ΠΕΡΙ ΤΩΝ ΑΡΧΑΙΩΝ ΘΡΑΚΩN

[karipis]

ΠΕΡΙ ΤΩΝ ΑΡΧΑΙΩΝ ΘΡΑΚΩN


Κ. ΜΥΡΤΙΛΟΥ ΑΠΟΣΤΟΛΙΔΟΥ
Διδάκτορος τής Φιλολογίας.


1. Οι λαοί, οίτινες κατώκουν εν τη αρχαιότητι την λεγομένην Ιλλυρικήν η Ελληνικήν Χερσόνησον, ως και τας πλείστας των παραλίων της Μικράς Ασίας χωρών, ανήκον εις την οικογένειαν των Ινδοευρωπαικών η Ινδογερμανικών η Αρίων 2) εθνών τς Καυκασίας φυλής 3). Η πρώτη κοιτίς τούτων ετίθετο άλλοτε έν τη κεντρώα Ασία, σήμερον όμως οι πλείστοι των ιστορικών και άλλων ειδικών, δυναμένων να εκφέρωσιν επί τοιούτων ζητημάτων έγκυρον γνώμην, φρονούσιν ότι οι Αριοι εκ της Ευρώπης επεξετάθησαν και εις την Ασίαν διότι κοιτίς αυτων είναι η Κεντρώα Ευρώπη η τα ανατολικά αυτής μέρη, δηλαδή τα όρια της Ευρώπης και της Ασίας κατά τας μεσημβρινάς ευρείας της Ρωσσίας χώρας, οπόθεν ηδύναντο ευκόλως και την επι την απωτέρω Ασίαν οδόν και την επί την δυτικήν Ευρώπη να τραπώσιν.
Εάν αυτή η γνώμη αληθεύη, όπερ και πιθανώτερον, τότε οι πλείονες των Αρίων της μικράς Ασίας, εν οίς και οι Φρύγες, πρώτον εις την Θράκην κατήλθαν εκ των βορειοτέρων χωρών και εντεύθεν δια των στενών του τε Βοσπόρου και του Ελλησπόντου διεπεραιώθησαν εις την απέναντι ήπειρον. Εκ τούτου έπεται οτι οι κατοικήσαντες την Θράκην Αριοι η απεσπάσθησαν κατα την διάβασιν των άλλων εις την Ασίαν και παρέμειναν εν τη λεγομένη Θράκη η επανήλθον βραδύτερον εκ της πλησίον κειμένης Φρυγίας και κατέλαβον την καταληφθείσαν πρότερον χώραν, δι' ής διήλθον. Την εκ της Θράκης δε εις την Φρυγίαν η τανάπαλιν διάβασιν των Αρίων μαρτυρεί και η μετά των Φρυγών συγγένεια των Θρακών εικαζομένη και εκ της στενωτέρας συγγενείας της Φρυγικής και Θρακικής γλώσσης και έξ ομωνυμιών, ως ο Στράβων πρώτος παρετήρησε « Πολλαί δ' ομωνυμίαι Θραξί και Τρωσίν, οίον Σκαιοί Θράκες τινές και Σκαιός ποταμός και Σκαιόν τείχος και εν Τροία Σκαιαί πύλαι Ξάνθιοι Θράκες, Ξάνθος ποταμός εν Τροία Αρισβος ο εμβάλλων εις τον Εβρον, Αρίσβη εν Τροία Ρήσος ποταμός έν Τροία, Ρήσος δέ και βασιλεύς των Θρακών, έστι δε και τω Ασίω ομώνυμος έτερος παρά τω ποιητή Ασιος» 1). Εάν δε η παλαιοτέρα των ιστορικών γνώμη αληθεύη, τότε εκ της βορειοδυτικής Μικράς Ασίας, δηλαδή εκ της Φρυγίας, διήλθον εις την Ευρώπην και κατέλαβον την Θράκην οι Αριοι Θράκες εκταθέντες κατά μικρόν μέχρι του Ολύμπου και περαιτέρω είς τα βόρεια της στερεάς Ελλάδος, ήτοι εις την Φωκίδα, την Βοιωτίαν, την Εύβοιαν και εις τας νήσους Θάσον, Σαμοθράκην, Λήμνον και Νάξον.
Ο Kretschmer τασσόμενος υπέρ της πρώτης γνώμης φρονεί ότι η χωρήσασα έκ Θράκης πρός νότον εις την Ελλάδα των Αρίων μοίρα ηναγκασθή να πράξει τούτο ένεκα της πιέσεως των βορείων λαών, οίτινες ώθησαν και τους Φρύγας να μεταναστεύσωσιν εις την Μικράν Ασίαν επομένως ούτοι oι Θράκες ήσαν πιθανώς έκ των πρότερον κατελθόντων εκ της κεντρώας Ευρώπης και εγκαταστάντων εις τους ιστορικούς των τόπους 2). Κατά ταύτα λοιπόν οι πανάρχαιοι αυτοι Θρακοφρυγικοί λαοί απετέλεσαν ου μόνον τους προιστορικούς της Θράκης κατοίκους, αλλ εν μέρει και τους της κύριας Ελλάδος, εν η ηνώθησαν και μετ’ άλλων προυπαρχουσών συγγενών φυλών, των Ελληνοπελασγών, δηλαδή των Πρωτοελλήνων, πιθανώς δε και μετα Ιλλυρικών φύλων, ανήκουσων και τουτων εις την οικογένειαν των Ινδοευρωπαικών λαών και επεκταθεισών ήδη προς τα βορειοδυτικά της Ευρώπης μέρη. Ούτοι δε διεδέξαντο τους αγρίους η ημιαγρίους της Θράκης κατοίκους της παλαιολιθικής και νεολιθικής περιόδου, κατά τινας μη ανήκοντας εις την Αριανήν οικογένειαν, εν δε τη Ελλάδι υπήρξαν μετά των Ελληνοπελασγών και των Ιλλυριών εν μέρει οι πρόδρομοι των ύστερον Ελλήνων, οίτινες αποσπασθέντες των συγκατοίκων των Ιταλών κατώκησαν βραδύτερον τας Ελληνικάς χώρας 1). Ο Οberthummer όμως ερειδόμενος εις την συγγένειαν των αρχαίων ονομάτων εικάζει ότι και οι πρό των Θρακών κάτοικοι της χώρας αυτων ήσαν συγγενείς προς τους Καυκασίους και πρός τους εν τη Μικρά Ασία Κάρας, Λυκίους, Λύδους, πιθανώς δε και προς τους εν τη Ιταλία Τυρρήνους (Ετρούσκους)2, οίτινες πάντες, ώς ισχυρίζονται σύγχρονοι αρχαιολόγοι και ιστορικοί κατά νεωτέρας εξηκριβωμένας έρευνας, ως και οι Λέλεγες, οι Φοίνικες, οι Φιλισταίοι, οι Λίβυες και οι Ετεοκρήτες, ήσαν Αρίοι Πρωτοέλληνες 3). Ωστε ανέκαθεν η Θράκη κατωκήθη υπο Αρίων.
§ 2. Οι χρόνοι και τα αίτια τούτων των εις την χερσόνησον ημών μεταναστεύσεων των Αρίων δεν είναι ημίν ακριβώς γνωστοί. Ο Kretschmer νομίζει ότι οι Θράκες κατείχον ήδη τήν χώραν των κατα την τρίτην π.Χ. χιλιετηρίδα και ήρξαντο έκτοτε μεταναστεύοντες εις τήν μικράν Ασίαν 4). Ο ιστορικός Meyer υποθέτει οτι η οριστικη αυτων εις την χερσόνησον εγκατάστασις εγένετο κατά την δευτέραν π.Χ. χιλιετηρίδα 5), παραδέχεται όμως ότι και πρότερον ήδη μοίραι τίνες αυτων διέβησαν δια της Θράκης εις την μικράν Ασίαν, αλλ' ως ασήμαντοι τόν αριθμόν δεν ηδυνήθησαν να μεταβάλωσι τον εθνολογικόν των εκεί κατοίκων χαχρακτήρα όθεν οι Φρύγες και οι συγγενείς αυτων λαοί αναφαίνονταα εκεί κατά τον δωδέκατον π.Χ. αιώνα και τα λείψανα της Τροίας (δευτέρας πόλεως), ως και τα παλαιά της Φρυγίας χώματα είναι προιστορικά και ούχι Θρακικά 6).
Εκ των διασωθεισών τοπωνυμιών φαίνεται ότι οι Θράκες καταλαβόντες κατ' αρχάς το ανατολικόν της χερσονήσου τμήμα επεξετάθησάν συν τω χρόνω προιόντι και μέχρι του Αδριατικού πελάγους και εθαλασσοκράτησαν επί 79 έτη διότι κατά τον ιστορικόν Κάστορα μεταξύ των 17 θαλασσοκρατησάντων εθνών, των απαριθμουμένων από των αρχαιοτάτων χρόνων μεχρι της εις Ελλάδα εκστρατείας του Ξέρξου (480 π.Χ.) οι Θράκες φέρονται τρίτοι ερχόμενοι μετά τους Λυδούς και τους Πελασγούς 1). Υστερον όμως μετά την αθρόαν τνω Ιλλυριών κάθοδον περιωρίσθησαν εις τας ιστορικάς των χώρας, ο δε Ρatsch νομίζει ότι έκ τούτου του περιορισμού προεκλήθη η εις την μικράν Ασίαν από της Ευρώπης διάβασις και εγκατάστασις των Φρυγών 2). Εικάζεται όμως ότι και εν τοις μετέπειτα χρόνοις νέα φύλα κατήρχοντο αλλεπάλληλα από βορρά και από δυσμών εις τα καταληφθέντα ήδη μέρη, ώστε τούτων τινά πιεζόμενα υπ' άλλων ισχυροτέρων και πολυαριθμοτέρων εζήτησαν άσυλον εις την μικράν Ασίαν. Μετά τούτων δε πιθανώς μετενάστευσαν και οι έν Θράκη προεγκαθεσταμένοι Φρύγες, πρός δε και οι Αρμένιοι καταλιπόντες τας προτέρας των εν Θεσσαλία εστίας. Τότε δ' ίσως η και πρότερον διέβησαν εις την μικράν Ασίαν και οι Μυσοί, ών μοίρα απέμεινεν εν τη χερσονήσω διατηρηθείσα μέχρι των χρόνων της Ρωμαϊκής κατακτήσεως. Κατά δε τους ιστορικούς χρόνους διέβησαν και οι Θύνοι και οι Βιθύνοι κατά τον έβδομον π. Χ. αιώνα, οπότε και οι Αρμένιοι καταλιπόντες την Φρυγίαν μετώκησαν εις την Αρμενίαν, οπού αφωμοίωσαν τους πρώην αυτής Ινδοευρωπαίους κατοίκους 3).
Ούτοι οι πανάρχαιοι Θράκες δεν ήσαν τότε όλως άμοιροι πολιτισμού τούτο δ' εικάζεται ου μόνον έκ των περι αυτων μύθων και παραδόσεων των Ελλήνων, ότι ουτοι εγένοντο εισηγηταί εις την Ελλάδα πολλών λατρειών, θεοτήτων, της μουσικής και της ποιήσεως 4) και έκ των μνημονευομένων μετα θαυμασμού εν τοις Ομηρικοίς επέσι τεχνουργημάτων αυτων, οίον αργυροήλων ξιφών, παναργύρων κρατήρων, περικαλλών κυπέλλων και άλλων 5), αλλά και εκ προιστορικών τεχνικών μνημείων, οίον πηλίνων αγγείων μετα σπειροειδών γραφών 6), οστείνων και μαρμαρίνων ειδωλίων, ορειχαλκίνων ξίφων, αμφιστόμων πελέκεων και άλλων αντικειμένων άνευρεθέντων μέχρι του νύν μετ' ανασκαφάς και ολονέν ανευρισκομένων εν τε τη Θράκη και τη Μισία 1). Τούτο δε ευκόλως ερμηνεύεται.
§ 3. Οι Θράκες ένεκα της γεωγραφικής της χώρας των θέσεως υφίσταντο ποικίλας επιδράσεις υπό λαών συγγενών αυτοίς, άλλ' ηδη λίαν προηγμένων εν τω πολιτισμώ. Ισχυρά ρεύματα του Τρωικού, Μυκηναϊκού, Κυκλαδικού και Κρητικού πολιτισμού 2), άτινα συνέδεον την μεν Τροίαν δια ξηράς μετα της Ελλάδος, τας δ' ακτάς και τας νήσους του Αιγαίου πελάγους και την Κρήτην μετά των πεδιάδων του Δοννάβεως, διέσχιζον την χώραν αυτων άπ' ανατολών πρός δυσμάς και από μεσημβρίας πρός βορράν. Η ανεύρεσις παναρχαίων πηλίνων αγγείων παρά τη Αμφιπόλει και τη Θεσσαλονίκη, δι' ων διήρχετο η εμπορική μεταξύ Τροίας και Ελλάδος οδός και αγγείων προιστορικού και Μυκηναικού ρυθμού εν τη Θράκη και τη Μοισία και εν αυτή τη Τρανσυλβανία, ωσαύτως και χαλκίνων ξιφών εν τη νύν Βουλγαρία, τη Ουγγαρία και εν αυτή τη Ελβετία, πολύ ομοίων πρός αυτα τα Ελληνικά, πρός δε η ανεύρεσις κερατίνων, πηλίνων και μαρμαρίνων μεταγενεστέρων χρόνων ειδωλίων εν τη Θράκη και αι γενόμεναι έν τη Βοσνία ανασκαφί μαρτυρούσι την κατά ξηράν δια της Θράκης επικοινωνίαν και την αδιάλειπτον κατα τους προιστορικούς χρόνους συναλλαγήν των παρά τω Δουνάβει οικουντων και μέχρι της Ελβετίας εκτεινόμενων λαών μετά των κατοίκων της Ελλάδος, των πρός το Αιγαίον ακτων της μικράς Ασίας, των Κυκλάδων και της Κρήτης. Οι δε Θράκες, οίτινες εξυπηρετούν τους πολιτισμούς και τας ανάγκας των λαών τούτων, των προηγμένων ηδη έν τω κοινωνικώ βίω, δεχόμενοι και μεταβιβάζοντες τα προιόντα αυτων πρός δυσμάς και πρός βορράν και τανάπαλιν και συναλλασσόμενοι ευκολώτερον ένεκα της συγγενείας και της ομοιότητος των γλωσσών και των ηθών πρός τα των άλλων λαών, πάντως δεν ηδύναντο ν' αποκρούσωσι τον ξένον πολιτισμόν. Ωστε η επ’ αυτούς επίδρασις το μεν του των λαών της κεντρικής Ευρώπης πολιτισμού, το δε ιδίως του Τρωικού, του Μυκηναικού, του Κυκλαδικού και του Κρητικού πολιτισμού από της τρίτης ήδη π.Χ. χιλιετηρίδος ουδαμώς πρέπει να αμφισβητήται επομένως και αι περί των φιλόμουσων παλαιών Θρακών παραδόσεις των Ελλήνων φαίνεται ότι δεν είναι μύθοι, αλλά στηρίζονται επί ιστορικής αληθείας 1). Τούτο μαρτυρείται και εξ αρχαιολογικών μνημείων.
Τα εν τη περιφέρεια της Φιλιππουπόλεως και της αρχαίας Βερόης νύν Στάρα Ζαγόρας) ανευρεθέντα μαρμάρινα ειδώλια ομοιάζουσι καταπληκτικώς πρός τα του Κυκλαδικού πολιτισμού, όπερ δηλοί η ότι εκομίσθησαν εκ των Κυκλάδων η ότι εποιήθησαν εν τω τόπω, αναπτυχθείσης κατα ξένην επίδρασιν της πλαστικής εν τη Θράκη 2). Ο παρά τη κώμη Semtsinovo της περιφερείας της αρχαίας Βησσαπάρας (νύν Τατάρ-Παζαρτζικίου) εν τη άνω του Εβρου κοιλάδι ευρεθείς αμφίστομος πέλεκυς ουδαμώς διαφέρει των εν τη Κρήτη ευρεθέντων 3). Οι ου μακράν των Σαράντα - εκκλησιών εν τη νοτιοανατολική Θράκη ευρεθέντες Μυκηναικοί τάφοι είναι καθ' όλα όμοιοι την κατασκευήν προς τους εν τη Αργολίδι 4). Η επίδρασις δε του Μυκηναικού πολιτισμού φαίνεται ότι εξηκολούθησεν εν τη χώρα υφιστάμενη και μετά τον εξαφανισμόν εκείνου εν τη Ελλάδι δια της καθόδου των Δωριέων, διότι ευρεθέντα εν τάφοις κτερίσματα του πέμπτου π.Χ. αιώνος ουδαμώς διαφέρουσι των Μυκηναικών. Ούτως εν τινι παρά τω Αίμω κώμη ου μακράν της κωμοπόλεως Παναγιουριστέ ευρέθη ξίφος ορειχάλκινον τύπου και τέχνης Μυκηναϊκής 5), δυο δε χρυσά διαδήματα, ων το μέν ευρέθη εντός χώματος παρά τη κώμη Εζέροβο, το δε παρά τη πόλει Τσιρπάν εν τη άνω του Εβρου κοιλάδι ομοιάζουσι καταπληκτικώς πρός τα εν τοίς Μυκηναϊκοίς της Ελλάδος τάφοις ευρεθέντα 6). Ωσαύτως δε και εντός τάφου ανασκαφέντος εν Βουλγαρία ευρέθη επί του προσώπου του νεκρού χρυσή προσωπίς ούχι διάφορος της Μυκηναϊκής 7).
§ 4. Αι αρχαιόταται, περί Θρακών γραπταί ειδήσεις απαντώσι παρά Ομήρω και τώ Ξενοφάνει 8). Ο Ομηρος ιδία μέν Θράκας ονομάζει «όσους Ελλήσποντος αγάρους έντος εργεί» 1), εκτείνει δ' αυτούς ικανώς προς δυσμάς. Αλλους της Θράκης λαούς γινώσκει τους Κίκονας, τους Παίονας, τους Πελασγούς και τους Μύσους προς βορράν 2), ους πάντςς καλεί ιποπόλους κατ' έξοχήν 3). Ουδαμώς δε αδαής τυγχάνει και των αρχαιοτέρων Θρακών, των εις τους Ελληνας εισηγητων τής των Μουσών λατρείας και της ποιήσεως, ώς υποδηλούται εκ των περι Θαμύριδος υπ' αυτού λεγομένων 4). Εκ δε των περί του ιερέως του Απόλλωνος Μάρωνος 5) και των περί του βασιλέως των Ηδωνών Λυκούργου 6) ειρημένων φαίνεται οτι ο ποιητής εγίνωσκε και τα αφορώντα εις την λατρείαν του Απόλλωνος παρα τοίς Θραξί και την ταύτης σκληράν αντίστασιν εις την εισαγωγήν της του Διονύσου, ητις ούτε ευχερώς εισήχθη ούτε ηδυνήθη ολοσχερώς να επικρατήση εκείνης 7).
Βραδύτερον όμως, οτε δια της εμπορίας και της επικοινωνίας των επι του Πόντου πυλυαρίθμων ελληνικών αποικιών (από του 650 π. Χ.) και ιδίως δια της επι τους Σκύθας εκστρατείας του βασιλέως των Περσών Δαρείου (515 π. Χ.) εγνώσθησαν καλώς αι προς βορράν του Ιστρου χώραι, ων οι λαοί κατά τε τα ήθη και την γλώσσαν ουσιωδώς δεν διέφερον των πρότερον γνωσθέντων τοις Ελλήσι Θρακών δια των επι Θράκης αποικιών (700 π. Χ.), εξελήφθησαν ως Θράκες και άλλα συγγενή αυτων έθνη. Εκ τούτου ο Ηρόδοτος θεωρεί το Θρακικόν έθνος ως το μέγιστον του κόσμου μετά το των Ινδών, αλλ' ασθενές ένεκα της διαιρέσεως αυτού εις πολλάς φυλάς και της καθ' εκάστας διοικήσεως : «Θρηίκων δε έθνος μεγίστον έστι μετά γε Ινδούς πάντων ανθρώπων. Ει δε υπ ενός αρχοιτό η φρονέοι κατά τούτο, άμαχον τ' άν είη και πολλώ κράτιστον πάντων εθνέων κατα γνώμην, την εμήν 8). Αλλα και ο πολλώ μεταγενέστερος του Ηροδότου Παυσανίας λέγει οτι οι Θράκες ήσαν πολυάριθμοι υπολειπόμενοι μόνον των Κελτων : «Θρακών δε των πάντων ουδένες πλείους είσι των ανθρώπων ότι μη Κελτοί» 9).
§ 5. Εκ των υπο του Ηροδότου όμως, του Θουκυδίδου, του Ξενοφώντος και των μεταγενεστέρων αυτων ιστορικών και γεωγράφων αναφερομένων ειδήσεων περι των βαρβάρων ηθών και εθίμων των συγχρόνων αυτοίς Θρακών και της αγριότητας ενίων φυλών αυτων γεννάται μέγα χάσμα μεταξύ των ιστορικών Θρακών και των προϊστορικών και των μυθολογουμένων διότι εκείνοι μεν απεικονίζονται ως βάρβαροι και απολίτιστοι, περιπλανώμενοι κατα τον Μαιρκελλίνον 1) μέχρι τής υπό τους Ρωμαίους υποταγής αυτων «sine cuΙtu vel legibus» μεθ' όλην την του ελληνισμού επ’ αυτούς επίδρασιν, ουτοι δε ου μόνον εν στενωτάτη συγγένεια και επικοινωνία διετέλουν πρός τους λαούς της κυρίας Ελλάδος διά των προς νότον μεταναστεύσεων 2), αλλ' ώς φιλόμουσοι ήσαν και οι πρώτοι, ούτως ειπείν, εκπολιτισταί αυτων, ως μαρτυρεί και ο Στράβων 3) «Από τού μέλους και του ρυθμού και των οργάνων και η μουσική πάσα Θρακιά και Ασιάτις νενομίσται δήλον δε εκ τε των τόπων, εν οις αι Μούσαι τετίμηνται, Πιερία γαρ και Ολυμπος και Πίμπλα και Λείβηθρον το παλαιόν ην Θράκια χωρία και όρη τον τε Ελικώνα καθιέρωσαν ταις Μούσαις Θράκες, οι την Βοιωτίαν εποικίσαντες, οιπερ και το των Λειβηθριάδων Νυμφών άντρον καθιέρωσαν. Οι τε επιμεληθέντες της αρχαιάς μουσικής Θράκες λέγονται, Ορφευς τε και Μουσαίος και Θάμυρις, και τώ Ευμόλπω δε τούνομα ενθένδε και οι τω Διονύσω την Ασίαν όλην καθιερώσαντες μέχρι της Ινδικής εκείθεν και την πολλήν μουσικήν μεταφέρουσιν».
Επειδή δε αφ' ετέρου εκ των αυτων ιστορικών των αρχαίων συγγραφέων μαρτυριών ουδεμία ειδική διαφορά προκύπτει μεταξύ των ιστορικών Θρακών και των ομόρων αυτοίς λαών, τ. έ. προς δυσμάς μεν των Ιλλυριών, των Παιόνων και των Τριβαλλών, πρός βορράν δε των Μοισων, των Γετων και των Δακών και πρός ανατολάς των εν τη μικρά Ασία εθνών και ιδία των Φρυγών, τινές των νεωτέρων ιστορικών και γλωσσολόγων φρονούσιν ότι οι των ιστορικών χρόνων Θράκες ουδέν κοινόν έχουσι μετά των προϊστορικών, των συγγενών των Πρωτοελλήνων 4). Διότι οι ιστορικοί Θράκες κατήλθον από βορρά πολλώ βραδύτερον των προϊστορικών και καταλαβόντες ολην την από του Στρυμώνος μέχρι του Ιστρου χώραν εξετόπισαν τους προτέρους κατοίκους δ’ Ελληνες αφορώντες εις τους παναρχαίους Θράκας ωνόμασαν δια του αυτού ονόματος πάντας τους βαρβάρους τούτους λαούς, oίτινες είχαν ποικίλα τοπικά και φυλετικά ονόματα και ων αγνοούμεν το κατ αυτούς εθνικόν όνομα.
§ 6. Ο Gerhard αντιτασσόμενος εις ταυτην την γνώμην υπολαμβάνει την ουσιώδη των προιστορικών προς τους ιστορικούς Θράκας αντίθεσιν ως διάφορον της αυτής φυλής τάσιν κατά διαφόρους χρόνους. Παραδεχόμενος δε ως παναρχαίους της Ελλάδος κατοίκους τους Πελασγούς πειράται δια μακρών ν' αποδείξη την σνγγένειαν αυτων προς τους Θράκας 1) δια της αντιπαραθέσεως Πελασγικών και Θρακικών ονομάτων και δια της προσαγωγής και άλλων τεκμηρίων, εξ ού συμπεραίνει τελικώς ότι δύσκολος καθίσταται η εξεύρεσις ορίων μεταξύ Θρακών και Πελασγών 2). Της αυτής ωσαύτως γνώμης είναι ο τε Hock 3) και ο Welcker 4). Ο δε Helbig, όπως ερμηνεύση την αντίθεσιν, υποθέτει οξυνούστατα οτι ο παλαιός των Θρακών πολιτισμός ωφείλετο εις την επίδρασιν λαών πεπολιτισμένων, προς ους επεκοινώνουν οι προιστορικοί Θράκες, οίοι ήσαν οι λαοί της μικράς Ασίας και οι Φοίνικες, οίτινες εκέκτηντο αποικίας εν ταις ακταίς της Θράκης και επί των ομόρων νήσων (Θάσου 5). Μετά δε τον αποικισμόν των Ελλήνων εις τας Θράκιας ακτάς και τον εκτοπισμόν των Φοινίκων αποκοπείσης της επικοινωνίας των Θρακών προς τα Ασιατικά έθνη ούτοι αποχωρήσαντες εις το εσωτερικόν της χώρας επανέπεσον εις την βαρβαρικήν κατάστασιν.
Ο Giseke 6) διακρίνων τας εν Θράκη φυλάς εις κυρίως Θρακικάς και εις Παιωνικάς καταλέγει εις τας πρώτας τους Δίους, τους Βήσσους, τους Σάτρας, τους Σαπαίους, τους Μαίδους, τους Βισάλτας, τους Τράλλεις και τους Βιθυνούς, ους μόνους θεωρεί συγγενείς των Ελληνοπελασγών 7), δηλαδή των Πρωτοελλήνων, και αποτελούντας τους Θράκας του Διακου γένους 8). Ούτοι πάντες κατ' αυτόν παρέμειναν στάσιμοι εν τω αρχικώ των πολιτισμώ δι' αγνώστους ημίν αιτίας κάθ' ον χρόνον οι εν τη Ελλάδι συγγενείς των προήγοντο αλματωδώς. Ο Lejαn ουδαμώς αμφιβάλλων περί της συγγένειας των Θρακών και των Πρωτοελλήνων λέγει 1) : «ο αρχέτυπος των ελληνικών φυλών Πελασγικός κορμός φαίνεται οτι αντιπροσωπεύθη εν μεν τω μάλιστα πεπολιτισμένω στοιχείω του υπο των Ελλήνων, εν δε τω μάλιστα βαρβάρω υπο των Θρακών». Ο δε ιστορικός Gutschmid 2) αποδίδει την κατάπτωσιν τούτου του μεγάλου έθνους κατά τους ιστορικούς χρόνους και την συν τω χρόνω προιόντι αποθηρίωσιν αυτού εις πολιτικάς ανωμαλίας, αναζητων δε την αιτίαν τούτου είς την των Σκυθών απο βορρά πίεσιν και επιμειξίαν ευρίσκει αναλογίαν τινά εν τη ιστορία των Ιρλανδών, οίτινες άλλοτε εκέκτηντο πολλώ ανώτερον του νύν πολιτισμόν.
Εν αντιθέσει πρός τα προεκτεθέντα ο Tomaschek 3) τους μυθικούς και Ομηρικούς Θράκας διακρίνει όλως των ιστορικών. Ούτος παραδεχόμενος κατ' αρχήν οτι οι εν τω εσωτερικώ της χώρας Θράκες ουδαμώς μετεβλήθησαν μέχρι του εξελληνισμού των, τ. έ. παρέμειναν απολίτιστοι και βάρβαροι, ώσπερ οι πρωτογενείς Ινδοευρωπαίοι, εν ω χρόνω οι εν τοίς παραλίοις ομόφυλοί των ένεκα της επικοινωνίας πρός τα προηγούμενα ηδη της μικράς Ασίας έθνη εξήρθησαν υψηλότερον απο τε πνευματικής και υλικής απόψεως, φρονεί οτι οί παράλιοι Θράκες ήσαν αι πρώται από βορρά κατελθούσαι Μυσοφρυγικαι φυλαί, οι δε του εσωτερικού κατήλθον βραδύτερον εκ των πρός δυσμάς των Καρπαθίων ορέων χωρών, όπου ησχολούντο περι την κτηνοτροφίαν. Ουτοι οι βραδύτερον κατελθόντες κατ' αρχάς μέν υπέταξαν τους πρός βορράν του Αίμου οικούντας Μύσους, είτα δε υπερβάντες το όρος κατέκτησαν και την Θράκην, ης τους συγγενείς αυτοίς λαούς απο τε καταγωγής και γλώσσης που μεν αφωμοίωσαν, που δε εξετόπισαν προς τας ακτάς του Αιγαίου εκ δε των εκτοπισθέντων οι μεν κατήλθον εις την Μακεδονίαν και την Θεσσαλίαν και νοτιώτερον εις την Ελλάδα, οι δε διεπεραιώθησαν εις την μικράν Ασίαν 4). Λείψανα δε τούτων των πρώτων Θρακών εν Ελλάδι παρέμειναν εν Αθήναις μεν οι Ευμολπίδαι, ων οι απόγονοι ήσαν ιερείς της Δήμητρος, την λατρείαν ης ως και την του Διονύσου εισήγαγον οι Θράκες εις την Αττικήν, εν Δελφοίς δε οι Θρακίδαι. Τα δε υπό των Ελλήνων μυθολογούμενα περί των αοιδών Ορφέως, Φιλάμμονος, Θαμύρίδος Μουσαίου και περι της λατρείας της Δήμητρος και του Διονύσου δηλούσιν ακριβώς ότι οι πρώτοι Θράκες πρωίμως ήρθησαν εις βαθμίδα πολιτισμού ώς Θεραπεύοντες τας Μούσας και γινώσκοντες την καλλιέργειαν του σίτου και της αμπέλου. H διάκρισις δε των απογόνων των παλαιοτέρων Θρακών, δηλαδή των κατακτηθέντων, από των νεωτέρων Θρακών, δηλαδή των κατακτητων, υπήρχε και κατα τους ύστερους χρόνους έν τη μεταξύ του Αίμου και της Ροδόπης χώρα διότι οι μέν κατακτηταί εξηκολούθουν ασχολούμενοι περί την κτηνοτροφίαν, την θήραν και τον πόλεμον, οι δε κατακτηθέντες, δηλαδή οι Μύσοι και οι Θρακοφρύγες, περί την γεωργίαν, την μεταλλουργίαν, τας τέχνας και την εμπορίαν, ιστάμενοι ούτως υψηλότερον εκείνων εν τω πολιτισμώ 1).
Προς ταύτα διαφωνεί ο Kretschmer, νομίζει όμως ότι οι βόρειοι Θράκες ανέκαθέν διέφερον των παραλίων και των νοτίων ομοφύλων των, διότι ούτοι ζώντες υπό την επίδρασιν του Κυκλαδικού πολιτισμού ανήλθον εις υψηλοτέρας πολιτισμού βαθμίδας, εκείνοι δε απομεμονωμένοι παρέμειναν πάντη βάρβαροι 2). Και όντως φυλαί τίνες εν τω εσωτερικώ της χώρας και κατά τους υστέρους χρόνους ιστάντο τοσούτον ταπεινώς από πνευματικής απόψεως, ώστε δεν ηδύναντο ν' αριθμήσωσι κατα τήν μαρτυρίαν τον Αριστοτέλους πλέον των τεσσάρων : «Μόνον δ' αριθμούσι των Θρακών γένος τι εις τεττάρα δια το ωσπερ τα παιδία μη δύνασθαι μνημονεύειν επί πολύ, μηδέ χρήσιν μηδενός είναι πολλού αυτοίς 3)». Η δε αλογιστία και η κτηνώδης άγνοια των Κεβρηνίων και Σκαιβόων Θρακών μαρτυρείται υπό του Πολυαίνου βεβαιούντος ότι ούτοι επίστευσαν ότι ο ιερεύς αυτων ήτο δυνάτον ν' ανέλθη δια ξύλινης κλίμακος εις τον ουρανόν, όπως κατάγγείλη αυτούς επι απειθεία εις την θεάν Ηραν 4).

7. Το οτι οι των ιστορικών χρόνων Θράκες διέφεραν τον πολιτισμόν και τα ήθη των σύγχρονων των Ελλήνων, οίτινες δια των τεχνών και των επιστημών προαγόμενοι αλματωδώς διέπλασαν τον μοναδικόν εκείνον εν τω κόσμω πολιτισμόν εν ω χρόνω εκείνοι διέμενον στάσιμοι η προώδευον λίαν βραδέως, δεν δύναται βεβαίως να λογισθή ως ασφαλές τεκμήριον του ότι ήσαν άλλης φυλής και ούχι συγγενείς των Πρωτοελλήνων. Τα Θρακικά, ήθη και έθιμα ήσαν αναμφισβητήτως βάρβαρα αλλ' είναι γνωστόν σήμερον η ευκόλως δύναται ν’ αποδειχθή οτι πάντα η τα πλείστα τούτων, οίον η σφαγή της ευνοουμένης συζύγου επι του τάφου του αποθανόντος ανδρός, η περί τας παρθένους ελευθερία, η υπό του γαμβρού εξαγορά της νύμφης παρά των γονέων της, ο πρός κόσμον στιγματισμός του σώματος των ανδρών και των γυναικών, αι επι των τάφων θυσίαι σφαγίων και των αγαπητων τω νεκρώ ίππων, αι μετά του νεκρού συγκατορύξεις όπλων, σκευών και άλλων οικιακής χρήσεως αντικειμένων, αι ευωχίαι και οι αγώνες κατα τας τάφας και αλλα, ησαν ποτέ και Ελληνικά, επεκράτουν δε ταύτα εν τη Ελλάδι και ότε ακόμη ο βίος κατα τα άλλα απείχε πολυ της πρωτογενούς βαρβαρότητος 1). Τούτο δε είναι πολύ φυσικόν διότι έν τω ανθρώπω ουδέν υπάρχει δυσεξαλειπτότερον των προλήψεων, των δεισιαδαιμονιών και των πατροπαραδότων εθίμων. Η θρησκεία και αυτή η μητρική γλώσσα μεταβάλλονται η όλως αποβάλλονται, τα έθιμα ομως διατηρούνται και οταν ακόμη αι ιδέαι, εξ ων εγεννήθησαν, προ πολλού μετηλλάγησαν 2).
Αλλα και πολλά συνηγορούσι περί της ταυτότητος, των παναρχαίων και των ιστορικών Θρακών και περι της μετά των Ελλήνων συγγενείας αυτων. Ούτως η μέχρι της Ρωμαικής της Θράκης κατακτήσεως συνεχής ύπαρξις των Δίων Θρακών, των υπο του Τακίτου 3) καλούμενων Diobesi (=δίοι Βησσοί), η εν επγραφαίς και παρα τοίς συγγραφεύσι διατήρησις των αυτων εθνικών ονομάτων, όπερ σημαίνει την αδιάλειπτον των αρχαίων φυλών συνέχειν, και η έν τοίς ιστορικοίς χρόνοις διατήρησις του προιστορικού βασιλικού ονόματος Τήρης υποδεικνύουσι ταυτότητα τωv παναρχαίων και ιστορικών Θρακών.
Αφ ετέρου δε η αυτη των Ελλήνων και των Θρακών θρησκεία και λατρεία και οι αυτοί σχεδόν θεοί, ως φαίνεται εκ των ανευρεθέντων και ανευρισκομένων οσημέραι εν τη Θράκη αναγλύφων και αγαλμάτων θεών και εκ των επι των Θρακικών νομισμάτων απεικονιζομένων θεών η υπό του βασιλέως των Βισαλτων τύφλωσις των εξ υιών του, διότι ηκολούθησαν
εκ περιεργείας τον Ξέρξην είς την κατα της Ελλάδος ως χώρας συγγενικής εκστρατίαν 1) η ανάμνησις της μετα των Ελλήνων συγγενείας η υπό του βασιλέως Σεύθου προς τον Ξενοφώντα γενομένη : «ουδενί αν απιστήσειεν Αθηναίων και γαρ οτι συγγενείs ειεν ειδέναι και φίλους εύνους έφη νομίζειν» 2) και «σύνθημα είπον (οί περί τον Σεύθην) Αθηναίον κατα την συγγένειαν 3) αι επιγαμίαι των Θρακών βασιλέων μετ' Ελληνίδων και επισήμων Ελλήνων και δη Αθηναιών μετα Θρασσών, οιον του Σιτάλκου μετα της αδελφής του Αβδηρίτου Νυμφοδώρου 4), προξένου των Αθηναίων, του διαδόχου αυτού Σεύθου μετα της αδελφής του βασιλέως Περδίκκα, Ηρακλείδου, Στρατονίκης 5), του υπο του Φιλίππου ηττηθέντος και εκθρονισθέντος Κερσοβλέπτου μεθ' Ελληνίδος, ης οι παίδες έφερον πάντες καθαρώς Ελληνικά ονόματα και κατα τινα επιγραφήν των Δελφών ανευρεθείσαν ετύγχανον ξενίας και τιμητικής θέσεως εν τω θεάτρω ως Ελληνες, του Σαδάλα μετα της Ελληνίδος Πολεμοκρατείας 6) του Ροιμητάλκου μετα της Ελληνίδος Πυθοδώριδος 7), προς Δε του Αθηναίου Μιλτιάδου, ηγεμόνος της Θρακικής χερσονήσου, μετα της Ηγησιπύλης , θυγατρός θυγατέρα του βασιλέως των Θρακών Ολόρου 8), του Νεοκλέους , του ιστορικού Θουκιδίδου μετα ζαμπλούτου Θράσσης εκ της Σκαπτής ύλης 10), του Αθηναίου στρατηγού Ιφικράτους μετα της θυγατρός του βασιλέως Κότυος 11), του Ωρείτου ξεναγού , Αθηναίου Δε πολίτου Χαριδήμου μετα της αδελφής του βασιλέως Κερσοβλέπτου και οι στενοί συγγενικοί δεσμοί άλλων Αθηναίων μετα των Θρακών ηγεμόνων Βηρισάδου και Αμαδόκου 12) υποδεικνύουσι την συγγένειαν των Ελλήνων και των Θρακών, διασωζομένην ίσως συγκεχυμένως εν τη συνειδήσει και ταις παραδόσεσι των μεταγενεστέρων Θρακών, οίτινες περιέπεσον συν τω χρονώ εις βαρβαρότητα ένεκα χαλεπών περιστάσεων.
Αυταί δε αί χαλεπαί περιστάσεις άσαν ου μόνον πολιτικαι επί αιώνας ανωμαλίαι και ταραχαί, ας αγνοούμεν, και πιέσεις απο βορά των βαρβάρων Σκυθών, ως έκρινε και ο ιστορικός Gυtschmίd, αλλά και συμμείξεις των Θρακών μετακινηθέντων βαρβάρων λαών, καιπερ συγγενών, αίτινες και κατα τους ιστορικούς χρόνους εξηκολούθησαν, ότε πλέον ο Ελληνισμός εξηπλούτο ανα την χώραν αυτων. Εκ τούτων των λαών γνωστοί τυγχάνουσιν ημίν οι Μύσοι και oι Τεύκροι, « οι διαβάντες εις την Ευρώπην κατά Βόσπορον τους τε Θρηίκας κατεστρέψαντο πάντας» 1) οι Σκύθαι, οίτινες μνημονεύονται ως επιδραμόντες την Θράκην μέχρι της χερσονήσου, εκδιωχθέντες δ' εκείθεν μετα χρόνον υπο των Δολόγκων, ουδαμώς όμως απιθάνου όντος ότι παρέμειναν εν τω εσωτερικώ της χώρας : « Σκύθαι γάρ οι νομάδες ερεθισθέντες υπο βασιλέως Δαρείου συνεστράφησαν και ήλασαν μέχρι της χερσονήσου ταύτης» 2) οι Τροιβάλλοι, ούς επί Αλλεξάνδρου του μεγάλου ευρίσκομεν μεταξύ του Αίμου και του Ιστρου οικούντας 3) οι Γέται: παρα μεν ούν τοις Ελλήσιν οι Γέται γνωρίζονται μάλλον δια το συνεχείς τας μεταστάσεις έφ' εκάτερα του Ιστρου ποιείσθαι και τοίς Θραξί και τοις Μοίσοϊς αναμεμείχθαι» 4) ο τούτων δε εις την Θράκην εποικισμός εξηκολούθει και βραδύτερον υπο των Ρωμαίων, γινόμενος «ετι γαρ εφ ημών Αίλιος Κάτος μετώκισεν εκ της περαίας του Ιστρου πέντε μυριάδας σωμάτων παρα των Γετων, ομογλώττου τοίς Θροίξιν έθνους, εις την Θράκην και νύν οικούσιν αυτόθι. Μύσοι καλούμενοι, ήτοι και των προτέρων ουτω καλουμένων, εν δε τη Ασια Μυσών μετονομασθέντων η των εν τη Θράκη Μύσων καλουμένων πρότερον» 5).
Ωσαύτως οι επιδραμόντες την Θράκην Κέλται ανεμείχθησαν τοις Θραξί: «τους: τε Κέλτους τους αναμεμειγμένους τοις Θραξί 6) και τινα τούτοις (τοίς Θρακίοις εθνέσι τοις οικούσιν εν τη εντός του Ιστρου χώρα προς ανατολάς μέχρι του Ελλησπόντου και της Προποντίδος) αναμέμεικται Σκυθικά η Κελτικά» 7). Αλλα και οι Αυταριάται, Ιλλυρικόν έθνος, επήρξαν και των άλλων Θρακών τε και Ιλλυριών 8), και οι Σκορδίσκοι επι τοσούτον ηυξήθησαν, ώστε και, μέχρι. . . Θρακίων όρων προήλθον 1) και «Σκύθαι και Σαρμάται και γαρ νυν αναμέμεικται ταύτα τα έθνη τοίς Θραξί και τα Βασταρνικά, μάλλον μέν τοίς έκτος του Ιστρου, αλλά και τοις εντός τούτοις δε και τα Κελτικά. αι τε Βοϊοι και Σκορδίσκοι και Ταυρίσκοι» 2) και : «των μεν εκ της περαίας Σκυθών και Βαστάρνων και Σαυροματών επικρατούντων πολλάκις, ωστε και επιβαίνειν… και καταμένειν τινίας αυτών... εν τη Θράκη 3). Εκ των προειρημένων λοιπόν μαρτυριών καταφαίνεται η των Θρακών μεγάλη και συνεχής επί αιώνας επιμειξία μετ' άλλων βαρβάρων εθνών και δη μετα των Σκυθών ανέκαθεν, όπερ βέβαιοι και ο Απολλώνιος ο Ρόδιος λέγων «Θρήιξιν μειγάδες. Σκύθαι» 4), και η εκ τούτων στασιμότης αυτών εν τω πολιτισμώ και η εις βαρβαρότητα συν τω χρόνω μετάπτωσις. Εντεύθεν όμως δεν έπεται, ως υπό τινών νομίζεται, οτι oι Θράκες απέβαλον και τον αρχέτυπον των χαρακτήρα μεταβληθέντες εις Σκυθικόν έθνος πάντως και μεθ' όλην αυτών την επιμειξίαν δεν απεξενώθησαν, αλλα παρέμειναν ανήκοντες εις τους Θρακοφρυγικούς λαούς, οίτινες κατα τον Gerhart μετα των συγγενών Πελασγοελληνικών και Καρολελεγικών απετέλεσαν εν μέρει κατα τους αρχαιοτάτους χρόνους τους των Ελλήνων προπάτορας δηλαδή τους Πρωτοέλληνας 5).
9. Δια δε των επί των Θρακικών παραλίων Ελληνικών αποικιών, μεθ’ ων οι Θράκες διετέλουν εις αδιάλειπτον επικοινωνίαν, διά των αμοιβαίων επιγαμίων Ελλήνων και θρακών, των επισήμων, ως προερρήθη, διδόντων το παράδειγμα και δια της αναγνωριζομένης υπ' αμφοτέρων των εθνών παλαιάς φυλετικής συγγένειας ο Ελληνισμός, τ. έ. ο Ελληνικός πολιτισμός, ήρξατο επιδρών επ' αυτούς βεβαρβαρωμένους βραδέως μέν, ασφαλώς δε. Τούτο τεκμηριούται και εκ των νομισμάτων των βασιλέων των Οδρυσών, ατινα είναι αποτυπώματα των των παραλίων Θρακικών Ελληνικών πόλεων και των των Μακεδόνων βασιλέων, έκ της υπο του Σπαραδόκου και του Σεύθου Ι εισαγωγής του Αθηναικού νομισματικού συστήματος πρός διευκόλυνσιν των αμοιβαίων μεταξύ θρακών και Αθηναίων συναλλαγών και σχέσεων και έκ της μιμήσεως των συμβόλων της Μαρώνειας μεν υπό του Μηδόκου Ι (405-391), της Θάσου δε υπο του Κετριπόλεως βραδύτερον, υφισταμένων όμως και των ιδίων αυτών εθνικών συμβόλων, του ίππου και του ιππέως. Απο της κατακτήσεως Δε της Θράκης υπό τού Φιλίππου τού Αμύντου και ίδίως κατα τους χρόνους των διαδόχων και των έπιγόνων του μεγαλου Αλεξάνδρου, οπότε και αϊ εν τώ εσωτερικώ ιδρυμέναι Ελληνικαι αποικιαι, αι χρησιμευουσαι ως στρα-τιωτικοι σταθμοί τε και έμπόρια, ηκμαζον, ο `Ελληνικός πολιτισμός έποιησατο μεγάλας προόδους παρά τοίς Θραξίν, ίδίως παρά τοις έν ταις πεδιασιν οίκούσιν. Εκ 46 ονομάτων λ.χ. μισθοφόρων Θρακών υπηρετουν-των παρα τω 'Αθηναϊκώ στρατω φθίνοντος του τετάρτου π.Χ. αιωνος τα 15 μονον ειναι Θρακικά, παντα δε το λοιπα `Ελληνικα κατα τινα επι-γραφην 1). Κάτ' αλλην δέ των αυτων χρόνων ευρεθείσάν παρα τη Βησσα-πάρα φαίνεται οτι οί έν τή πεδιάδι οικούντες Βrίσσοι και προφανώς συν-οικουντες Ελλησιν ου μόνον έλάλουν και έγράφον ελληνίστί, αλλα και έπολιτεύοντο ώς οϊ Ελληνες και αγώνας έτέλουν 2). Βραδυτερον δέ, οτε οι Ρωμαιοι από τού πρώτου π.Χ. άίώνος ήρξαντο αναμειγνυόμενοι εις τα εσωτερικά της Θράκης πράγματα, οι πλείστοι των Θρακών σχεδόν φαίνονται ότι ελληνίζουσι μεταχειριζόμενοι και την Ελληνικήν γλώσσαν.
Μεθ' όλα ταύτα αναμφίβολον είναι οτι ο εθνικός των Θρακών χαρακτήρ δεν εξηλείφετο τελείως, διότι πολλαί των αρχαίων αυτων παραδόσεων και ιδίως πολλα θρησκευτικά και επιχώρια θέσμια παρέμενον διατηρηθέντα επί πολύν και βραδύτερον χρόνον, οπότε φαίνονται εντελώς πλέον εξελληνισμένοι, ως τεκμηριούται εκ των ανευρεθέντων αναγλύφων και επιγραφών 3). Ούτω λ. χ. τινές των Ελληνικών θεών, οίτινες αντικατέστησαν η αφωμοιώθησαν πρός παλαιοτέρους καθαρώς θρακικούς, λαμβάνουσι πολάκις θρακικάς προσηγορίας, εξ ου εικάζεται ότι αι παλαιαά του λαού θρησκευτικοί ιδέαι και πεποιθήσεις δεν εξηφανίσθησαν απο της συνειδήσεως αυτού. Αλλα και τα ονόματα των καθαρώς θρακικών θεών η ηρώων θεοποιηθέντων απαντώσιν, ει και σπανίως, οίον Μηδιζεύς, Σουριγέθης, Τιλθάζης, Ασδούλης, Δερζελάτης, Ιαμβοδούλης, και ενίοτε παρα τω ελληνικώ ονόματι του αφομοιωθέντος θρακικού θεού παρατίθεται και το θρακικόν, οίον Αρτεμις-Γερμεθίς, Ζευς-Ζβελσθούρδος 4).
Επί τις Ρωμαιοκρατίας ο Ελληνισμός συνετέλεσεν εν τη Θράκη το έργον του διότι, εάν κρίνη τις εκ' της επικρατούσης εν τη χώρα γλώσσης και εκ της Ελληνικής επί των μνημείων τέχνης, δύναται ασφαλώς να ειπή οτι οι Θράκες ήσαν απο του δευτέρου μ.Χ. αιώνος εξηλλήνισμενοι, όπερ μαρτυρούσι και οι επίσημοι του Ρωμαίου αυτοκράτορος Ιουλιανού οι περί την Θράκην και την Ιωνίαν οικούντες Ελλάδος εσμεν εκγόνοι» 1). Ορειναί τινες φυλαί διεφύλαξαν επί μακρότερον χρόνον την γλώσσαν και τα ήθη αυτών αλλα και αυταί απο του πέμπτου μ.Χ. αιώνος οπότε άρχονται αι αλλεπάλληλοι απο βορρά των Σλαύων επιδρόμαι υπεχώρισαν εις τον Ελληνισμόν και ούτω πάντες οι Θράκες ανεξαιρέτως ενομίζοντο και εκαλούντο Ρωμαίοι, τ. έ. Ελληνες 2): Τούτο δ' επετεύχθη δια του χριστιανισμού, οστις είχεν ως όργανον την Ελληνικήν γλώσσαν και τα Ελληνικά το πλείστον ήθη και έθιμα και δια τις επιδράσεως της νέας πρωτευούσις της Βυζαντινής αυτοκρατορίας, ητις κατέστη το κέντρον ήδητου Ελληνικού εν τη Ανατολή πολιτισμού.

Πηγή: www.e-istoria.com