Εξετάζοντας το χρωμόσωμα Υ των Ελλήνων
Τί είναι το χρωμόσωμα Υ; Το
χρωματόσωμα Υ μεταβιβάζεται από πατέρα σε γιο και έτσι μας βοηθάει στην ανίχνευση της πατρικής καταγωγής ενός άντρα ή γενικότερα των αντρών ενός πληθυσμού.
Παραμένει αναλλοίωτο εις το διάβα των αιώνων; Όχι. Συμβαίνει σπάνια να έχουμε μεταλλάξεις, δηλαδή μικροαλλαγές που προκύπτουν στο γενετικό αυτό κώδικα, π.χ. ένα μικρό τμήμα του DNA επαναλαμβάνεται δυο φορές, ή προστίθεται ή αφαιρείται. Οι μεταλλάξεις λοιπόν μας επιτρέπουν να ξεχωρίζουμε τα χρωματοσώματα των διαφόρων αντρών και πληθυσμών.
Μπορούν να συμβεί η ίδια μετάλλαξη σε δυο διαφορετικούς άνδρες; Ναι, και τότε Μερικές μεταλλάξεις συμβαίνουν σπάνια, επομένως είναι σχετικά απίθανο η ίδια μετάλλαξη να συμβεί σε δύο διαφορετικούς άνδρες ανεξάρτητα. Τέτοιου είδους μεταλλάξεις λέγονται
πολυμορφισμοί μοναδικού γεγονότος (unique event polymorphisms UEP) ή
διαλληλικοί πολυμορφισμοί (biallelic ή diallelic polymorphisms).Αν δύο άντρες έχουν μια τέτοιου είδους μετάλλαξη, τότε πιστοποιείται η κοινή τους πατρική καταγωγή από έναν άντρα στον οποίο η μετάλλαξη αυτή εμφανίστηκε. Δηλαδή, εμφανίστηκε πριν χιλιάδες χρόνια αυτή η μετάλλαξη σε κάποιον πρόγονο, τότε αν επανεμφανιστεί σε δυο διαφορετικούς άνδρες η ίδια μετάλλαξη, αυτό σήμαίνει πως έχουν κοινό πατρικό πρόγονο.
Τί είναι Απλοομάδα;.
Μια
απλοομάδα (haplogroup) είναι ένα σύνολο χρωματοσωμάτων Υ τα οποία παρουσιάζουν έναν κοινό πολυμορφισμό μοναδικού γεγονότος, δηλαδή οι συγκεκριμένοι άνδρες έχουν έναν κοινό πατρικό πρόγονο. Η σημασία των απλοομάδων έγκειται στο ότι μας επιτρέπουν να εξετάζουμε το απώτερο παρελθόν της προέλευσης ενός άνδρα.
Ποιες απλοομάδες έχουν καταγραφεί;
1)Η
απλοομάδα A (43000 χρόνια πριν) είναι συχνή στην υποσαχάριο Αφρική
Τα υπόλοιπα χρωματοσώματα της ανθρωπότητας ανήκουν στην απλοομάδα BR (82000 χρόνια πριν) που χωρίζεται σε Β και CR
2)Η
απλοομάδα B (37000 χρόνια πριν) είναι επίσης συχνή στην υποσαχάριο Αφρική
3)H
απλοομάδα CR (69000 χρόνια πριν) χωρίζεται σε C, DE και F
--Η
απλοομάδα C (23000 χρόνια πριν) είναι συχνή στη Νότια και Ανατολική Ασία, στην Ωκεανία και Αμερική
Η
απλοομάδα DE (38000 χρόνια πριν) είναι συχνή στην Ιαπωνία, στο Θιβέτ, στην Αφρική, Δυτική Ασία και Ευρώπη και χωρίζεται σε D και Ε
-Η απλοομάδα D (13000 χρόνια πριν) είναι συχνή στην Ιαπωνία, ειδικά στους Αϊνού καθώς και στο Θιβέτ
-Η απλοομάδα Ε (30000 χρόνια πριν) είναι συχνή στην Αφρική, Δυτική Ασία και Ευρώπη
--Η απλοομάδα F (50000 χρόνια πριν) είναι συχνή εκτός της Αφρικής και χωρίζεται σε G H I J K
4)Η
απλοομάδα G είναι συχνή στον Καύκασο και στη Δυτική Ασία, Ευρώπη
5)Η
απλοομάδα Η είναι συχνή στην Ινδία, καθώς και σε πολλούς Αθίγγανους
6)Η
απλοομάδα Ι είναι συχνή στην Ευρώπη με φθίνουσα συχνότητα προς την Δυτική Ασία
7)Η
απλοομάδα J είναι συχνή στη Δυτική Ασία με φθίνουσα συχνότητα προς την Ευρώπη, Βόρειο Αφρική, Κεντρική και Νότιο Ασία
8)Η
απλοομάδα K βρίσκεται από την Ευρώπη, στην Άπω Ανατολή και στην Αμερική και χωρίζεται σε L M NO και P
--Η
απλοομάδα L βρίσκεται από τον Καύκασο έως την Ινδία
--Η
απλοομάδα M βρίσκεται στην Ωκεανία
--Η
απλοομάδα ΝΟ βρίσκεται από τη Βορειοανατολική Ευρώπη έως την Άπω Ανατολή καθώς και στην Ωκεανία και χωρίζεται σε Ν και Ο
-Η
απλοομάδα Ν βρίσκεται στη Βορειονατολική Ευρώπη και Βόρειο Ασία, ιδιαίτερα στη Σιβηρία. Σχετίζεται πιθανότητα με τον «Ουραλικό» ανθρωπολογικό τύπο και τις Φιννο-Ουγγρικές γλώσσες, ιδιαίτερα ο κλάδος Ν3.
-Η
απλοομάδα Ο είναι συχνή στην Άπω Ανατολή και Ωκεανία
9)Η
απλοομάδα P βρίσκεται στην Ευρώπη, Δυτική, Κεντρική και Νότιο Ασία και Αμερική και χωρίζεται σε R και Q
--Η
απλοομάδα R είναι συχνή στην Ευρώπη, Δυτική, Κεντρική και Νότιο Ασία
--Η
απλοομάδα Q βρίσκεται στην Βόρειο και Κεντρική Ασία και στην Αμερική.
Οι διάφορες ανθρώπινες φυλές παρουσιάζουν διαφορετική κατανομή των απλοομάδων, όπως φαίνεται και από τα προηγούμενα.
Η
λευκή (Καυκασοειδής) φυλή περιλαμβάνει τις απλοομάδες
E3b, G, I, J, L, R
Η
μαύρη (Νεγροειδής) φυλή περιλαμβάνει τις απλοομάδες
E*(xE3b), A, B
H
κίτρινη (Μογγολοειδής) φυλή περιλαμβάνει τις απλοομάδες
C, O, Q, D
H
κόκκινη (Αμερικανοειδής) φυλή περιλαμβάνει τις απλοομάδες
C και Q
Εξάπλωση των απλοομάδων σε όλο τον κόσμο
Πού ανήκουν οι Έλληνες;
Η κατανομή των χρωματοσωμάτων Υ στους Έλληνες έχει εκτιμηθεί σε αρκετές μελέτες που διαφέρουν ωστόσο μερικές φορές στην ορολογία τους και στο ότι εξέτασαν διαφορετικά σύνολα μεταλλάξεων. Μπορούμε ωστόσο να εξάγουμε μια γενική εικόνα της σύστασης των Ελληνικών χρωματοσωμάτων Υ.
Οι Έλληνες ανήκουν λοιπόν κατά 20% περίπου στην απλοομάδα Ε, που προήλθε από την Αφρική 30000 χρόνια πριν στο παρελθόν, και κατά 80% στην απλοομάδα F που είναι Ευρασιατικής προέλευσης 50000 χρόνια πριν στο παρελθόν.
Χαρακτηριστικός κλάδος στον οποίο ανήκουν οι Έλληνες (και γενικά όλη Νότια Βαλκανική) είναι ο
E-M78α * (με την μετάλλαξη
Μ78α). Σ' αυτόν εντάσσονται και οι Ευρωπαίοι. Ο κλάδος αυτός χρονολογείται γύρω στα 8000 χιλίαδες χρόνια από σήμερα (δηλαδή το 6.000 π.Χ. περίπου). Η παρουσία χρωματοσωμάτων Ε-Μ78α στην Ευρώπη είναι αποτέλεσμα της επέκτασης του Νεολιθικού πολιτισμού (7ης χιλ. π.Χ) και αργότερα του Ελληνικού αποικισμού (8ου αι. π.Χ.)
*Στην Ευρώπη η πλειοψηφία των χρωματοσωμάτων της E3b ανήκουν στον κλάδο E3b1a ο οποίος πρωτοεμφανίστηκε πριν 23 χιλιάδες χρόνια στην Ανατολική Αφρική.
Εξάπλωση γεωργίας σύμφωνα με τον Collin Renfrew. Από την Ελλάδα η εξάπλωση γίνεται προς Βορρά (2) και πρός τα Δυτικά (6α)
Ο Β΄Αποικισμός σε όλη την Μεσόγειο
Τα χρωματοσώματα της
ομάδας F χωρίζονται σε διάφορες απλοομάδες όπως είδαμε παραπάνω . Μεγαλύτερη συχνότητα, γύρω στο το 25%, στην Ελλάδα παρουσιάζουν τα χρωματοσώματα
J τα οποία σχετίζονται με τον Νεολιθικό πολιτισμό και ήρθαν στην Ελλάδα από τη Μικρά Ασία. Περίπου το 2.5% είναι τύπου J1 ενώ τα υπόλοιπα είνα J2. Βλέπουμε λοιπόν πως η πιθανή συμβολή πληθυσμών από τη Νότιο Μέση Ανατολή είναι πολύ μικρή. Τα χρωματοσώματα J2 χωρίζονται και αυτά σε πολλούς κλάδους με διαφορετική πιθανή ιστορία. Ο κλάδος
J2f1 (5000 χρόνια πριν) θεωρείται πως πρωτοεμφανίστηκε στην περιοχή του Αιγαίου και μετείχε στον Ελληνικό αποικισμό. Ο κλάδος
J2e (4000 χρόνια πριν) είναι συχνός στην Ελλάδα και στην Αλβανία και επίσης θεωρείται πως έχει προέλευση στη Νότιο Βαλκανική. Προς το παρόν δε γνωρίζουμε αρκετά για τα υπόλοιπα χρωματοσώματα τύπου J2.
Επομένως, οι Έλληνες έχουν μεγάλη συχνότητα γηγενών κλάδων όπως ο E-M78α και J2e/J2f1 που υποδηλώνουν άμεσα της φυλετική συνέχειά τους με το παρελθόν. Βεβαίως, υπάρχουν ακόμα πεδίο ερεύνης για την εξιχνίαση κι άλλων απλοομάδων που δύναται να υποδηλώνουν επιμειξίες. Γενικά, όμως, φαίνεται πως υπάρχει γενετική καθαρότητα σε μεγάλο βαθμό στους Έλληνες.