ένα ερώτημα βασικό. Τί τους έφταιξε το πολυτονικό; Ίσα ισα η χρήση του πολυτονικού καλλιεργεί την αγωγή της αισθητικής, καλλωπίζει τον λόγο του και έτσι ο λόγος του γίνεται ένα λεκτικό καλλιτέχνημα. Συνεπώς καλλιεργεί και την αγάπη του για τον γραπτό λόγο, η ζωή του γίνεται πιο ενδιαφέρουσα, και όχι μονότονη σαν το μονοτονικό. Πέρα όμως από τους αισθητικούς λόγους που κι αυτοί σήμερα είναι σημαντικοί ζώντας σε ζοφερές εποχές υπάρχουν και πρακτικοί λόγοι που συντεινουν στην επαναφορά του πολυτονικού. Η χρήση λ.χ. της περισπωμένης δεν είναι χωρίς λόγο και αιτία. Όταν λέμε ακριβός και ακριβώς (με περισπωμένη) εννοούμε δυο εντελώς διαφορετικά πράγματα που η διαφορά στον τόνο μπορεί να ανιχνευτεί και σήμερα. Έχει εξάλλου καταμετρηθεί κάποια μεγαλύτερη διάρκεια στο ω με περισπωμένη. Πραγματικά, έχουμε την αίσθηση ότι στο ακριβώς τραβάμε κάτι παραπάνω το ο.
Ακριβώς! Αυτό το λέγω κεγώ. Είναι πολύ ακριβός για να τον αγοράσω.
Στην πρώτη περίπτωση με το ακριβώς ως επίρρημα ο τόνος της φωνής μας "εκτονώνεται" με την τελευταία συλλαβή, διότι στην θέση που βρίσκεται κιόλας κάνει μια δυνατή παύση. Η κατάργηση της δασείας που για τους αρχαιους είχε φωνητική αξία, για μας έχει μορφολογική και ετυμολογική αξία. Γίνεται αισθητή στις επιπτώσεις που έχει στην σύνθεση (τρέπει το π σε φ, το κ σε χ και το τ σε θ). Έτσι περισσότερο ακούμε σήμερα το πενταήμερη από το πενθήμερη, ενώ το σωστό είναι πενθήμερη. Για τις δεκαπέντε μέρες θα πόύμε πάλι δεκαπενθήμερο (κι όχι δεκαπενταήμερο). Αν τώρα ρωτήσουμε κάποιον να μας πει πόθεν πρόερχεται η λέξη πενθήμερη θα πει ότι αν μη τι άλλο έχει σχέση με το πένθος. Από την στιγμή που αγνοούμε τον βασικό αυτό κανόνα με την τροπή των κ,π,τ σε χ,φ,θ πριν από δασεία η μορφολογία της λέξεως γίνεται αδιαφανής για μας. Η Ελληνική σε σχέση με τις άλλες γλώσσες έχει το προτέρημα ότι όταν την μιλάς δεν εστιάζεις απλώς στο τι θα πεις, αλλά και στο πώς θα το πεις. Με τον σταδιακό "εκχυδαισμό" της γλώσσας και αυτή η αρετή της Ελληνικής γλώσσας χάνεται. Οσον αφορά στην ιστορική ορθογραφία η αντικατάσταση των ει/οι/η/ι/υ με ι, των ω.ο με ο και των ε/αι με ε δείχνει ότι το κακό δεν έχει τελειώσει. Οδηγούμαστε όχι απλά σε μια κατάσταση ιστορικής λήθης, αλλά και σε μια νευροφυσιολογική σύγχυση. Θα είναι πολύ δύσκολο ακόμα και για έναν ανορθόγραφο να βάζει παντού ο ή παντού ε ή παντού ι. Δεν στερείται οπτικής εικόνας των γραμμάτων ο ανορθόγραφος, αλλά ανεπάρκειας στην ορθή τους χρήση. Ξέρει δλδ το αι και το ε, αλλά γράφει πχ εδώ για τη λέξη αιδώ ή τουμπαλιν αιδώ για το τοπικό επίρρημα εδώ. Αν κληθεί υπακούοντας σαν καλός και ανυποψίαστος πολίτης να χρησιμοποιήσει το "φωνητικό" αλφάβητο (γράφοντας και για την αιδώ και για το εδώ την φωνητική μεταγραφή της εδο) θα δυσκολευτεί ή και θα διαταραχτεί το νευρικό του σύστημα.

(από το ομώνυμο τόπικ εδώ που προτάθηκε εδώ )