ΔΩΔΕΚΑΘΕΟ - μύθοι και πληροφορίες

[aftokaitoallo]

Το παρόν νήμα αφορά στους μύθους και τις πληροφορίες που μπορεί κανείς να αντλήσει μέσα από αυτούς για τους 12 Θεούς του Ολύμπου. Πρόκειται για μεταφορά κεφαλαίων ή εδαφίων από το βιβλίο Ελληνική Μυθολογία παλιάς έκδοσης που βρήκα στα σκουπίδια, επιμέλεια Μαρινάτου.

Θα ξεκινήσω με την θεά Άρτεμι για χάρη της Blue Angel - σας παρακαλώ μέχρι την ολοκλήρωση της μεταφοράς εκάστου θεού και εκάστης θεάς μην προσθέτετε νέα σχόλια. θα γίνει σιγά σιγά αυτό γιατί πάσχω από RSI τη νόσο των δακτυλογράφων και το καλοκαίρι χειροτερεύει αν δεν προσέξω.

ΘΕΑ ΑΡΤΕΜΙΣ

Εις την Ελληνική Μυθολογίαν δεν υπάρχει μορφή περισσότερον πολύλοκος από την Άρτεμιν. Αι επωνυμίαι, τας οποίας της αποδίδουν, τα επίθετα με τα οποία συνοδεύουν το όνομά της, είναι πολύ περισσότερα και από του Διός. Υπερβαίνουν τα διακόσια. Η λατρεία της ετελείτο κατά τους πλέον ποικίλους τρόπους εις περιοχάς με διαφορετικόν πολιτισμόν. Το φαινόμενον είχε κάμει εντύπωσιν και εις τους αρχαίους. Προς εξήγησίν του υπήρχαν κατ' αυτούς, δύο θεωρίαι. Σύμφωνα με την πρώτην, η Άρτεμις ήτο θεά σεληνιακή, κατ' αντίθεσιν προς τον Απόλλωνα, ο οποίος ήτο θεός ηλιακός. Την θεωρίαν αυτήν την δέχονται πολλοί και από τους νεωτέρους συγγραφείς., δεν στηρίζεται όμως εις πολύ στερεά επιχειρήματα. Αν η σύγκρισις μεταξύ των θανατηφόρων βελών του Απόλλωνος και των ακτίνων του ηλίου δεν αντέχει εις την κριτικήν, τι να είπωμεν δια την σύγκρισιν μεταξύ των βελών της Αρτέμιδος και των ακτίνων της σελήνης; Παρά ταύτα, ακόμα και από του πέμπτου πρό Χριστού αιώνος, η θεωρία αυτή ήτο γενικώς αποδεκτή, τόσον από τους φιλοσόφους, όσον και από τον λαόν.
Σύμφωνα με άλλους συγγραφείς, η πολλαπλότης των δικαιοδοσιών της Αρτέμιδος εξαρτάται από την διάσπασιν μιάς μοναδικής θεότητος εις πολλάς διαφορετικάς. Έπειτα από αυτό, σιγά σιγά, με μίαν αναστροφήν του φαινομένου, όλαι αυταί αι θεότητες ηνώθησαν εκ νέου εις μίαν, η οποία ωνομάσθη Άρτεμις. Ασφαλώς, η θεωρία αυτή έχει εις την βάσιν της μίαν ιδέαν ορθήν, διότι τα ετερογενή στοιχεία είναι πολλά εις τον τύπον της Αρτέμιδος, όπως αυτή διεμορφώθη οριστικώς. Εν συνεχεία θα ίδωμεν, ότι οι Έλληνες, όταν συναντούσαν εκτός της Ελλάδος βαρβαρικούς τύπους λατρείας αναλόγους με την λατρείαν της Αρτέμιδος, δεν εδίσταζαν να αναγνωρίζουν εις αυτούς την ιδικήν των θεάν και να στηρίζουν την αναγνώρισιν επάνως εις βάσεις πολύ συχνά ευθραύστους.

Γέννησις της Αρτέμιδος στη συνέχεια.

[aftokaitoallo]

Γέννησις της Αρτέμιδος

Η πολλαπλότης, δια την οποίαν ωμιλήσαμεν, υπάρχει και εις τους σχετικούς με την γέννησιν της Αρτέμιδος μύθους. Σύμφωνα με έναν από αυτούς, η θεά ήτο κόρη του Διός και της Δήμητρος. Σύμφωνα με έναν άλλον, ταυτίζεται με την Περσεφόνην. Τρίτος, θεωρεί την Περσεφόνην μητέρα της Αρτέμιδος. Πάντως από πολύ αρχαίους χρόνους, οι Έλληνες υιοθέτησαν γενικώς την εκδοχήν, που είχεν εκλαϊκεύσει ο ομηρικός ύμνος, ότι δηλαδή η Άρτεμις ήτο κόρη της Λητούς και αδελφή του Απόλλωνος. Η Λητώ καταδιωκομένη από το αμείλικτον μίσος της Ήρας, μετά βίας κατώρθωσε να εύρη άσυλον δια να γεννήση. Κατά τον ομηρικόν ύμνον, η Άρτεμις εγεννήθη εις την νήσον Ορτυγίαν, ο Απόλλων εις την "τραχείαν Δήλον". Οι ερμηνευταί απεπειράθησαν να ταυτίσουν την Ορτυγίαν με μίαν νησίδα γειτονικήν της Δήλου, αλλά το όνομα Ορτυγία συνδέεται με τας παραδόσεις και άλλων τόπων, ειδικώς δε ευρίσκεται παντού, όπου επεζητήθη να βεβαιωθή η αρχαιότης της λατρείας της Αρτέμιδος με κάποιον μύθον σχετικόν με την γέννησιν της θεάς. Τοιαύτη είναι η περίπτωσις του δάσους της Ορτυγίας, πλησίον της Εφέσσου, εις το οποίον, σύμφωνα με μερικούς συγγραφείς, εγεννήθη η Άρτεμις.
Κατά τον μύθον, η θεά εγεννήθη μίαν ημέρα προ του αδελφού της και εβοήθησε μάλιστα την μητέρα της να γεννήση το δεύτερον παιδί της. Από αυτό συμπεραίνεται ότι, αν και προσωποποιεί την αγνείαν και την παρθενικότητα εις ό,τι έχουν ευγενέστερον, η κόρη της Λητούς ταυτίζεται από μερικούς με την Ειλείθυιαν, θεάν των τοκετών και της μητρότητος.

Άρτεμις και Απόλλων στη συνέχεια (στο τέλος θα μπουν και ορισμένες υποσημειώσεις)

[aftokaitoallo]

Άρτεμις και Απόλλων

Δίδυμος αδελφή του Απόλλωνος, η Άρτεμις συνδέεται συχνότατα όχι μόνον με την λατρείαν του αδελφού της, αλλ' ακόμη και με τας περιπετείας του. Παρίσταται εις τον φόνον του Πύθωνος και, όταν ο Απόλλων πηγαίνη να εξαγνισθή από το παράπτωμά του, δεν τον εγκαταλείπει. Και όπως ο αδελφός της, της αρέσει να πηγαίνη και να μένη εις την ευτυχισμένην χώρα των Υπερβορείων, όπου, όπως ελέγετο, εθυσίαζαν εις αυτόν όνους.
Οι μύθοι παρουσιάζουν επίσης τα δύο παιδιά της Λητούς αδελφικά ενωμένα, όταν πρόκειται να υπερασπίσουν την μητέρα των. Από κοινού εθανάτωσαν, με τα βέλη των, τον Τιτυόν που απεπειράθη να βιάση την Λητώ. Επίσης, όταν η Νιόβη, μέσα εις την μητρικήν υπερφάνειάν της, προσέβαλε την μητέρα του Απόλλωνος και της Αρτέμιδος, τα δύο αδέλφια την εξεδικήθησαν σκληρότατα, τόσον ώστε η Νιόβη να γίνει μία από τας πλέον εκφραστικάς προσωποποιήσεις του ανθρώπινου πόνου.
Κόρη του Ταντάλου, η Νιόβη απέκτησεν από την ένωσίν της με τον Αμφίωνα, Θηβαίον ήρωα, δώδεκα ωραία παιδιά, εξ υιούς και εξ θυγατέρας, και ήτο, φυσικά πολύ υπερήφανη δι' αυτό. Δυστυχώς δι' αυτήν, η υπερηφάνεια της την παρέσυρε μέχρι του σημείου να καυχηθή δια την γονιμότητά της και να είπη ότι από την άποψιν αυτήν, ήτο "ευτεκνοτέρα" και από την μητέρα του Απόλλωνος και της Αρτέμιδος.
Η προσβολή αυτή δεν μπορούσε να μείνει ατιμώρητος. Η Άρτεμις, με τα βέλη της, εθανάτωσε τας θυγατέρας της Νιόβης, μέσα εις το σπίτι της τελευταίας. Όσον δια τους υιούς της που εκυνηγούσαν εις τον Κιθαιρώνα, εθανατώθησαν κατά τον ίδιον τρόπον από τον Απόλλωνα. Κανείς δεν ετόλμησε να αποδώση τας επικηδείους τιμάς εις τα δυστυχισμένα θύματα. Μόνον έπειτα από οκτώ ημέρας τα έθαψαν οι θεοί. Όσον δια την Νιόβην, έπειτα από την φοβεράν σφαγήν, κατέφυγε πλησίον του πατέρα της Ταντάλου. Ο Ζευς, από την λύπην που του επροξένησεν η οδύνη της, εισήκουσε την παράκλησίν της και την μετεμόρφωσεν εις βράχον, που έκλαιε χωρίς διακοπήν την ασύγκριτον δυστυχίαν της.
Η Άρτεμις και ο Απόλλων έλαβαν μέρος, καθείς χωριστά, εις την Γιγαντομαχίαν. Η Άρτεμις εξώντωσε με τα βέλη της ένα από τους εχθρούς του Διός, τον Γαίον ή Ραίον. Όπως διηγούνται μερικοί συγγραφείς, πολλοί θεοί, κατά την διάρκειαν της Γιγαντομαχίας, επήραν την μορφή ζώων, τα οποία ήσαν αφιερωμένα εις αυτούς. Έτσι ο Απόλλων είχε μεταμορφωθή εις γρύπα και η Άρτεμις εις έλαφον. Έλαφος ήτο, σύμφωνα με μύθον, η αιτία του θανάτου των δύο Αλωαδών, του Ώτου και του Εφιάλτου. Πολλά είναι τα κοινά χαρακτηριστικά των δύο αυτών προσώπων με τους Γίγαντας. Γενικώς θεωρούνται τέκνα του Ποσειδώνος και της Ιφιγενείας. Η τελευταία, ερωτευμένη με τον θεόν της θαλάσσης, επήγαινε κάθε ημέραν εις την ακτήν του ωκεανού, αντλουσε νερό και το έχυνεν εις το στήθος της. Τα δύο παιδιά που εγέννησεν, εμεγάλωσαν κατά τρόπον υπερφυσικόν. Προικισμένα με δύναμιν αφάνταστον, απεπειράθησαν εις το τέλος να αναρριχηθούν εις τον Όλυμπον και προς τον σκοπόν αυτόν έσυραν και έρριψαν το Πήλιον επάνω εις την Όσσαν. Και ναι μεν δεν επέτυχαν του σκοπού των, κατώρθωσαν όμως, τουλάχιστον, να συλλάβουν αιχμάλωτον τον Άρην και να τον κρατήσουν επί δέκα τρεις μήνας κλεισμένον εντός χαλκίνου αγγείου. Ο θεός του πολέμου θα ήτο, κυριολεκτικώς, χαμένος, αν η Ερίβοια, η μητρυιά των Αλωαδών, δεν διηγείτο τα συμβάντα εις τον Ερμήν και αν αυτός δεν απελευθέρωνε τον αδελφόν του. Μέσα εις την υπεροψίαν των, οι δύο Γίγαντες έφθασαν μέχρι του σημείου να "υψώσουν τους οφθαλμούς", ο ένας εις την Ήραν, ο άλλος εις την Άρτεμιν. Η κόρη της Λητούς έρριψε τότε ανάμεσά τους μίαν έλαφον. Εις την προσπάθειά των να την σκοτώσουν, ετραυμάτισαν θανασίμως ο ένας τον άλλον. Σύμφωνα με άλλον μύθον, οι Αλωάδαι εθανατώθησαν από τα βέλη του Απόλλωνος και της Αρτέμιδος. Μετά θάνατον, μέσα εις τον Άδην εδέθησαν εις ένα στύλον, ράχιν με ράχιν. Τα δεσμά των είχαν φίδια, μία δε κουκουβάγια εφώναζε συνεχώς, με διαπεραστικήν φωνήν, πολύ κοντά στα αυτιά των.
Ο Απόλλων επεφόρτισε την Άρτεμιν να τιμωρήση την Κορωνίδα, που αφού ηγαπήθη από τον θεόν, με τον οποίον απέκτησεν υιόν, τον Ασκληπιόν, δεν εδίστασε να τον αρνηθή και να γίνη σύζυγος ενός θνητού. Η Κορωνίς εθανατώθη από την Άρτεμιν, μαζί δε με αυτήν και πολλαί άλλαι γυναίκες. Κατά το ίδιον χρονικόν διάστημα, ο Απόλλων εξώντωσε τον αντεραστήν του.


Άρτεμις και Ιφιγένεια στη συνέχεια.

[aftokaitoallo]

Άρτεμις και Ιφιγένεια

Η λατρεία της Ταυρικής Αρτέμιδος έχει ως βάσιν τον μύθον της θυσίας της Ιφιγενείας, κόρης του Αγαμέμνονος, αρχηγού της εκστρατείας των Ελλήνων εναντίον των Τρώων. Επί του θέματος, που τόσας φοράς είλκυσε τους ποιητάς, υπάρχουν δύο εκδοχαί. Κατά την μίαν, ο Αγαμέμνων, ολίγον προ της γεννήσεως της Ιφιγενείας, είχεν υποσχεθή να προσφέρη ως θυσίαν εις την αδελφήν του Απόλλωνος "το ωραιότερον προϊόν του έτους". Έτσι η Ιφιγένεια ήτο εκ των προτέρων καταδικασμένη εις θάνατον.
Κατά την άλλην, πολύ περισσότερον διαδεδομένην εις τα λαϊκά στρώματα, αιτία της θυσίας της νεαράς παρθένου ήτο η οργή της Αρτέμιδος κατά του Αγαμέμνονος. Μέγας κυνηγός, ο βασιλεύς των Μυκηνών, επήγε μίαν ημέραν, κατά το διάστημα που ο ελληνικός στόλος επερίμενεν εις την Αυλίδα ευνοϊκόν άνεμον, να κυνηγήση εις εν δάσος αφιερωμένον εις την Άρτεμιν. Ωσάν να μην του έφθανε που εσκότωσε μίαν μεγαλοπρεπή έλαφον, ο Αγαμέμνων ησθάνθη την ανάγκην να καυχηθή διά την επιδεξιότητά του, ανωτέραν, καθώς είπε, και από αυτής της Αρτέμιδος.
Η εκδίκησις της θεάς δεν καθυστέρησεν. Αντίθετοι άνεμοι ημπόδισαν τον ελληνικόν στόλον να εκκινήση προς την Ασίαν. Επειδή η κατάστασις εξακολουθούσεν αμετάβλητος, ηρωτήθη ο μάντις Κάλχας δια τα αίτιά της, αυτός δε απεκάλυψεν ότι η θεά ήτο ωργισμένη και εζητούσε κάτι τρομακτικόν: την θυσίαν της κόρης του Αγαμέμνονος Ιφιγενείας. Όπως είναι γνωστόν, χάρις εις την επέμβασιν της Αρτέμιδος η νεαρά παρθένος διεσώθη και μετεφέρθη εις χώραν μακρυνήν, όπου έγινε ιέρεια της αιματηράς λατρείας της θεάς, μέχρι της ημέρας που ο ο αδελφός της Ορέστης την επανέφερεν εις την γενέτειρά της.

Άρτεμις και Ακταίων στη συνέχεια

[aftokaitoallo]

Άρτεμις και Ακταίων

Μία από τας κυριώτερας δικαιοδοσίας της Αρτέμιδος ήτο, ώς θα ίδωμεν περαιτέρω, το κυνήγιον. Η θεά διέσχιζεν αδιακόπως τα βουνά και τας κοιλάδας και εκυνηγούσε, συνοδευομένη από τας Νύμφας της. Όταν συναντούσε πηγάς, εσταματούσε και ελούετο. Μίαν ημέραν, κατά την διάρκειαν του λουτρού της εις την πηγήν Παρθένιον (της παρθένου), την είδεν ένας νέος, ο Ακταίων, υιός του Αρισταίου και της Αυτονόης. Ανατραφείς από τον Κένταυρον Χείρωνα, αγαπούσε και αυτός το κυνήγι και επεδίδετο εις αυτό με πάθος. Αλλά, όπως λέγει ο ποιητής Καλλίμαχος, "οι νόμοι του Κρόνου ορίζουν, ότι εκείνος που βλέπει ένα αθάνατον, χωρίς αυτός να το θέλη, πρέπει να πληρώσει πολύ ακριβά". Ο Ακταίων απέκτησε πικράν πείραν του νόμου αυτού. Η Άρτεμις τον μετεμόρφωσεν εις έλαφον, συγχρόνως δε έκαμε να καταληφθούν από λύσσαν οι πεντήκοντα κύνες που τον συνώδευαν. Φυσικά, οι κύνες, μέσα εις ολίγα λεπτά, κατεσπάραξαν την έλαφον, εις την οποίοαν δεν ανεγνώριζαν τον προ ολίγου κύριόν των. Έπειτα από αυτό, με συνεχή γαυγίσματα και ωρυγμούς, έφθασαν μέχρι του σπηλαίου του Χείρωνος. Δια να τα κατευνάση ο Κένταυρος έκαμε μίαν εικόνα, που έμοιαζε προς τον Ακταίωνα. Τότε μόνον η λυσσώσα αγέλη ησύχασεν.


Άρτεμις και Ωρίων στη συνέχεια

[aftokaitoallo]

Άρτεμις και Ωρίων

Άλλος κυνηγός, ο Ωρίων, υπήρξε και αυτός θύμα της Αρτέμιδος. Οι αρχαίοι συγγραφείς αναφέρουν τον σχετικόν μύθον κατά διαφόρους τρόπους. Οι μεν λέγουν ότι η Άρτεμις εμίσησε βαθύτατα τον Ωρίωνα, είτε διότι εκαυχήθη δια την επιδεξιότητά του εις το κυνήγι, είτε διότι απεπειράθη να την βιάση. Προς τιμωρίαν του, έστειλεν ένα σκορπιόν, ο οποίος επροξένησε τον θάνατον του Ωρίωνος. Κατ' άλλη εκδοχήν, η θεά τον εσκότωσε με τα βέλη της.
Άλλοι συγγραφείς όμως λέγουν ότι η Άρτεμις δεν παρέμεινεν ασυγκίνητος από τον έρωτα του Ωρίωνος. Και είχε σχεδόν αποφασίση να γίνη σύζυγός του, όταν επενέβη ο Απόλλων με σκοπόν να την αποτρέψη. Εις την αρχήν η προσπάθειά του δεν επέτυχεν, αργότερα όμως τον εβοήθησεν η τύχη. "Μίαν ημέραν που ο Ωρίων ελούετο, και λόγω αποστάσεως η κεφαλή του εφαίνετο μόλις ως μικρόν μαύρον σημείον, ο Απόλλων προσεποιήθη ότι αμφέβαλλε δια την επιδεξιότητα της αδελφής του και την προεκάλεσε να επιτύχη με εν βέλος το σημείον εκείνο. Η Άρτεμις, παρασυρθείσα από την πρόκλησιν, εσκότωσε τον Ωρίωνα. Έπειτα από αυτό, δια να παρηγορηθή δια τον θάνατον του, τον μετεμόρφωσεν εις αστερισμόν και του έδωσε μίαν θέσιν εις τον ουράνιον θόλον".

η Δικαιοδοσία και λατρεία της Αρτέμιδος στη συνέχεια.

[aftokaitoallo]

ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ ΚΑΙ ΛΑΤΡΕΙΑ ΤΗΣ ΑΡΤΕΜΙΔΟΣ

Ο ποιητής Καλλίμαχος θέτει εις το στόμα της Αρτέμιδος μίαν επίκλησιν της θεάς προς τον πατέρα της, εις την οποίαν περιέχονται εν περιλήψει αι κυριώτεραι δικαιοδοσίαι της: "Δώσε μου, πατέρα μου, δώσε στην κόρη σου να μείνη πάντα παρθένος... Δώσε μου, όπως στον Φοίβο, ένα τόξο και βέλη. Τί λέω; ... Όχι πατέρα μου, δεν είσαι συ που θα οπλίσης την κόρη σου. Οι Κύκλωπες θα φροντίσουν γι' αυτό, και θα προθυμοποιηθούν να μου κατασκευάσουν βέλη και φαρέτρα. Αλλά δώσέ μου το διακριτικό γνώρισμα να φέρω πυρσούς και να φορώ χιτώνα με κροσσούς, που δεν θα κατεβαίνη κάτω από τα γόνατα μου, για να μη με εμποδίζη στο κυνήγι. Δώσέ μου για ακολουθία μου εξήντα κόρες του Ωκεανού, όλες σε ηλικία, που να μη φορούν ζώνη. Δώσέ μου ακόμη είκοσι άλλες Νύμφες, κόρες του Αμασίου, να με υπηρετούν τις ώρες που δεν θα κυνηγώ τους λύγκες και τα ελάφια, και να φροντίζουν τα πιστά σκυλιά μου. Δεν σου ζητώ παρά μια πόλι, όποια θέλεις. Η Άρτεμις σπανίως θα κατεβαίνη στις πόλεις. Θα κατοικώ στα βουνά και δεν θα ζυγώνω στα κατοικημένα μέρη παρά μόνο τις στιγμές που οι γυναίκες, μέσα στους δυνατούς πόνους του τοκετού, θα με καλούν σε βοήθειά τους. Ξέρεις πως την ημέρα που γεννήθηκα, οι Μοίρες μου επέβαλαν να τις βοηθώ, γιατί η κοιλιά που με γέννησε δε γνώρισε από μένα πόνο και χωρίς κόπο με έφερε στο φως".

θεά της Φύσεως θεά της νεότητος στη συνέχεια

[aftokaitoallo]

Η Άρτεμις, θεά της Φύσεως

Παραλλήλως με τα δικαιοδοσίας που απαριθμεί ο Καλλίμαχος, είναι γνωσταί πολλαί άλλαι, κάθε μία δε από αυτάς αντιστοιχεί εις ειδικήν επωνυμίαν της θεάς. Η μελέτη των επωνυμιών αυτών θα ήτο ασφαλώς ενδιαφέρουσα, υπερβαίνει όμως τα πλαίσια του παρόντος έργου. Αποτελούν, όμως, καθ' εαυτάς, αρκετά σταθεράν βάσιν, η οποία επιτρέπει την εισαγωγήν κάποιας μεθόδου εις ένα θέμα αρκετά συγκεχυμένον.
Μέγα μέρος των δικαιοδοσιών της Αρτέμιδος απορρέει από τόν ρόλον της ως θεάς της Φύσεως. Ελατρεύετο παντού, εις τα βουνά, εις τας πεδιάδας, εις τας όχθας των πηγών, των λιμνών, των ποταμών και των ρυακίων, πλησίον των ελών. Πολλά μέρη από αυτά της ήσαν αφιερωμένα. Ο Ιππόλυτος μαζεύει άνθη, δια να κάμη στέφανον δια την θεάν, μέσα εις ένα λειβάδι, όπου κανέν ζώον δεν βόσκει και εις το οποίον μόνον η βομβούσα μέλισσα δίδει ζωήν με την παρουσίαν της κατά την άνοιξιν.
Η Άρτεμις έχει ιερά μέσα εις δάση παντοίων δένδρων, δρυός, κυπαρίσσου, ελαίας και άλλων. Άγαλμά της ήτο τοποθετημένον μέσα εις τον κοίλον κορμόν κέδρου παρά τον Ορχομενόν, εις την Αρκαδίαν. Από τα ρυάκια και τους ποταμούς, η επιρροή της κόρης της Λητούς επεξετάθη, με τον καιρόν, εις τους λιμένας ακόμα δε και εις την θάλασσαν. Και η Άρτεμις έγινε θεά προστάτις της ναυτιλίας, έφορος των αναχωρήσεων και των επιστροφών. Εξ ού τα ιερά που ίδρυαν προς τιμήν της εις τους λιμένας, εις τα ακρωτήρια και εις τας ακτάς.
Θεά της Φύσεως, η Άρτεμις ώφειλε κατ' ανάγκην να επεκτείνη την προστασίαν της εις την γεωργίαν. Διανομεύς της γονιμοποιού υγρασίας, ετιμάτο ως η θεά εις την οποίαν ωφείλοντο οι πλούσιοι θερισμοί και η ωρίμανσις των οπωρών. Απομακρύνει τας μάστιγας των αγρών, εις αντάλλαγμα δε απαιτεί να θυσιάζουν εις αυτήν τα πρωτόλεια των εσοδειών. Όταν οι άνθρωποι λησμονούν την υποχρέωσίν των αυτήν, δεν αργεί να κάμει αισθητή την εκδίκησή της: στέλλει παγετούς και άγρια ζώα, που καταστρέφουν τους αγρούς.
Εξ ίσου με το φυτικόν βασίλειον, το ζωϊκόν υπάγεται εις την δικαιοδοσίαν της Αρτέμιδος. Είναι η θεά της ζωοτεχνίας και προστατεύει τα ζώα κατά των επιζωοτιών. Η αίξ και ο τράγος είναι τα θύματα που της προσέφεραν κατά προτίμησιν. Αλλά και η έλαφος και ο λαγός και ο βούβαλος εθυσιάζοντοι εις την Άρτεμιν. Από τα πουλιά αγαπούσε κυρίως τον κορυδαλλόν, πουλί της ανοίξεως, της εποχής που επροτιμούσεν η θεά και κατά την οποίαν ετελούντο αι κυριώτεραι εορταί της. Εξ άλλου, τα άγρια θηρία ήσαν εξ ίσου υπό την προστασίαν της, ιδίως η άρκτος, ο κάπρος, ο λέων και ο λύκος.
Εις τας Πάτρας εθυσίαζαν εις τον ίδιον βωμόν ζώα άγρια και κατοικίδια. Σύμφωνα με τας λαϊκάς δοξασίας, αυτά τα δύο είδη ζώων εζούσαν εν πλήρει αρμονία εις μερικά δάση αφιερωμένα εις την θεάν. Κατά συνέπειαν, δεν είναι καθόλου εκπληκτικόν το γεγονός ότι μία από τας κυριωτέρας δικαιοδοσίας της Αρτέμιδος ήτο το κυνήγι. Συνοδευομένη από τας Νύμφας της η θεά διέσχιζεν αδιακόπως τα δάση προς αναζήτησιν θηραμάτων. Εις την επίδοσίν της αυτήν την εβοηθούσεν ο κύων, που εικονίζεται πάντοτε δίπλα της.
Δια να ξεκουράζεται από τους κόπους του κυνηγίου, ελούετο με ολόκληρον την ακολουθίαν της εις το διαυγές νερό των πηγών. Ως γνωστόν, εις ένα τέτοιο λουτρόν, ανεκαλύφθη η εγκυμοσύνη της Καλλιστούς. ....

Η Άρτεμις και η νεότης στη συνέχεια.