Tα Χριστόψωμα (Β)
" Το φτιάξιμο του χριστόψωμου (χριστουγεννόψωμου) ακολουθεί δύο τεχνικές
που τις καθορίζουν η ιερότητα και η συμβολική σκοπιμότητά του.
Η πρώτη είναι η τεχνική του ζυμώματος με τα συμπληρωματικά υλικά, η δεύτερη
είναι η φιλοτέχνηση της μορφής και της επιφάνειάς του.
Οπως όλα τα "γιορτιάτικα ψωμιά" της στην Ελλάδα, το χριστόψωμα γίνονται με
ακριβά και αγνά υλικά, που είτε περιορίζονται στο ψιλοκοσκινισμένο σιτάρι και το
σησάμι (σαν τους "μεταξωτούς άρτους" των Βυζαντινών) είτε προχωρούν στην
ανάμειξη μελιού και μπαχαρικών : γλυκάνισο, ζάχαρι, κανέλα, ροδόνερο, σταφίδα,
γαρίφαλο κλπ. Και η προσοχή την ώρα του ζυμώματος είναι σχεδόν ιεροτελεστική.
" Το αλεύρι περνιέται από ψιλή κρησάρα και ρίχνεται για ζύμωμα σε λεκάνη λευκή.
Το προζύμι δεν θα είναι από μαγιά αγορασμένη, αλλά παλιό, σπιτίσιο. Η νοικοκυρά
θα κάμει το σταυρό της, θα ευχηθεί κάθε καλό στο σπίτι, και θ΄αρχίσει το ζύμωμα"
( Πληροφορία από χωριό της Κορινθίας)

Ακολουθούν το στόλισμα και τα κεντίδια πάνω στην επιφάνεια του ψωμιού.
Την μορφή και το σχήμα του- κυκλικό, κουλουρόσχημο, αυγωτό, παραλληλόγραμο
ή ρομβικό- τα κανονίζουν η παράδοση και οι τοπικές συνήθειες. Η ίδια η παράδοση
καθορίζει και τα στολίδια. Ενας μεγάλος σταυρός στην μέση του ψωμιού είναι
απαραίτητος. Τον κάνουν με πρόσθετη μερίδα ζυμαριού ή τον αποτυπώνουν με
πραγματικό ξύλινο του σπιτιού (συνήθως φερμένο από προσκύνημα).
Στις άκρες και στο κέντρο βάζουν άσπαστα μεγάλα καρύδια ή αμύγδαλα. Και
ύστερα κεντούν με το πιρούνι, ή με το μαχαίρι και το ψαλίδι, διάφορα σχέδια
"με σημασία" πάνω στις ελεύθερες επιφάνειες. Η "σημασία" αυτή είναι συνήθως
γεωργική ή τσοπανική.
Ο νοικοκύρης είναι ο μεγάλος λειτουργός που θ΄ αναλάβει το κόψιμό του
και το μοίρασμά του. Το μεσημέρι της γιορτής, σε όλους σχεδόν τους τύπους
του χριστόψωμου, ο πατέρας θα το πρωτοσταυρώσει λέγοντας "Χρόνια πολλά"
ή ψάλλοντας το
Η γέννησίς σου..θα το κόψει και θα μοιράσει στον καθένα
την πρώτη φέτα. "
Δημήτριος Λουκάτος
Εθιμα των Χριστουγέννων
