Η ΞΕΝΟΜΑΝΙΑ ΣΤΗΝ ΓΛΩΣΣΑ ΜΑΣ

[TEUTAMOS]

Επηρεασμένος από την εκπομπή του Σεραφείμ Φυντανίδη "Χθές, Σήμερα, Αύριο" στην ΝΕΤ που θέμα είχε την Ελληνική Γλώσσα και το πώς αυτή δέχεται προσμίξεις από ξένες λέξεις, θα ασχοληθώ κεγώ με την σειρά μου με το ζήτημα αυτό εδώ. Καλεσμένοι στην εκπομπή για όσους δεν την είδαν ήταν ο πρώην πρύτανις του Πανεπιστημίου Αθηνών Γεώργιος Μπαμπινιώτης και ο καθηγητής Κλασσικής Φιλολογιας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών Γιώργης Γιατρομανωλάκις. Η γλώσσα μας λοιπόν σήμερα δέχεται ολοένα και περισσότερες ξένες λέξεις στο λεξιλόγιό της. Έξω κοιτάζοντας σε καταστήματα και μαγαζιά βλέπουμε ξενόγλωσσες επιγραφές, στα περίπτερα αναρτώνται περιοδικά με ξένο τίτλο, στην τηλεόραση προβάλλονται συχνότατα πια ονομασίες και λέξεις ξένες. Όλα συντείνουν υποτίθεται στην ευκολότερη πρόσβαση από τον καταναλωτή στο διαφημιζόμενο προιόν χρησιμοποιώντας την ξένη - δήθεν πιο ευμνημόνευτη και εύληπτη - ονομασία. Ολίγοι είναι αυτοί που ανθίστανται στον οργασμό αντικατάστασης ελληνικών λέξεων με ξένες. Αν η γλώσσα μας είναι μέρος του πολιτισμού που λέγεται ελληνικός - και ίσως το πιο σοβαρό του μέρος θα έλεγα - τότε για ποιον πολιτισμό μιλάμε; Πόσο ελληνικός είναι τελικά; Αναμφίβολα οι διαγλωσσικές επιδράσεις είναι φυσιολογικό φαινόμενο στις ζωντανές γλώσσες όπως στην Νέα Ελληνική, όμως κάθε γλώσσα και κάθε χρήστης αυτης της γλώσσας σεβόμενος τον εαυτό του και την ιστορία του τόπου του θα οφείλει να χρησιμοποιεί την ελληνική λέξη. γιατί όπως λέγει και ο μέγας ποιητής μας Ελύτης "την γλώσσα μας έδωκαν Ελληνική". Εμείς τί γλώσσα σκοπεύουμε να παραδώσουμε; Κάποιες σκέψεις έγιναν με αφορμή την πολύ καλή εκπομπή στην ΝΕΤ και θα ήθελα να ακουστούν και οι απόψεις των ιδεογραφιτών και ιδεογραφιτισσών πάνω σ' αυτό το καίριο ζήτημα της γλώσσας μας.

[Casandra]

Δεν αρκεί να δηλώνουμε υπερήφανοι για την Ελληνική μας γλώσσα και κληρονομιά αλλά οφείλουμε να το δείχνουμε στην πράξη. Δεν θα ήθελα να γίνω Κασσάνδρα επερχόμενων δεινών για την εξαιρετικά πλούσια γλώσσα μας. Ωστόσο, ο γλωσσικός μιμητισμός και ο γλωσσικός αφελληνισμός είναι το δούρειο όχημα ενός ευρύτερου αφελληνισμού. Τελικά η μόνη δυνατή αντίδραση είναι η σοβαρότητα.

Είναι δείγμα παρακμής, όταν μια χώρα αλόγιστα υιοθετεί λέξεις που δεν ταιριάζουν με την ιδιοσυγκρασία του λαού της και ξεχνάει τις δικές της για χάριν της μόδας και στην προσπάθειά της να γίνει πιο μοντέρνα. Να «μοιάσουμε», δηλαδή, στους δήθεν «πολιτισμένους» ξένους.
Κάποτε, όλοι σχεδόν οι άνθρωποι στην Ευρώπη, και κυρίως οι μορφωμένοι, εξελλήνιζαν τα ονόματά τους, γιατί θεωρούσαν πολύ τιμητικό να έχουν ελληνικό όνομα. Είναι γνωστό, πως οι επιστήμονες στην αλλοδαπή προστρέχουν πάνω απ’ όλα στη δική μας γλώσσα για τη δημιουργία όρων τόσο στο παρόν όσο και στο παρελθόν.

Η αρχαία ελληνική υπήρξε ένα αξεπέραστο γλωσσικό όργανο γιατί εκπροσωπούσε τον πιο λαμπρό πολιτισμό της εποχής της. Η νέα ελληνική μπορεί να εξελιχθεί περαιτέρω, όχι μιμούμενη δουλικά την αρχαία, αλλά αφομοιώνοντας δημιουργικά τις παρακαταθήκες της, κυρίως στο πλουσιότατο λεξιλόγιο. Ταυτόχρονα, μπορεί και πρέπει να διατηρήσει κι όλες εκείνες τις ξένες λέξεις που με τα χρόνια εντάχθηκαν οργανικά και λειτουργούν αρμονικά στο λεξιλόγιό της. Πρέπει βεβαίως, επίσης να προσέξει την επιπόλαια αποδοχή ξένων λέξεων που δεν έχουν να προσθέσουν κάτι καινούργιο σε επικοινωνιακό επίπεδο ή που έρχονται ως πιο «in» για να εξοβελίσουν υπάρχουσες ελληνικές λέξεις.

Οι πλέον αρμόδιοι για αυτή την προσπάθεια γλωσσικής ανάτασης είναι η εκπαίδευση και η επιστημονική κοινότητα που θα πρέπει να διαφωτίσει και να διδάξει σεβασμό στη γλώσσα, γιατί η γλώσσα ενός λαού, (όπως είπες και εσύ), μαζί με τον πολιτισμό και την ιστορία του, αποτελεί το ισχυρότερο εργαλείο τής ατομικότητάς του, τον συνδετικό κρίκο της κοινωνικής συνοχής των ανθρώπων μιας κοινωνίας και την ασπίδα στις διάφορες πολιτισμικές επιθέσεις. Η γλώσσα αποτελεί εν τέλει την ίδια την συνείδηση του λαού.

[Apomakros]

Ο Σαράντος Καργάκος στο βίβλο του «Μικρά Γλωσσικά» όπου υπάρχει η ομιλία του «Η γλώσσα του μέλλοντος και το μέλλον της γλώσσας» λέει τα εξής στον επίλογο:

«…αν σταματήσουμε να μισούμε ή να περιφρονούμε τη γλώσσα μας, αν συμφιλιωθούμε μαζί της, θα ζήσουμε αύριο σ' ένα πνευματικό και επιστημονικό περιβάλλον πιο φιλικό προς εμάς. Το μέλλον χρειάζεται την ελληνική για να υδροδοτείται από αυτή γλωσσικά. Όποια ευρωπαϊκή γλώσσα κι αν εξελιχθεί σε παγκόσμια γλώσσα, σε μία οικονομική lingua franca, θα έχει την ανάγκη της ελληνικής η οποία και γι' αυτό πρέπει να διατηρηθεί ζώσα, σφριγώσα και ακμαία. Οι καρποί της πάντα θα είναι καρποί και για το παγκόσμιο λεξιλόγιο της επιστήμης και του πολιτισμού. Γι' αυτό το να υπηρετούμε με σεβασμό τη γλώσσα μας είναι η μεγαλύτερη προσφορά στον παγκόσμιο γλωσσικό πολιτισμό».


(όπως την υπηρετούν σήμερα όλα τα μμε, με γλώσσα που αρμόζει σε επικοινωνία μεταξύ τσοπάνη και προβάτων)

[TEUTAMOS]

(όπως την υπηρετούν σήμερα όλα τα μμε, με γλώσσα που αρμόζει σε επικοινωνία μεταξύ τσοπάνη και προβάτων)

Εξ ου και το παλαιό σήμα της ΕΡΤ "Τσοπανάκος ήμουνα". Τίποτε τυχαίο σ' αυτή την ζωή.

[Casandra]

(όπως την υπηρετούν σήμερα όλα τα μμε, με γλώσσα που αρμόζει σε επικοινωνία μεταξύ τσοπάνη και προβάτων)

Εξ ου και το παλαιό σήμα της ΕΡΤ "Τσοπανάκος ήμουνα". Τίποτε τυχαίο σ' αυτή την ζωή.

Και η οπτικοακουστική απόδειξη για να θυμηθούν οι παλαιότεροι και να μάθουν οι νεότεροι