Περί "Αστείου" και "Γέλιου" σκέψεις

[Nikos Apomakros]

Ποιά είναι τελικά τα χαρακτηριστικά του γέλιου; Τι θεωρούμε αστείο γενικότερα; Μπορεί να συγκεκριμενοποιηθεί;

Συνήθως η περιγραφή μιας αστείας κατάστασης είναι κάτι του στυλ: "κοίτα τι έκανε", "άκου τι έπαθε",
"κοίτα τι έγινε", "άκου τι είπε". Και αυτό το "δεικτικό" τμήμα του αστείου ίσως είναι και το κλειδί...
Μοιάζει να γελάμε στο "λάθος" από τότε που γεννηθήκαμε και λέγοντας "λάθος" εννόω οτιδήποτε ξεφεύγει
από αυτό που ορίσαμε λογικό, κανονικό, συνηθισμένο, αποδεκτό.

Αίσθηση μου είχαν κάνει τα λόγια της φιλολόγου μου σχετικά με το γέλιο. Έλεγε ότι το αυθόρμητο γέλιο
βγαίνει όταν κάτι "πέφτει" στα μάτια σου. Ίσως αυτό που έλεγε να μην ήταν η απόλυτα ορθή και προσεγμένη
διαπίστωση, αλλά όντως, μια συντριπτική πλειοψηφία περιπτώσεων που προκαλούν γέλιο, έχουν άμεση σχέση
με τον υποβιβασμό ενός προσώπου φανταστικού ή μη, ή μιας κατάστασης ή οτιδήποτε "προσωποποιημένου".

Αρχίζοντας από τον καραγκιόζη, περνώντας στον Σαρλώ, στους Χοντρός και Λιγνός, Τρίο Στούτζες, στους κλόουν
και καταλήγοντας στο πιο πρόσφατο ανέκδοτο, ή σε καθημερινές καταστάσεις γελάμε. Και γελάμε επειδή κάποιος
έκανε γκάφα, την πάτησε, είπε κάτι χαζό, ανόητο, επειδή δεν κατάλαβε, επειδή σκόνταψε ή έκανε μορφασμό και
φάνηκε στα μάτια μας "ανόητος" ακόμα και στα ψέμματα, αφού γνωρίζαμε ότι δεν είναι και απλά προσποιείται -
"υποκρίνεται".

Ξεκαθαρίζω ότι σε καμμία περίπτωση δεν ταυτίζω το γέλιο με την κακία. Γιατί δεν υπάρχει άτομο, με το οποίο να μην
έχω γελάσει ο ίδιος, από τα πολύ κοντινά μου πρόσωπα. Είναι αναπόφευκτο. Και σε καμμία περίπτωση δεν ένιωθα κακία
προς αυτούς. Επανέρχομαι λοιπόν. Η συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων που γελάμε, είναι επειδή θεωρήσαμε
πως κάποιος έκανε κάτι χαζό, αφελές, ότι την πάτησε κτλ. Κι όσον αφορά μεμονωμένες περιπτώσεις όπου φαινομενικά
αυτό δεν ισχύει, είμαι σχεδόν βέβαιος ότι και σε αυτές, αν κάποιος εμβαθύνει-αναλύσει, θα ανακαλύψει κάτι "μειωτικό"
να υποβόσκει.

Το γέλιο δεν είναι "φιλοσοφημένη" αντίδραση, όπως κάποιοι θέλουν να το θέτουν. Δεν είναι το επιτηδευμένο αποτέλεσμα
κάποιου στοχασμού. Συμβαίνει αυθόρμητα και υπάρχει από τους πρώτους μήνες της ζωής του ανθρώπου ως αντίδραση αρχικά
σε καθαρά οπτικοακουστικά ερεθίσματα και κατόπιν ως και παράγωγο σκέψης με αστείο περιεχόμενο (συμπεριλαμβάνω και
την φαντασία).

Θυμάμαι πως σαν παιδί γέλασα με κάποιον που σκόνταψε, έστω και φανταστικό πρόσωπο, πχ το Σιλβέστρο στη προσπάθειά του
να πιάσει τον Τουίτι, ή το κογιότ στη προσπάθεια να πιάσει το road runner ή με ένα πιο "αλήθινό" πρόσωπο, όπως τον Χοντρό
στη προσπάθειά του να δείρει τον Λιγνό κτλ. Και σίγουρα, δεν θα αντιδρούσα διαφορετικά αν σκόνταφτε κάποιος στο σχολείο
μου, στη προσπάθειά του να πιάσει έναν άλλο.

Δεν με προβληματίζει η πρόθεση που έχει κάποιος όταν γελάει. Μπορεί να είναι από την καλύτερη ως την χειρότερη. Αυτό είναι
θέμα χαρακτήρα. Το αληθινό γέλιο πάντως κάποιες φορές το "πνίγουμε", όταν κανόνες "ηθικής" ή "συμφέροντος" μας πιέζουν.
Γιατί; Τι το κακό έχει το γέλιο ως αντίδραση σε μια κατάσταση που ονομάζουμε "αστεία"; Κι όμως. Γνωρίζουμε πολύ καλά ότι η
αντίδραση του άλλου δεν είναι πάντα η αποδοχή της αστειότητας μέσω φυσικά του αυτοσαρκασμού. Αν σκοντάψει πχ το αφεντικό
σου, ίσως να θέλεις τραγικά να γελάσεις αλλά κατά πάσα πιθανότητα θα προσπαθήσεις να το κρύψεις. Όταν κάποιος λοιπόν δεν έχει
αυτοσαρκασμό, είτε γενικά, είτε σε μια συγκεκριμένη περίπτωση και γελάσεις μαζί του, νιώθει ότι προσβάλλεται και συνήθως η
αντίδρασή του θα είναι άσχημη. Κι αν δεν αντιδράσει άσχημα, σίγουρα θα αισθάνεται άσχημα μέσα του. Γιατί αυτός με τον οποίο
γέλασες, αντιλαμβάνεται ακριβώς την μείωση που εμπεριέχεται στο "αστείο", ενώ πάντα υπάρχει και η χειρότερη σκέψη, ότι ασχέτως
από το αστείο, είχες ήδη την διάθεση και πρόθεση να μειώσεις ή να δεις να μειώνεται (χαιρεκακία).

Ποιός από εμάς δεν θα ερχόταν σε δυσάρεστη θέση, εάν ένα σύνολο ατόμων γελούσε μαζί του για κάτι που αθέλητα έκανε ή έπαθε;
Σε μια "σοβαρή" στιγμή. Ποιός από εσάς δε φοβάται ότι βγαίνοντας από μια τουαλέτα κάπου θα έχει κολήσει το χαρτί υγείας στο πόδι του,
ποιός δε φοβάται ότι ίσως βγήκε από το σπίτι χωρίς να φορέσει κάτι (παπούτσια κτλ), ποιός δε φοβήθηκε τις ραφές στο ρούχο που
ενδέχεται να ανοίξουν και γενικότερα ποιός δεν φοβάται μήπως γίνει "ρόμπα", όπως συνηθίσαμε να λέμε, δηλαδή να "γελοιοποιηθεί",
όχι στους γνωστούς, στους οποίους έχει "αποδείξει" το είναι του, αλλά κυρίως σε αγνώστους. Κι όμως... ποιός απο σας δε γέλασε
όταν του εξιστόρησαν κάτι από τα παραπάνω, το οποίο το έπαθε κάποιος άλλος, γνωστός ή άγνωστος;

Μήπως πρέπει πάντως να δώσουμε λίγη προσοχή στο ότι τα όρια του γέλιου είναι κάτι το τελείως ρευστο και ορίζεται κυρίως από το
υποκείμενο-θύμα της περίστασης, που το προκάλεσε; Μακάρι όλοι μας, να είχαμε ΠΑΝΤΑ αυτοσαρκασμό και για ΟΛΕΣ τις περιπτώσεις.
Ακόμα κι ο αυτοσαρκασμός όμως δεν είναι μόνιμη κατάσταση, είναι τρόπος αυτοεκτίμησης. Κι οι εκτιμήσεις αλλάζουν, αφού και οι ίδιοι
αλλάζουμε.

Θα ήθελα εδώ να αναφέρω και το πόσο ρευστή είναι η αιτία του γέλιου. Ακούς ένα ανέκδοτο και γελάς μέχρι δακρύων. Το ακούς
δεύτερη φορά, σε σύντομο χρονικό διάστημα και γελάς αλλά πλέον λιγότερο. Την τρίτη φορά χαμογελάς απλά, ενώ την τέταρτη
μπορεί και να το βαρέθηκες ήδη και ν' αρχίζει να σε ενοχλεί. Το ίδιο και με μια αστεία σκηνή κάποιας ταινίας. Αν τη δεις 20 φορές
μέσα σε μια ώρα, το πιθανότερο είναι πως κάθε φορά θα γελάς όλο και λιγότερο από την κορύφωση, που συνήθως (και για λόγο
που δεν αντιλαμβάνομαι), είναι στην αρχή (αν φυσικά έχεις αντιληφθεί το αστείο). Είναι ξεκάθαρο λοιπόν ότι με την επανάληψη
επέρχεται ένας κορεσμός στην αστειότητα μιας συγκεκριμένης κίνησης/κατάστασης. Άρα όταν κάτι είναι πρωτόγνωρο φαίνεται πιο
αστείο, ενώ όσο περισσότερο το συναντάς εξελίσσεται σε όλο και λιγότερο αστείο. Περίεργο, αλλά έτσι λειτουργεί.

Και κάτι επίσης περίεργο. Το γέλιο είναι κολητικό, όπως είναι και το χασμουρητό και το καθάρισμα του λαιμού. Βλέπεις λοιπόν κάποιον
να ξεκαρδίζεται στα γέλια κι αν εκείνη τη στιγμή δεν είσαι αρνητικός, για τους δικούς σου προσωπικούς λόγους, γελάς κι εσύ χωρίς
να ξέρεις καν γιατί ή στη χειρότερη χαμογελάς. Κάτι ακόμα πιο "περίεργο" είναι το λεγόμενο "νευρικό" γέλιο, ως αποτέλεσμα μιας
κατάστασης η οποία δεν είναι ακριβώς "υγιής". Εκεί διακρίνεις οτι η "αστεια" σκηνή, όποια κι αν ήταν, ήταν απλώς μια αφορμή
και συνήθως κάθε άλλο παρά αστεία υπό κανονικές συνθήκες θα την έβρισκε κάποιος (κι εσύ ο ίδιος) ή όχι τόσο αστεία, ενώ αυτό που
πραγματικά προκάλεσε το νευρικό αυτό γέλιο, μοιάζει περισσότερο να έχει να κάνει με την φυσιολογία-νευρολογία του συγκεκριμένου
ανθρώπου και όχι με την ψυχολογία του, τη λογική κτλ.


Αναρωτιέμαι λοιπόν... "τελικά γιατί γελάμε"; Κι όταν η απάντηση είναι "γιατί βρίσκουμε κάτι αστείο", ουσιαστικά η ερώτηση μεταφέρεται
στο "ωραία... και τι είναι το αστείο; και γιατί είναι αστείο; και γιατί παύει να είναι αστείο ή γίνεται λιγότερο αστείο; Και γιατί δεν μας
φαίνεται καν αστείο υπό άλλες συνθήκες;". Δεν αποτελεί δηλαδή απάντηση, όπως δε θα ήταν απάντηση το να λες "ξέρω τι με θλίβει.
κάτι το οποίο είναι ή θεωρώ θλιβερό". Χαίρω πολύ...
Η ουσία τελικά της ερώτησής μου είναι: Γιατί έχει ορίσει η ανθρώπινη φύση, όταν βλέπεις μια συγκεκριμένη κίνηση, κατάσταση, εικόνα,
να αρχίσεις να έχεις σπασμούς στην κοιλιακή χώρα και να βγάζεις τον ήχο που ονομάζουμε γέλιο, νιώθωντας ταυτόχρονα ευχάριστα;
Έχω ακούσει κάποιους στο παρελθόν να λένε ότι το γέλιο είναι η φυσική εκδήλωση μιας ψυχικής διάθεσης. Διαφωνώ. Δεν είναι εκδήλωση
ψυχικής διάθεσης αλλά άμεση και σχεδόν ασυγκράτητη αντίδραση σε εξωτερικό ή εσωτερικό (δια σκέψης) ερέθισμα, που μάλιστα συνήθως
είναι πρωτόγνωρο. Η ψυχική διάθεση απλώς παίζει έναν δικό της ρόλο αλλοιώνοντας την απήχηση που θα έχει το ερέθισμα αυτό επάνω μας.
Αν δηλαδή είμαστε ιδιαίτερα στενοχωρημένοι, ίσως δεν γελάσουμε με κάτι που σε άλλη περίπτωση θα μας έκανε να ξεκαρδιστούμε.

Σκέφτομαι ένα μωρό στη κούνια, λίγων μόλις μηνών. Δε θα γελάσει απαραίτητα με χαχανητά, αν δεν έχει αναπτύξει ακόμη τη συγκεκριμένη
δυνατότητα. Ωστόσο θα γελάσει με το δικό του τρόπο, όταν θα του κάνεις μια γκριμάτσα. Απαραίτητη μερικές φορές προϋπόθεση αυτής της
αντίδρασης προς το "αστείο", στη περίπτωση του μωρού, θα είναι να νιώθει ασφαλές και με όλες τις κύριες ανάγκες ικανοποιημένες. Άρα τόσο
η οργανική όσο και η ψυχολογική κατάσταση ασκούν επιρροή στο τι μας φαίνεται αστείο, πόσο αστείο, αλλά και πως ακριβώς θα γελάσουμε
(έντονα ή μη).

Σαφώς δέχομαι και την υποκειμενικότητα του "αστείου". Ο προβληματισμός που παραθέτω είναι ότι πίσω από κάθε τι αστείο, υπάρχει ένα "σφάλμα",
ένα "πάθημα", ένα δείγμα "ανοησίας", μια "αδυναμία", είτε σωματική, είτε εγκεφαλική, κάτι περίεργο, που συνήθως ανήκει στις "γκάφες".
Γιατί κοινό σημείο σε κάθε κατηγορία αστείου να είναι κάτι έστω ασήμαντα ή ψεύτικα (υποκριτικά) αρνητικό; Τι μας οδηγεί σε μια ευχάριστη
οργανική αντίδραση όπως αυτή του γέλιου, όταν ακούμε ή βλέπουμε ουσιαστικά κάτι τέτοιο, κατι που μπορεί να αφορά από συνάνθρωπο ή
φανταστικό πρόσωπο, μέχρι και κατάσταση ή φυσικό φαινόμενο;

Πριν λίγα χρόνια που κάποιος συνάνθρωπός μας στην Ελλάδα χτυπήθηκε από κεραυνό καθώς έψηνε φαγητό, αν θυμάμαι καλά, έξω από το
εξοχικό του. Κάποιοι γέλασαν λίγες μέρες μετά, ακούγοντας το εξής φανταστικό σενάριο... Να μιλούσε ο άνθρωπος στο κινητό και να έλεγε
"Γυναίκα είμαι στη δουλειά...να πέσει κεραυνός να με κάψει αν σου λέω ψέμματα".

Τι ακριβώς ήταν αυτό που ένα βαθύτατα θλιβερό συμβάν (για κάποιους) μπορεί να γίνει αφορμή γέλιου, έστω και σε μια φανταστική μεταφορά του,
για κάποιους άλλους; Πρόκειται για κυνισμό; Δεν το πιστεύω αυτό. Αγένεια; Δεν συμφωνώ. Και ναι, οι συγγενείς και φίλοι του πιθανότατα δεν θα
γελούσαν με το "αστείο". Όχι όμως επειδή θα απεχθάνονταν γενικότερα αυτό που αποκαλούμε "μπλακ χιούμορ". Επιμένω. Κάθε τι "αστείο" μοιάζει
να συνδέεται άμεσα ή έμμεσα με πάθημα, με αδυναμία, με κάτι που μειώνεται και η μείωση αυτή να είναι ουσιαστικά και η "ψυχή" της αστειότητάς του,
ακόμα κι όταν αυτό δεν είναι εμφανές. Όσον αφορά την επιτηδευμένη πρόκληση του γέλιου, την εκούσια μείωση δηλαδή ενός προσώπου ή μιας κατάστασης,
υπάρχουν ένα σύνολο από λέξεις, που καθεμία εκφράζει μια διαφορετική μορφή "μείωσης". Λέξεις όπως "αστειεύομαι", "ειρωνεύομαι", "σαρκάζω", "περιγελώ",
"σατιρίζω", "εμπαίζω", "κοροϊδεύω", "χλευάζω", "καγχάζω" κ.α.

[Exciter]

Νομίζω ότι πρέπει να διακρίνεις μεταξύ "αστείου" και "γελοίου." Πρακτικά όλα τα παραδείγματα που ανέφερες ανήκουν στη δεύτερη κατηγορία.

Ετυμολογικώς, αστείο είναι κάτι το εκλεπτυσμένο, ως εκ του άστεως προερχόμενον.

Αντιθέτως, γελοίο είναι οτιδήποτε προκαλεί τον γέλωτα, συνήθως δε κάτι χονδροειδές.

[alkinoos]

Αναρωτιέμαι λοιπόν... "τελικά γιατί γελάμε";

Λένε πως το γέλιο είναι υγεία,πως έχει θεραπευτικές ιδιότητες.Ίσως εκτός από τα χαρακτηριστικά που έδωσες,ίσως να είναι ένας μηχανισμός αποφόρτισης σκέψεων που θέτει σε λειτουργία ο εγκέφαλος.Πολλές φορές ψάχνουμε αιτίες και αφορμές για να γελάσουμε,δεν μας ενδιαφέρει αν είναι ορθό ή όχι, ή πόσο αστείο είναι,δεν έχει και τόση σημασία.Σημασία έχει να γελάσουμε. Αυτό διότι πολλά δεν γνωρίζουμε για τον εγκέφαλο,τους μηχανισμούς ,τα ερεθίσματα,και όλα αυτά για το δικό μας καλό,και το δικό του.Βέβαια,η τελική απόφαση και το πως θα χειριστούμε μια κατάσταση είναι δική μας.Αν δεν διαβάσουμε τα μηνύματα που στέλνει,τη βάψαμε.Αν τον παραμελήσουμε ,την βάψαμε.Αν δεν τον "ταϊσουμε",την βάψαμε.Δεν μας εκδικείται ο εγκέφαλος,απλά οι συνέπειες μας ταλαιπωρούν.


Άρθρα περί γέλιου .

http://www.terrapapers.com/?p=4674

http://users.uoa.gr/~nektar/science/env ... _laugh.htm

[Nikos Apomakros]

Νομίζω ότι πρέπει να διακρίνεις μεταξύ "αστείου" και "γελοίου." Πρακτικά όλα τα παραδείγματα που ανέφερες ανήκουν στη δεύτερη κατηγορία.

Ετυμολογικώς, αστείο είναι κάτι το εκλεπτυσμένο, ως εκ του άστεως προερχόμενον.

Αντιθέτως, γελοίο είναι οτιδήποτε προκαλεί τον γέλωτα, συνήθως δε κάτι χονδροειδές.

Δεν θα διαφωνήσω ακόμη. Σκέτη η άρνηση όμως ή οποιαδήποτε διαφοροποίηση δεν με βοηθάει.
Εφόσον θεωρείς ότι όλα μου τα παραδείγματα αφορούν το "γελοίο", θα ήθελα να θέσεις παραδείγματα
"αστείου" τα οποία ταυτόχρονα δεν θα προκαλούν τον γέλωτα, δεν θα "μειώνουν", πρόσωπα αληθινά ή μη
και δεν θα αποτελούν μια μειοψηφία τόσο συντριπτική ώστε να μην αποτελούν παρά εξαίρεση σε έναν κανόνα.

Κι επάνω στα παραδείγματα που θα πεις θα διαφωνήσω (αν διαθέτω επιχειρηματολογία για την άποψή μου),
θα αντιπαραθέσω (αν διαθέτω υλικό) ή θα συμφωνήσω (αν βάσει της λογικής μου καλύπτομαι από την οπτική
σου γωνία).

[Exciter]

Θα βάλω εδώ τρία αγαπημένα μου ανέκδοτα, τα οποία κατατάσσω στην κατηγορία "αστεία." Σημειωτέον ότι στα αστεία γίνεται πρακτικά πάντοτε έντονη χρήση της υπερβολής, όμως για να λειτουργήσει ένα αστείο πρέπει οπωσδήποτε να περιλαμβάνει πυρήνα αληθείας.

Έχουμε και λέμε...

Το πρώτο:

Ένας βοσκός, ενώ έβοσκε τα πρόβατά του σε μια απόμερη τοποθεσία, βλέπει από μακριά να πλησιάζει μια αστραφτερή ΒΜW. Ο οδηγός, ένας νεαρός ντυμένος με κοστούμι Versace, παπούτσια Gucci, γυαλιά ηλίου Ray Ban και γραβάτα Hermes, σταματάει δίπλα του, κατεβάζει το παράθυρο και του λέει:
"Αν σου πω ακριβώς πόσα πρόβατα έχεις στο κοπάδι σου, θα μου δώσεις ένα;" Ο βοσκός κοιτάει το νεαρό, που ήταν φανερά ένας γιάπης, κοιτάει και το κοπάδι και του απαντά ήρεμα:
"Ναι, γιατί όχι;"

Αμέσως λοιπόν ο γιάπης κατεβαίνει από το αυτοκίνητο μαζί με ένα Dell laptop το οποίο και συνδέει με ένα Sony Ericsson κινητό με παγκόσμια σύνδεση της AT&T. Αφού συνδέεται με το Internet, πηγαίνει σε μια σελίδα της NASA, και επιλέγει ένα σύστημα δορυφορικού προσδιορισμού τοποθεσίας GPS το οποίο υπολογίζει την ακριβή τοποθεσία στην οποία βρίσκονται και αποστέλλει τα στοιχεία αυτά σε ένα άλλο δορυφόρο της NASA ο οποίος σκανάρει την περιοχή και βγάζει μια φωτογραφία υπέρ-υψηλής ανάλυσης. Αφού επεξεργάζεται τη φωτογραφία με το πρόγραμμα Adobe Photoshop, στέλνει την εικόνα σε ένα εργαστήριο ερευνών στο Αμβούργο, στη Γερμανία και μετά από μερικά δευτερόλεπτα λαμβάνει στο Palm Pilot του ένα e-mail που επιβεβαιώνει ότι η φωτογραφία έχει αναλυθεί και τα στοιχεία έχουν καταχωρηθεί σε μια βάση δεδομένων. Μέσω μίας σύνδεσης ΟDBC εισχωρεί σε μια MS-SQL database και καταχωρεί όλα τα στοιχεία σε ένα φύλλο εργασίας Excel το οποίο και στέλνει μέσω e-mail στο Blackberry του. Μετά από λίγα λεπτά εκτυπώνει μια έκθεση 150 σελίδων με έγχρωμες φωτογραφίες από τον καινούργιο του HP LaserJet εκτυπωτή και αφού τη διαβάζει λέει στο βοσκό:
"Έχεις ακριβώς... 1586 πρόβατα!!!!".

"Ακριβώς. Καλώς λοιπόν, μπορείς να πάρεις όποιο πρόβατο θέλεις" λέει ο βοσκός και κοιτάζει το νεαρό καθώς διαλέγει το ζώο και το μεταφέρει στο πορτ-μπαγκάζ του αυτοκινήτου.

Εκείνη τη στιγμή, λέει ο βοσκός στο νεαρό:
"Να σου πω......αν βρω ακριβώς τι δουλειά κάνεις θα μου επιστρέψεις αυτό που πήρες;"
Ο γιάπης το σκέφτεται για μια στιγμή και μετά λέει γελώντας στο βοσκό:
"ΟΚ, γιατί όχι;"
"Είσαι σύμβουλος επιχειρήσεων" λέει ο βοσκός.
"Απίστευτο λέει αποσβολωμένος ο νεαρός έτσι είναι!! Μα πως το μάντεψες;"
"Δεν είναι και τόσο δύσκολο. λέει ο βοσκός Ήρθες χωρίς να στο ζητήσει κανείς, θέλεις να πληρωθείς για μια απάντηση την οποία ήδη ξέρω, σε μια ερώτηση που δεν σε ρώτησε κανείς και όλα αυτά ενώ δεν έχεις ιδέα για τη επιχείρησή μου. Τώρα δώσε μου πίσω το σκύλο μου!!!!".

Το δεύτερο:

Ένας άντρας πετάει σε ένα αερόστατο θερμού αέρα και έχει χαθεί. Χαμηλώνει ύψος και εντοπίζει έναν άντρα στο έδαφος. Χαμηλώνει κι άλλο και φωνάζει:
"Με συγχωρείτε, μπορείτε να με βοηθήσετε; Υποσχέθηκα σε ένα φίλο μου ότι θα τον συναντούσα πριν μια ώρα, αλλά δεν ξέρω που είμαι."
Ο άντρας στο έδαφος απαντά:
"Ναι, είστε σε ένα αερόστατο περίπου 30 πόδια πάνω από το έδαφος. Είστε ανάμεσα στις 40 και 41 μοίρες βόρειο πλάτος και ανάμεσα στις 58 και 59 δυτικό μήκος."
"Θα πρέπει να είσαι μηχανικός" είπε ο πιλότος
"Ναι είμαι" είπε ο άντρας "πως το καταλάβατε;"
"Λοιπόν, όλα όσα μου είπατε είναι σωστά, αλλά δεν έχω ιδέα πως να χρησιμοποιήσω την πληροφορία και το γεγονός είναι ότι είμαι ακόμα χαμένος, και μου φαίνεται ότι μάλλον με καθυστερείς κιόλας!"
Ο άντρας κάτω απαντά:
"Θα πρέπει να είστε μάνατζερ" είπε ο άντρας κάτω.
"Ναι είμαι" είπε ο πιλότος "πως το καταλάβατε;"
"Βρεθήκατε εκεί που είστε στηριγμάνος σε μια μάζα θερμού αέρα (ΣτΜ: "Hot air" στα αγγλικά είναι αυτό που διακινεί ο "αεριτζής"). Δεν ξέρετε που είστε ή που πηγαίνετε. Έχετε δώσει μια υπόσχεση και δεν έχετε ιδέα πως θα την τηρήσετε και περιμένετε από τους από κάτω σας να σας λύσουν το πρόβλημα. Το γεγονός είναι ότι είστε ακριβώς στην ίδια κατάσταση που ήσασταν και πριν συναντηθούμε, αλλά έχετε καταφέρει κατά κάποιο τρόπο να φαίνεται δικό μου το λάθος!"

Και το τρίτο:

Σε μια μονάδα ξηράς του Πολεμικού Ναυτικού αναλαμβάνει καινούργιος διοικητής. Περιχαρής περιδιαβαίνει τις εγκαταστάσεις όπου παρατηρεί ότι εκτός από την σκοπιά στην πύλη και σε άλλα στρατηγικά σημεία, υπάρχει και μια σκοπιά δίπλα σ’ ένα παγκάκι. Εντόνως διαπορών ρωτά τον προκάτοχό του γιατί υπάρχει η σκοπιά στο παγκάκι. Εκείνος του απαντά ότι δεν έχει ιδέα αλλά έτσι τη βρήκε κι έτσι την άφησε. Ξεκινά λοιπόν ένα γαϊτανάκι όπου ο νέος διοικητής ρωτά έναν έναν τους προκατόχους του λαμβάνοντας πάνω κάτω την ίδια απάντηση. Φθάνει λοιπόν στον τιμημένο υπερογδοηκονταετούτη ναύαρχο εν αποστρατεία που ίδρυσε τη μονάδα. Στην αρχή διστάζει αλλά τελικά του τηλεφωνεί και μετά από τις οφειλόμενες φιλοφρονήσεις του λέει «Ναύαρχέ μου, γνωρίζω πόσο αποτελεσματικός και άριστος οργανωτής υπήρξατε και γι’ αυτό θα ήθελα να μου λύσετε μια απορία. Όλα τα καταλαβαίνω αλλά ποιος είναι ο λόγος που βάλατε σκοπιά στο παγκάκι;». Και ο σεβάσμιος γέρων απαντά έκπληκτος: «ακόμα να στεγνώσει το παγκάκι;».

[Nikos Apomakros]

Ευχαριστούμε Exciter έξυπνα ανέκδοτα και σεβαστή η κατηγοριοποίηση των άνωθι στο "αστεία",
από μένα τουλάχιστον.

Επί της ουσίας, επιτρέψτε μου να είμαι της άποψης ότι και αυτά είναι "μειωτικού" χαρακτήρα.
Μπορώ να αναφέρω που, γιατί και προς ποιόν αλλά νομίζω καθένας μπορεί να το αντιληφθεί.
Και γελοιοποιούν καταστάσεις και σαρκαστικά είναι και ειρωνεία εμπεριέχουν και σατιρίζουν.
Αυτό όμως δεν σημαίνει σε καμμία περίπτωση ότι δεν έχουν επίπεδο (μέχρι και επιμορφωτικά
θα τα χαρακτήριζα).

Δεν είναι όμως καν εκεί ο όλος μου προβληματισμός, δηλαδή οι διαφοροποιήσεις στο τυχόν
περιεχόμενο (χονδροειδές ή εκλεπτυσμένο πχ). Ο προβληματισμός είναι στο "για ποιό λόγο
μας φαίνεται -αστείο- και γενικά γελάμε σε συντριπτική πλειοψηφία με ιστορίες ή εικόνες
μειωτικού χαρακτήρα".

[Nikos Apomakros]

Θα αντιπαραβάλλω έναν από τους αγαπημένους μου. Τον Ζουγανέλη.
Μη με παρεξηγείτε. Μεγάλωσα με Ζουγανέλη & Μπουλά. Εννοώ παρακολουθώντας
μικρός το "Γύρω γύρω όλοι" ή όπως κι αν λεγόταν αυτή η εκπομπή.
Μερικοί τον βρίσκουν γελοίο, αν όχι γλοιώδη, με αυτό που ο Exciter
ονόμασε "χονδροειδές" χιούμορ. Δεν ξέρω. Ο καθένας με τις απόψεις
και το χιούμορ του.

Για μένα πχ είναι ταλέντο. Λες και έχει έμφυτο μέσα του το να βγάζει γέλιο,
χωρίς ιδιαίτερη προσπάθεια. Κι ίσως ψυχαγωγικός να μην είναι. Ίσως
είναι απλά διασκεδαστικός. Δεν είμαι σε θέση να πω. Ίσως όμως και η
διασκέδαση μερικές φορές να συμβάλλει στη ψυχαγωγία.
Δεν ξέρω, δεν το έχω φιλοσοφήσει.

Παραθέτω το μάλλον διάσημο βίντεο. Εγώ γέλασα σχεδόν σε κάθε πρόταση.

[Τάλως]

Ο λογος που γελαμε
το γιατι γελαμε
το ποτε γελαμε
με τι γελαμε
ποσο γελαμε

ειναι αμα το καλοσκεφτεις στη βαση του θεμα εξυπναδας και ευφυιας και ουσιαστικης μορφωσεως(οχι το να εχεις παρει πτυχιο δεν εννοω να εχεις μαθει απ εξω πολλα δλδ )

Απο την αλλη ειναι και θεμα υφους!
το υφος αυτου που σου παρουσιαζει μια κατασταση και κατα ποσο θα σε ξαφνιασει με αυτο που θα σου πει
για αυτο και οταν ξερουμε ενα "ανεκδοτο" μετα οταν το ξανα ακουσουμε δεν ειναι ποτε μα ποτε το ιδιο
μπορει ενα ανεκδοτο να μας προκαλεσει πολλες φορες το γελιο πριν το βαρεθουμε
αλλα καμια φορα δεν ειναι σαν την πρωτη .

Αλλως τε για αυτο το λεμε και ανεκδοτο
ειναι κατι που ακουγεται για πρωτη φορα και τοτε εχει την ποιο μεγαλη αξια
το ακουσαμε πρωτη φορα... μας ξαφνιασε ο αφηγητης και απολαυσαμε ενα ωραιο αστεισμο

αμα ξανα ακουστει αρχιζει να μυριζει μπαγιατιλα

[Exciter]

Πάρτε και ένα σύντομο, στο οποίο είναι πραγματικά δύσκολο να βρεθούν "μειωτικά" χαρακτηριστικά:

Παράγινε το κακό με τα τούρκικα...! Ακούω Βολταρέν Εμουλτζέλ και σκέφτομαι κόρη σουλτάνου...

Το έβαλε προ ολίγου φίλος στο ΦΒ

Σε σχέση με τον προβληματισμό σου:

Νομίζω ότι το γέλιο είναι μία αυθόρμητη αντίδραση σε πράγματα που "εξέχουν" αντιληπτικά και δεν νιώθουμε ότι μας απειλούν. Συχνότατα, πρόκειται για αναπάντεχες εξελίξεις, πράγματα που διαφέρουν από το συνηθισμένο. Κάτι παρόμοιο με τα σκυλιά, που γαβγίζουν σε ό,τι θεωρούν παράξενο, έξω από τα συνηθισμένα.

Ειδικότερα στα "μειωτικού" περιεχομένου αστεία, μάλλον η αντίδραση αυτή περιέχει και ένα μείγμα ανακούφισης, που δεν μας συνέβη εμάς κάτι τέτοιο, και ανωτερότητος, ότι δεν μπορεί να μας συμβεί σε εμάς κάτι τέτοιο.

[Nikos Apomakros]

Είναι εν μέρει όντως όπως τα περιγράφετε και οι δύο. Και αυτό το "παράξενο" ή το "απρόοπτο"
υπάρχει σε μεγάλο βαθμό σε ιστορίες γέλιου. Ωστόσο δεν νομίζω ότι αποτελούν το κυριότερο
στοιχείο. Αναγνωρίζω όμως ότι υπάρχουν και τέτοια χαρακτηριστικά.

Εγώ φαντάζομαι έναν σύντομο διάλογο ανάμεσα σε δύο φίλους

"Τι έπαθες ρε κι είσαι έτοιμος να σκάσεις;"
"Αφού το ξέρεις, θα περνούσα από το ΙΚΑ πριν σου έρθω..."

εκεί σκέφτομαι τον πρώτο να γελάει. Έχει να κάνει με κατακριτέα κατάσταση, απολύτως γνώριμη,
θα φανταστεί τους 45 λόγους που υπάρχουν για να είναι ο φίλος του έτσι, σχεδόν θα γελάσει με
το "πάθημά" του, στο πλαίσιο που μπορεί να διανοηθεί. Ποιό πάθημα; Ότι ήταν υποχρεωμένος να
υποστεί όοοολη αυτή την κατάσταση και έφτασε σε αυτό το σημείο, ένα σημείο απολύτως γνώριμο.

Δε βρίσκω κάτι "παράξενο", ούτε κάτι "απρόπτο", είναι κάτι παραπάνω από σύνηθες, δεν ξέρω πως
ακριβώς μπορεί να "εξέχει" αντιληπτικά (ίσως δεν κατάλαβα τι εννοούσες), σίγουρα δεν "απειλεί" άμεσα,
δεν σημαίνει όμως δεν υπάρχει σαν "απειλή" κι ότι δεν θα το υποστεί παρομοίως και ο άλλος, αργά ή γρήγορα.

Δεν ξέρω. Νομίζω πως είναι πολύ πιο περίπλοκο. Και θα επιμείνω ότι το κοινό σημείο στη πρόκληση
γέλιου σε συντριπτική πλειοψηφία, πέρα φυσικά απ' το ότι συνήθως είμαστε (εμείς που γελάμε) σε "καλή"
θέση και σε τουλάχιστον μέτρια διάθεση, είναι το ότι επικρίνει/μειώνει πρόσωπα ή καταστάσεις. Θα επιμείνω
στο γέλιο που προκαλούν τα "παθήματα" κάποιου, γιατί εκεί είναι πολύ ευκολότερα (πιο άμεσα) αντιληπτό.

Δεν θα επιμείνω άλλο, πέρα από το παρόν μήνυμα δηλαδή. Νομίζω έχω περιγράψει όσο καλύτερα θα
μπορούσα τον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβάνομαι την δημιουργία του γέλιου και τον όλο προβληματισμό.
Αν χρειαστεί καμμιά διευκρίνηση εκ μέρους μου θα παρέμβω. Προς το παρόν πάω να τσιμπήσω και να
δω "Dexter" (το οποίο το θεωρώ και άψογο, πολύ λιγότερο από το "Game of thrones" όμως )