Ιδεογραφήματα

Ησίοδος

Γεννήθηκε τον 8ο αι. πΧ. στην Άσκρα, κοντά στον Ελικώνα, όπου είχε εγκατασταθεί ο πατέρας του, που προερχόταν από την αιολική Κύμη. Ο ίδιος στο έργο του "Έργα και Ημέραι" λέγει ότι ο πατέρας του ήταν ναυτικός και μετέφερε εμπορεύματα. Επειδή δε μπορούσε να ζήσει με την ασχολία αυτή, αποφάσισε να πάει στην Άσκρα και να γίνει γεωργός. Η καταγωγή όμως του Ησιόδου φαίνεται ότι είναι από ευγενές γένος, γιατί στο παραπάνω έργο του χρησιμοποιεί την προσφώνηση "δίον γένος" και χαρακτηρίζει τον αδερφό του Πέρση απόγονο θεϊκού γένους. Με τον αδελφό του ο Ησίοδος μάλωσε, γιατί ενώ με δωροδοκία των αρχόντων είχε κατορθώσει να πάρει στην κατοχή του το μεγαλύτερο μέρος της πατρικής τους περιουσίας, αφού σπατάλησε την περιουσία του, ζήτησε ξανά από τον ποιητή μερίδιο.

Ενδιαφέροντα είναι όσα ο Ησίοδος λέγει για τη ζωή του, γιατί σχετίζονται με το ποιητικό του έργο. Στη θεογονία αναφέρει ότι το ποιητικό χάρισμα του το έδωσαν οι Μούσες, όταν έβοσκε πρόβατα στον Ελικώνα. Επίσης κάνει λόγο για το ταξίδι του στην Εύβοια, όπου πήρε μέρος σε επιτάφιο αγώνα προς τιμή του Αμφιδάμαντα. Τον τρίποδα όπως λέγει, που του έδωσαν ως βραβείο, τον αφιέρωσε στις Μούσες, που του δώρισαν την ποιητική έμπνευση. Με το περιστατικό αυτό σχετίζεται ο θρύλος για τον αγώνα Ομήρου και Ησιόδου, που είδαμε παραπάνω. Γύρω από το θάνατο του Ησιόδου υπήρχαν διάφορες θρυλικές αφηγήσεις. Έλεγαν ότι φονεύτηκε στην Λοκρική Οινόη από τους Αμφιφάνη και Γανύκτορα, αδελφούς της Κρυμένης, την οποία ο Ησίοδος είχε διαφθείρει. Άλλη παράδοση αναφέρει ότι ο ποιητής πέθανε και τάφηκε στην πατρίδα του την Άσκρα από όπου τα οστά του μεταφέρθηκαν στον Ορχομενό, μετά την καταστροφή της γενέτειράς του από τους Θεσπιείς. Η γέννηση του Ησιόδου τοποθετείται στον 8ο αι. π.Χ. Σιμωνίδης ο Αμοργίνος έχει υπόψη του περί το 640 π.Χ. τους στίχους του Ησιόδου. Άρα δεν είναι δυνατό να κατέβει η εποχή της ζωής του ποιητή κάτω από τον 8ο αιώνα. Άλλωστε ο Ηρόδοτος που τον θεωρεί κατά τετρακόσια παλιότερό του, τον τοποθετεί στο 850 π.Χ.

Τα "Έργα και Ημέραι"

Γνήσιο έργο του Ησιόδου. Έχει γραφεί στην επική διάλεκτο και στο δακτυλικό εξάμετρο. Αποτελείται από 828 στίχους με χαρακτήρα διδακτικό. Ο τόνος του είναι αργός, και απλός, χωρίς έξαρση. Φαίνεται ότι ο ποιητής κουρασμένος από τη σκληρή γεωργική ασχολία του, άφησε τα συναισθήματά του να ξεχειλίσουν και μίλησε για τη ζωή του, που βέβαια αγαπά, αλλά θα την ήθελε λιγότερο κουραστική.

Στο πρώτο μέρος του ποιήματος (στ. 1-382) ο Ησίοδος, με αφορμή τη διαγωγή του αδελφού του Πέρση, για την οποία μιλήσαμε, κατακρίνει την αδικία και πλέκει το εγκώμιο της εργασίας και της δικαιοσύνης. Διηγείται για αυτό το μύθο των πέντε ανθρώπινων γενεών: της χρυσής, της αργυρής, της χάλκινης, της ηρωικής και της σιδηράς, στην οποία ανήκει και ο ίδιος. Στην εποχή του έχει επικρατήσει η αδικία και η ύβρις, γι' αυτό η γενιά του θα παρακμάσει και θα εξαφανιστεί. Συμβουλεύει λοιπόν, τον αδελφό του και τους άρχοντες να αγαπήσουν την δικαιοσύνη και την εργασία και να αποφεύγουν την αδικία. Και λέγει το περίφημο: "έργον δ' ουδέν όνειδος, αεργίη δε τ' όνειδος" (στιχ. 311), δηλαδή η εργασία δε φέρνει ντροπή, αλλά ντροπή φέρνει η αργία.

Στο δεύτερο μέρος του ποιήματος (στ. 383-617) η Ησίοδος δίνει συμβουλές για τις εργασίες των αγρών. Στο τρίτο μέρος (στ. 695-762) δίνει συμβουλές για το γάμο, την κοινωνική συμπεριφορά του καθενός και την τήρηση των εθίμων και των παραγγελμάτων της παράδοσης. Στο τελευταίο μέρος (763-828) κάνει λόγο για τις καλές και αποφράδες μέρες, είναι δηλαδή ένα αγροτικό ημερολόγιο.

Τα "Έργα και Ημέραι" του Ησιόδου χαρακτηρίζονται από τα ηθικά τους διδάγματα και την αισθητική τους αξία. Υπάρχουν σε αυτά λαμπρές ποιητικότατες περιγραφές της φύσης, και το κείμενο διανθίζεται με μύθους που μιλούν στην ψυχή του αναγνώστη και τον συγκινούν. Έχουν πεσιμιστικό τόνο οι στίχοι αυτοί του Ησιόδου, μετριάζεται όμως από την πίστη του ποιητή στη δικαιοσύνη και την εργασία. Η Δίκη, η Αιδώς και η Νέμεσις αμβλύνουν την αθλιότητα της ζωής.

Το τελευταίο μέρος του ποιήματος δε θεωρείται γνήσιο. Το όλο έργο παρουσιάζει εξαιρετικό ενδιαφέρον για τα οικονομικά της εποχής του Ησιόδου και για τα από θρησκευτική άποψη στοιχεία του αμφισβητούμενου μέρους.

"Θεογονία" Γνήσιο και αυτό έργο του Ησιόδου απαρτίζεται από 1.022 στίχους. Ο ποιητής προσπαθεί να υπαγάγει σε ένα σύστημα τους διάφορους ελληνικούς μύθους για τη γένεση των θεών και τη γένεση του κόσμου.

Στο προοίμιο (στ. 1-115) ο Ησίοδος επικαλείται τις Μούσες και αναφέρεται στον εαυτό του, ο οποίος χρωστούσε το ποιητικό του χάρισμα σε αυτές.

Στους στίχους 116-153 λέγει πώς έγινε το σύμπαν από το αρχικό Χάος και πώς γεννήθηκε ο Ουρανός και η Γη. Στους στίχους 154-452 αφηγείται τη γέννηση των Τιτάνων και του Χρόνου και πώς ο Κρόνος ακρωτηρίασε τον Ουρανό και βασίλευσε στη θέση του. Στους στίχους 453-506 ο Ησίοδος αναφέρει την παράδοση για τους γιους τους οποίους απέκτησε ο Κρόνος από τη Ρέα και την εκθρόνιση του Κρόνου από το Δία. Στους στίχους 507-616 αναφέρει την παράδοση για τον Προμηθέα και την Πανδώρα. Στους στίχους 617-880 κάνει λόγο για το θρίαμβο του Δία κατά των Τιτάνων. Στους στίχους 881 -955 αφηγείται τους διαδοχικούς γάμους του Δία και μιλά για τις θεότητες που γεννήθηκαν από αυτούς.

Τέλος, στους στίχους 955-1022 λέγει για τα παιδιά του θεού Ήλιου και για τους ήρωες, οι οποίοι γεννήθηκαν από θεές. Στους δυο τελευταίους στίχους ο ποιητής της "θεογονίας" υπόσχεται ότι θα συνεχίσει το ποίημα με την εξύμνηση των ηρωίδων γυναικών.

Όπως στα "Έργα και Ημέραι" έτσι και εδώ ο Ησίοδος έχει κεντρική ιδέα την επικράτηση της δικαιοσύνης, που στη "θεογονία" επιβάλλει ο Δίας. Τελειώνει η περίοδος της αστάθειας και ο πατέρας των θεών και των ανθρώπων έρχεται για να επικρατήσει η τάξη και να επιβληθούν οι νόμοι.

Νεότεροι μελετητές, όπως ο Οtten και ο Guterbock υποστήριξαν ότι η αφήγηση του Ησιόδου για την καταγωγή των θεών προέρχεται από χεττιτικούς μύθους, οι οποίοι κατάγονται από θρύλους των Χουρριτών της δεύτερης χιλιετίας πΧ. Σύμφωνα με τους μύθους αυτούς, ο θεός Ανού (Ουρανός) εκθρονίστηκε από το θεό Κουμαρμπή, ο οποίος με τη σειρά του εκθρονίζεται από ένα νέο θεό.

Όμως δεν είναι δυνατό να γίνουν δεκτές οι απόψεις αυτές. Οι θρύλοι του Ησιόδου αποτελούν δημιουργήματα της φαντασίας του ελληνικού λαού. Αν τυχόν παράλληλα και σε άλλους λαούς υπάρχουν παρεμφερείς θρύλοι, αυτό δεν αποδεικνύει ότι οι Έλληνες δανείστηκαν τους γεμάτους πλαστικότητα και ορθολογιστικό πνεύμα θεογονικούς μύθους από αυτούς. Όπως είδαμε στο τέλος της "θεογονίας" ο Ησίοδος αναφέρει πρόθεσή του να μιλήσει για τις ηρωίδες γυναίκες. Αυτό έγινε αφορμή για να του αποδοθεί η σύνθεση ποιήματος με τον τίτλο "Κατάλογοι Γυναικών" ή "Ηοίαι" (ο δεύτερος τίτλος προήλθε από τη συνεκφορά "η οία", με το οποίο εισαγόταν η εξύμνηση κάθε ηρωίδας) σε πέντε βιβλία.

Διάφοροι συγγραφείς και οι πάπυροι παραδίδουν αποσπάσματα του έργου αυτού, για την γνησιότητα του οποίου γεννιούνται πολλές αμφιβολίες. Το πιο πιθανό φαίνεται να είναι το ότι στη Βοιωτία είχε δημιουργηθεί ποιητική σχολή, η οποία ασχολούνταν με τη σύνθεση ποιημάτων καταλογικής μορφής. Στον Ησίοδο απέδιδαν το ποίημα "Ασπίς Ηρακλέους" σε 480 στίχους, το οποίο του αμφισβητεί η νεότερη κριτική έρευνα. Η "Ασπίς Ηρακλέους" έχει ως αντικείμενο τη μητέρα του ήρωα Αλκμήνη η οποία άφησε το σπίτι και την πατρίδα της για να πάει στις Θήβες. Μετά εξιστορείται η γέννηση του Ηρακλή και περιγράφεται η ασπίδα του ήρωα και η μάχη του με τον Κύκνο, τον οποίο και έσφαξε. Ότι έγινε με τον Όμηρο, το ίδιο συνέβη και με τον Ησίοδο. Ένα σωρό έργα κυκλοφορούσαν με το όνομά του, για τα οποία δεν ξέρουμε παρά μόνο τον τίτλο. Του απέδιδαν τις "Χίρωνος υποθήκες", όπου ο παιδαγωγός Κένταυρος έδινε συμβουλές στους ήρωες, γεωγραφικά και αστρονομικά έργα, όπως την "Γης Περίοδο" και την "Αστρονομία", αφηγηματικά ποιήματα, όπως έναν "Αιγίμιο" που πραγματευόταν τους αγώνες του Ηρακλή στο πλευρό του Δωριέα αυτού βασιλιά, μία "Μελαμπόδεια", που περιλάμβανε ένα συναγωνισμό με αινίγματα ανάμεσα στους μάντεις Κάλχαντα και Μόψο τον "Κήυκο Γάμο", που ανήκε μάλλον στους καταλόγους και τους "Ιδαίους Δακτύλους".

Όπως ήδη σημειώθηκε, ο Ησίοδος είναι ο πρώτος Έλληνας ποιητής με προσωπικά αιτήματα. Τον διακρίνει μια ευαισθησία, πρωτόγονη βέβαια, αλλά χαρακτηριστική. θαυμάζει τη φύση και με παραστατικότητα περιγράφει τις ομορφιές της. Ορισμένοι μελετητές τον θεωρούν σαν κοινωνικό επαναστάτη. Όμως αν ο Ησίοδος ζητεί δικαιοσύνη, δεν το κάνει γιατί, φτωχός γεωργός ο ίδιος, θέλει να δώσει στην κοινωνία της εποχής του μια νέα μορφή, αλλά γιατί θέλει να την εξυγιάνει με την επιβολή της δικαιοσύνης και να της δώσει την ευκαιρία να διορθωθεί. Έτσι αντιτάσσει στην περηφάνια της αριστοκρατικής και πλούσιας τάξης, τις αξίες του δικαίου και της Εργασίας.

Η αξία της ποίησης του Ησιόδου δε φτάνει εκείνη του Ομήρου, όπως δε μπορεί να του αρνηθεί κανείς ούτε την ποιητική πνοή, ούτε τις καινοτομίες, για τις οποίες έγινε ήδη λόγος. Αισθητή είναι η επίδραση την οποία άσκησε ο ποιητής αργότερα στα "Γεωργικά" του Ρωμαίου ποιητή Βιργιλίου. Η εκτίμηση, άλλωστε, της αρχαιότητας προς την ποίησή του φαίνεται από το ότι οι αρχαίοι συγγραφείς συχνά τον αναφέρουν και τον θεωρούν σαν προάγγελο του νέου θετικού και επιστημονικού πνεύματος.

Σε λατρεύω λέμε!

Αυτό θα πάει στα προτεινόμενα.
Βαλ'το εσύ, αλλιώς θα το βάλω εγώ διάβολε! (και καταντάει μονότονο να βάζω μόνη μου προτεινόμενα έλεος)

Το Σιδηρούν Γένος.

Μετά το χρυσό γένος ήρθε το αργυρό, έπειτα το χάλκινο, το ηρωικό και φτάνουμε στο σιδερένιο και τελευταίο γένος.
Ο Ησίοδος κάνει μια πολύ δύσκολη για αυτόν περιγραφή, διότι περιγράφει με μαύρη καρδιά αυτά που βλέπει τριγύρω του και που δεν του είναι καθόλου ευχάριστα. Όλα τα κακά που ξέφυγαν από το πιθάρι της Πανδώρας εγκατασταθήκαν, ελευθέρα πια, στους ανθρώπους τους οποίους οδήγησαν σε μια ηθική και πνευματική κατάπτωση, στην ανομία και στην διάλυση της κοινωνικής δομής.

Αχ! Μακάρι να μην γεννιόμουνα τώρα εγώ, αναφωνεί γεμάτος θλίψη ο Ησίοδος. Ας γεννιόμουν πρωτύτερα ή αργότερα. Αλλά όχι τώρα. Διότι το γένος αυτό ζει μέσα στον μόχθο και στα βάσανα. Νύχτα-μέρα οι άνθρωποι βασανίζονται και αφανίζονται καθώς τούς έδωσαν οι θεοί έγνοιες πολλές και βαρείες. Δεν έχει επικρατήσει το κακό. Αυτό δεν πρόκειται να συμβή ποτέ. Άρα υπάρχει ακόμη ελπίδα. Όμως τα καλά είναι ανακατεμένα με τα κακά. Και ποιος θα τα ξεχωρίσει; Ποιος θα βγει μπροστά; Ποιος θα σηκώσει το βάρος; Οι θεσμοί έχουν καταρρεύσει. Ή συγκρότησις τής κοινωνίας έχει διασπασθεί. Τα ήθη έχουν αλλάξει. Ή απαισιοδοξία τού ποιητή είναι. βαθειά και διάχυτη. Βλέπει γύρω του την αδικία, την ατιμία, την οκνηρία, την αρπαγή. Τίποτα δεν είναι όπως πρώτα. Και μέσα άπ' τον βαθύ του συλλογισμό και την αγωνιά του για το μέλλον, κάνει μια πρόβλεψι, μία προφητεία, όπως θα λέγαμε αν επρόκειτο για Ιουδαίο προφήτη ή χριστιανό άγιο.

Και αυτό το γένος, πού έχει μαύρη και σκληρή καρδιά, όπως μαύρος και σκληρός είναι ό σίδηρος, το κύριο συστατικό του, θα το καταστρέψει ο Ζευς, λέει με πόνο. Πότε; Τότε, όταν αρχίσουν να γέννιουνται τα παιδιά με λευκούς κροτάφους, γερασμένα από την γέννα τους, χωρίς κανένα κίνητρο και όρεξη για ζωή. Όταν δεν θα έχουν την ίδια γνώμηκαι τις ίδιες σκέψεις με τον πατέρα τους και δενθα συμφωνούν σε τίποτα. Όταν ή φιλοξενία, ή φιλία και οι δεσμοίαίματος δεν θα έχουν πια καμιά αξία. Όταν οι γεροί γονείς θα αφήνονται, ανήμποροι, στην τύχη τους. Όταν ή δικαιοσύνη θα βρίσκεται στα χέρια των ισχυρών και θα την επιβάλλουν χειροδικώντας. Όταν ο όρκος δεν θα υπολογίζεται πια και θα τιμωρούνται οι υβριστές, οι επίορκοι και οι κακοποιοί.Τότε είναι πού ή Αιδώςκαι ή Νέμεσις, με πρόσωπο καλυμμένο άπ' την ντροπή, και για να μην βλέπουν τα όσα συμβαίνουν, θα εγκαταλείψουν τους ανθρώπους τού γένους αυτού καιθα ανέβουν για πάντα, άπ' την πλατιά Γη ψηλά στον Όλυμπο, στα ανώτατα και καθαρότατααιθερικά στρώματα, εκεί όπου το κακό δεν υπάρχει, σμίγοντας με τούς άλλους αθανάτους θεούς. Είναι χαρακτηριστικό πως οι θεές είναι τυλιγμένες με λευκά πέπλα,πράγμα που δείχνειότι παραμένουν ανέγγιχτες από της ύβρεις των θνητών. Οι μαύρες ψυχές και τα μαύρα έργα τού γένους αυτού δεν μπορούν να τις αγγίξουν. Κι όταν αυτό συμβεί, τότε. μόνο το κακό θα υπάρχει ανάμεσα στους ανθρώπους· και θα 'ναι πια αργά γιατί δεν θα ωφελεί καμία γιατρειά.

Αυτή είναι ή «προφητεία» τού Ησιόδου ή οποία, θα λέγαμε, ταιριάζει απόλυτα με την εποχή πού ζούμε. Διότι όλα όσα λέει ότι θα γίνουν τα βλέπουμε καθημερινά να συμβαίνουν γύρω μας. Ή σημερινή κοινωνία, σε παγκόσμιο επίπεδο, είναι εντελώς διαφορετική από την κοινωνία τής δεκαετίας τού 20 η τού 30 π.χ. Οι αλλαγές είναι τεράστιες και συνταρακτικές. Αν μπορούσαμε δε να ερμηνεύσουμε τον στίχο όπου λέει ότι τα παιδιά θα γεννιούνται με λευκούς κροτάφους, ίσως να γνωρίζαμε και πότε θα ολοκληρωθεί ό κύκλος τού γένους αυτού. Γεγονός πάντως είναι, χωρίς καμμία διάθεση εσχατολογίας η καταστροφολογίας, ότι ή εποχή την οποία διανύουμε προμηνύει δραματικές αλλαγές. Με μία απλή, αλλά προσεκτική ματιά, εύκολα αυτό γίνεται, αντιληπτό. Εξ άλλου δεν είναι λίγοι αυτοί πού υποστηρίζουν πώς κύκλοι αστρικοί κλείνουν ενώ ταυτόχρονα ανοίγουν νέοι με ότι αλλαγές αυτό σημαίνει.

ΑρΕλα έγραψε:

Σε λατρεύω λέμε!

Αυτό θα πάει στα προτεινόμενα.
Βαλ'το εσύ, αλλιώς θα το βάλω εγώ διάβολε! (και καταντάει μονότονο να βάζω μόνη μου προτεινόμενα έλεος)

Μα να με...αυτοπροτείνω;;;

Ακριβώς! Δεν κατάλαβα γιατί όχι δηλαδής!
Ρίχτο λέμε. ΤΩΡΑ!

Σύμφωνα μέ τόν Ησίοδο, η ιστορία τής Γής γνώρισε 5 γένη: τό Χρυσούν, τό Αργυρούν, τό γένος τών Ηρώων, τό Χαλκούν καί τό Σιδηρούν. Τά Χρυσούν καί Αργυρούν είναι τά γένη τών Θεών καί Δαιμόνων (Ουρανίων καί Χθονίων Θεοτήτων), τό Χαλκούν, τό γένος τού τέλους τής προϊστορίας καί τό σιδηρούν, τής 1ης χιλιετίας π.Χ., τών ιστορικών χρόνων καί που διαρκεί μέχρι σήμερα. Τό γένος τών Ηρώων τοποθετείται γύρω καί μετά τόν κατακλυσμό τού Δευκαλίωνος. Ο Διογένης Λαέρτιος αναφέρει ότι σύμφωνα μέ τούς Ιερείς του Άμμωνος, μεταξύ τού πρώτου Θεού-βασιλέως τής Αιγύπτου, του Ηφαίστου καί τού Μ. Αλεξάνδρου μεσολάβησαν 48.863 χρόνια. (ετών είναι μυριάδας τέσσαρας καί οκτακισχίλια οκτακόσια εξήκοντα τρία, εν οίς ηλίου μέν εκλείψεις γενέσθαι τριακοσίας εβδομήκοντα τρείς καί σελήνης δέ οκτακοσίας τριάκοντα δύο). Ορίζει δηλαδή τήν αρχή του Αιγυπτιακού βασιλείου, στόν ασύλληπτο γιά τήν επιστήμη χρόνο τού 49.000 π.Χ.! Σύμφωνα μέ τήν χρονολόγηση τού Μανέθωνος, η πρώτη μετά τήν βασιλεία τών Θεών Δυναστεία, αρχίζει τό 3.110 π.Χ., μέ τόν Μήνην ή Μένες ή Μηνάν ή Μίνωα, που είναι βασιλικός τίτλος τών Κρητών, όπως καί " Φαραώ", τών Αιγυπτίων κι όχι όνομα. ... πρώτον φασί Βασιλεύσαι τής Αιγύπτου Μηνάν...(Διόδωρος, Ι, 45,1) ...καί τόν θαυμαζόμενον λαβύρινθον οικοδομήσαι...(Διόδωρος, 1, 89, 3)

Στόν Ναό τού Όσιρη στήν Άβυδο, στό ανάγλυφο τού αριστερού τοίχου, ο Φαραώ Σέτι Α' απαριθμεί στόν γιό του Ραμσή Β', έναν πρός έναν, όλους τους 76 Φαραώ, από αυτόν μέχρι τόν Μένες. Στόν δεξιό τοίχο όμως, που "περιέργως" αποσιωπούν οι Αρχαιολόγοι, ο ίδιος διηγείται ότι χιλιάδες χρόνια πρίν από τόν Μένες, κυβερνούσαν τήν Αίγυπτο οι Θεοί. Ο Θεός Ερμής, (Θώτ ή Τώτ γιά τούς Αιγυπτίους), αναφερόμενος ως Δάσκαλος τού Πολιτισμού τους, τοποθετείται στήν εποχή τού κατακλυσμού κι αμέσως μετά. Δηλαδή τό 9.500 π.Χ., σύμφωνα μέ τόν Πλάτωνα. Ο Ορφεύς που κι αυτός "...εξελόχευσεν Ιερόν Λόγον ες Αίγυπτον", (Αργοναυτικά), αναφέρεται ως μαθητής του καί άρα έζησε μία γενιά μετά τόν κατακλυσμό. Ο Ορφεύς όμως σύμφωνα μέ τόν Απολλώνιο τόν Ρόδιο (VII 171) έζησε τρείς γενιές πρίν από τά Τρωϊκά. Ο Τρωϊκός πόλεμος, σύμφωνα μέ τήν επίσημη άποψη τοποθετείται τό 1.130 Π.Χ. κι έγινε τρείς γενιές μετά τήν καταστροφή τού Μινωϊκού Πολιτισμού. Υπάρχουν όμως σαφή καί τεκμηριωμένα, Γεωμορφολογικά (Κ.Κουτρουβέλης, ταξίαρχος ε.α. Γεωγραφικής υπηρεσίας Στρατού) καί Αστρονομικά επιχειρήματα, που τόν τοποθετούν τό 3.087 π.Χ. Οπότε η Αργοναυτική εκστρατεία που έγινε μιά γενιά νωρίτερα, τοποθετείται γύρω στό 3.110 κι ο Ορφεύς έζησε τό 3.170 π.Χ. Η χρονολόγηση αυτή ταιριάζει καί μ' αυτήν τού Μανέθωνος γιά τόν Μένες ή Μηνάν ή Μήνωα (3.100 π.Χ.) Τότε τό 3.110 έζησε καί ο Θηβαίος Ηρακλής, ενώ ο Ιδαίος Ηρακλής που ήταν σύγχρονος τού Φορωνέως, χρονολογείται πρίν από τόν Κατακλυσμό. Εδώ βλέπουμε ένα παράδειγμα συνωνύμων προσώπων (υπήρξε καί τρίτος αρχαιότερος Ηρακλής, τού οποίου Ναό βρήκε ο Αλέξανδρος στην Τύρο) κι αυτή είναι κι η μόνη εξήγηση όσων ασυμβατοτήτων στήν χρονολόγηση.

Είναι φανερό ότι καί τότε, όπως καί στήν Κλασσική Ελλάδα, αλλά καί σήμερα, υπήρξαν διαφορετικά πρόσωπα μέ τό ίδιο όνομα. Έτσι υπήρξαν τουλάχιστον δύο Διόνυσοι, μέ πρώτο τόν γιό τής Δήμητρας ή τής Ιούς, Όσιρη γιά τούς Αιγυπτίους καί Surya γιά τούς Ινδούς, καί τελευταίο τόν Διόνυσο τής Σεμέλης. Τρείς Ηρακλείς, μέ τελευταίο αυτόν τής Αλκμήνης κ.ο.κ. Έτσι έχουμε Ορφέα, μαθητή του Ερμή καί ιδρυτή τών Μυστηρίων καί τών Ηλιακών Ιερών κορυφής καί Ορφέα τού Οιάγρου, τον κιθαρωδό, που συμμετείχε στά Αργοναυτικά. Μέ τά στοιχεία που έχουμε, μερικά από τά οποία αναφέραμε, θα επιχειρήσουμε μία πιθανή χρονολόγηση που νά ανταποκρίνεται κατά τό μέγιστο δυνατόν στίς υπάρχουσες ιστορικές καί Μυθο-ιστορικές αφηγήσεις:

Χρυσούν Γένος

(βασιλεύς Ουρανός - Υπερίων - Άτλας - Κρόνος) - Τιτανομαχία

Αργυρούν Γένος

(βασιλεύς Δίας) - εποχή Διογενών Θεών

Χαλκούν Γένος

Ιδαίοι Δακτυλοι - Κουρήτες - Κορήβαντες - Λέλεγες - Τελχήνες

Ιδαίος Ηρακλής

Ίναχος (βασιλεύς του Άργους μια γενιά πρίν)


ΚΑΤΑΚΛΥΣΜΟΣ ΩΓΥΓΟΥ (16.000 - 10.500 π.Χ.)

Χαλκούν Γένος

Φορωνεύς (βασ. Άργους) - Μέσσαπος (βασ. Σικυώνος) - Ωγύγος (βασ. Αθηνών)

Διόνυσος Α, της Δήμητρας ή Ιούς (βασ. Αιγύπτου ως Όσιρης & Ινδιών ως Surya)

Γένος Ηρώων


ΚΑΤΑΚΛΥΣΜΟΣ ΔΕΥΚΑΛΙΩΝΟΣ (10.000 - 9.500 π.Χ.)

Γένος Ηρώων

Κραναός (βασ. Αθηνών) - Ερμής (Θώτ ή Τώθ) - Ορφεύς Α (μιά γενιά μετά)

Έπαφος - Ακτίς ο Ρόδιος - Πελασγός - Λυκάων (ιδρυτής πρώτης πόλης, Λυκόσουρας)


ΜΙΝΩΙΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ (2.000 ή 4.000 εως 1.200 ή 3.200 π.Χ.)

Μίνως Α'

Μίνως Β'

Μίνως Γ'

Έκρηξη ηφαιστίου τής Θήρας (1.6οο ή 3.400 π.Χ.)

Καταστροφή Μινωικού Πολιτισμού (τρείς γενιές πρίν τά Τρωικά)

Μίνως Δ' (1ος Φαραώ της Αιγύπτου, 3.100 π.Χ)

Αργοναυτικά - Ηρακλής Θηβαίος- Ορφεύς Β' -Λάϊος (μιά γενιά πρίν τά Τρωϊκά)

ΜΥΚΗΝΑΪΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ (1.200 ή 3.150 π.Χ.)

Πέλωψ ο Ταντάλου (Δύο γενιές πρίν Τρωικά.)

Ατρέας ο Πέλοπος (μια γενιά πρίν Τρωικά)

ΤΡΩΙΚΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ (1.130 ή 3.087 π.Χ)

Ιδομενέας (εγγονός του Μίνωα Γ.)-Ατρείδες- Παλαμίδης ο Ναυπλίου

Σιδηρούν Γένος

Τό βάθος τής Ιστορίας είναι σέ μεγάλο βαθμό, σκοτεινό καί δύσβατο. Η πρόταση που έγινε, επιδέχεται πολλή έρευνα, πολλές επιφυλάξεις καί πολλές βελτιώσεις. Είμαστε ανοικτοί καί έτοιμοι νά επανέλθουμε. Η αναζήτηση τών διασπάρτων ενδείξεων, η αξιολόγησίς τους, η συσχέτισίς τους κι η τελική, δυνατή εικονοσύνθεση αυτής τής Ιστορίας, είναι, παρά τά πιθανά λάθη μας, γιά μάς τους ερασιτέχνες καί μοναδικούς εραστές της, μιά συναρπαστική περιπλάνηση κι ένα γοητευτικό ταξίδι. Η επιστήμη όταν μεταλλάσσει τήν αναγκαία κι επιθυμητή σοβαρότητά της, σέ δογματική καί αυτοϊκανοποιούμενη σοβαροφάνεια, στερείται καί στερεί αυτήν τήν γοητεία του καί κάνει τό ταξίδι, τυφλό η στείρο. Τότε είναι που βλέπει τό δάκτυλο καί χάνει τήν ουσία που εκείνο δείχνει. Κι αυτό είναι βέβαια τραγικό. Τό ότι όμως πολλές φορές, γιά νά κρυφτή η ανεπιθύμητη ουσία, φτάνει νά κόβει καί τό δάκτυλο, αυτό είναι έγκλημα!

Επαμεινώνδας Παντελεμίδης

Σημ. δική μου: Τα παραπάνω τα επιβεβαιώνει και ο Διόδωρος ο Σικελιώτης, (σπουδαίος, προτείνω όσοι δεν έχετε διαβάσει τα βιβλία του, να το κάνετε οπωσδήποτε) οπου όντως λέει οτι οι ήρωες που εμείς ξέρουμε σαν ''μύθο'' ήταν υπαρκτά όντα που έκαναν φοβερά επιτεύγματα και ανδραγαθήματα σαν πιο Αρχαίοι απο αυτούς που εμεις ξέρουμε ως Αρχαίους Ελληνες, και πέρασαν στην σφαίρα του μύθου και της θεοποίησης, όπως φυσικά και ο Νόνος στα Διονυσιακά.

Θα μπει όλο σαν τόπικ επάνω τελικά.
Κι άσε, μην το προτείνεις... Σε πρόλαβε άλλη!

ΑρΕλα έγραψε:Θα μπει όλο σαν τόπικ επάνω τελικά.
Κι άσε, μην το προτείνεις... Σε πρόλαβε άλλη!

Ωραία, γιατί εγώ δεν αυτοπροτείνομαι με τίποτα!

Πολιτεία του Πλάτωνα "περί ευγονίας και αφορίας "


"Ωδέ πως, χαλεπόν μεν κινηθήναι πόλιν ούτω συστάσαν, αλλ' επεί γενομένω παντί φθορά εστίν, ουδ' η τοιαύτη σύστασις τον άπαντα μένει χρόνον αλλά λυθήσεται. Λύσις δε ήδε. Ου μόνον φυτοίς εγγείοις, αλλά και εν επιγείοις ζώοις φορά και αφορία ψυχής τε και σωμάτων γίγνονται, όταν περιτροπαί εκάστοις κύκλων περιφοράς συνάπτωσι, βραχυβίοις μεν βραχυπόρους, εναντίοις δε εναντίας. Γένους δε υμετέρου ευγονίας τε και αφορίας, καίπερ όντες σοφοί, ους ηγεμόνας πόλεως εκπαιδεύσασθε, ουδέν μάλλον λογισμού μετ' αισθήσεως τεύξονται, αλλά πάρεισιν αυτούς και γεννήσουσι παίδας ποτέ ου δέον. Έστι δε θείω μεν γεννητώ περίοδος ην αριθμός περιλαμβάνει τέλειος, ανθρωπείω δε εν ώ πρώτω αυξήσεις δυνάμεναι τε και δυναστευόμεναι, τρεις αποστάσεις, τέτταρας δε όρους λαβούσαι ομοιούντων τε και ανομοιούντων και αυξανόντων και φθινόντων, πάντα προσήγορα και ρητά προς άλληλα απέφηναν ων επίτριτος πυθμήν πεμπάδι συζυγείς δύο αρμονίας παρέχεται τρις αυξηθείς, την μεν ίσην ισάκις, εκατόν τοσαυτάκις, την δε ισομήκη μεν τη προμήκη δε, εκατόν μεν αριθμών από διαμέτρων ρητών πεμπάδος, δεομένων ενός εκάστων, αρρήτων δε δυοίν, εκατόν δε κύβων τριάδος. Σύμπας δε ούτος αριθμός γεωμετρικός, τοιούτου κύριος αμεινόντων τε και χειρόνων γενέσεων, ας όταν αγνοήσαντες υμίν οι φύλακες συνοικίζωσιν νύμφας νυμφίοις παρά καιρόν, ουκ ευφυείς ουδ' ευτυχείς παίδας έσονται, ων καταστήσουσι μεν τους αρίστους οι πρότεροι, όμως όντες ανάξιοι, εις τας των πατέρων αυ δυνάμεις ελθόντες, ημών πρώτων άρξονταις αμελείν φύλακες όντες, παρ' έλαττον του δέοντος ηγησάμενοι τα μουσικής, δεύτερον δε τα γυμναστικής, όθεν αμουσότεροι γενήσονται υμίν οι νέοι (.) εκ τούτων άρχοντες ου πάνυ φυλακικοί καταστήσονται. Προς το δοκιμάζειν τα Ησιόδου και παρ' υμίν γένη, χρυσούν τε και αργυρούν και χαλκούν και σιδηρούν" .

Η απόδοση του κειμένου αυτού στη δημοτική γλώσσα έχει ως εξής (Από το σύγγραμμα Κ.Δ. Γεωργούλη, Πλάτωνος Πολιτεία, Εκδότης Ιωάννης Σιδέρης, Αθήνα, 1962):

"Πώς; Κατά ένα τρόπο σαν τον ακόλουθο. Μια πόλη βέβαια που έχει τη σύσταση που είπαμε είναι δύσκολο να κλονιστεί. Επειδή όμως καθετί που έχει γένεση έχει και φθορά, δεν ημπορεί ουδέ η τέτοια σύσταση να μείνει στον αιώνα τον άπαντα, αλλά θα διαλυθεί. Ιδές τι λογής διάλυση την περιμένει. Δεν παρουσιάζεται μόνο στα φυτά που ριζώνουν μέσα στης γης τον κόρφο, αλλά και στα ζώα που περπατούν επάνω στης γης το πρόσωπο, ευφορία και αφορία ψυχής και των σωμάτων, στον καιρό που τα κυκλογυρίσματα των περιόδων συμπληρώνουν για κάθε είδους πλάσματα περιφορές κύκλων βραχοπόρευτων για τα λιγόζωα και αντιθέτων για τα αντίθετα. Σχετικά με την δική σας γενιά, αν και είναι σοφοί όσοι από εσάς εξεπαιδεύτηκαν κι έγιναν φύλακες της πόλης, δεν θα ημπορέσουν, παρόλο που θα βοηθήσουν τον λογισμό τους με την αίσθηση, να διακρίνουν καθόλου καλύτερα τον καιρό της ευγονίας από τον καιρό της αφορίας, αλλά θα τους ξεφύγη και θα γεννήσουν παιδιά σε κάποια ώρα που δεν πρέπει. Για την γέννηση των θεϊκών όντων υπάρχει περίοδος που την περιέχει ένας αριθμός τέλειος, των ανθρώπινων όντων όμως την γέννηση την περιέχει ένας αριθμός που μέσα σε αυτόν πρώτον πολλαπλασιασμοί δυναστικοί και δυναστευόμενοι, αφού πάρουν τρεις αποστάσεις και τέσσερες συνοριακούς καθορισμούς παραγόντων που δείχνουν ομοίωση και ανομοίωση, αύξηση και ελάττωση φέρνουν στο τέλος όλα τα μέλη του συνόλου σε εκφωνήσιμες και ρητές αμοιβαίες σχέσεις. Η επίτρητη βάση τους σε συζυγία με την πεντάδα υψωμένη στην τέταρτη δύναμη δίνει δύο αρμονίες, απ' αυτές η μία είναι αποτελεσμένη από αριθμό ίσες φορές ίσον εκατό φορές εκατό, η άλλη απεναντίας κατά την μία διεύθυνσή της έχοντας ίσους παράγοντες είναι ισομήκης, κατά την άλλη της όμως διεύθυνση έχοντας άνισους παράγοντες είναι προμήκης, δηλαδή κατά την μία διεύθυνση έχουμε εκατό φορές το τετράγωνο των ρητών διαγωνίων του πέντε, κάθε τετράγωνο ελαττωμένο κατά ένα, ή εκατό φορές το τετράγωνο των αρρήτων διαγωνίων κάθε τετράγωνο ελαττωμένο κατά δύο, και κατά την άλλη εκατό κύβους της τριάδας.

Ολόκληρος λοιπόν αυτός ο γεωμετρικός αριθμός έχει την κυριαρχική επίδραση να κανονίζη τις καλύτερες και τις χειρότερες γενέσεις, κι όταν, μη ημπορόντας να διακρίνουν τον καιρό των γενέσεων αυτών οι φύλακες, βάζουν να ζευγαρωθούν οι νύμφες και οι γαμπροί τον καιρό που δεν πρέπει, δεν θα γεννηθούν παιδιά με καλή φυσική προδιάθεση και καλή τύχη. Από τούτα τα παιδιά θα δώσουν βέβαια οι άνθρωποι της προηγούμενης γενεάς στα καλύτερα τα πολιτικά αξιώματα, αυτά όμως, επειδή είναι ανάξια, μόλις πάρουν στα χέρια τους την εξουσία των πατέρων τους, αμέσως τότε θ' αρχίσουν παρόλο που είναι φύλακες να παραμελούν πρώτα εμάς τις Μούσες, δίνοντας ολιγώτερη σημασία στη μουσική και έπειτα και στη γυμναστική, πράγμα που θα είναι αφορμή να γίνουν οι νέοι σας αμουσότεροι. Απ' αυτούς θα βγουν άρχοντες που δεν θα είναι ικανοί να διακρίνουν ως φύλακες τα γένη που, όπως λέει ο Ησίοδος, θα παρουσιαστούν ανάμεσα σε σας, ποιο είναι χρυσό, ποιο είναι αργυρό, ποιό χάλκινο και ποιο σιδερένιο".

Δυστυχώς δεν θυμάμαι την πηγή, γιατί το είχα αποθηκευμένο σε έγγραφο word. ΑΠΙΣΤΕΥΤΟ κείμενο!

Και πάνω που πήρα να μελετήσω Ησίοδο...
Τι είναι αυτό το πράγμα;! Βγαίνουν μπροστά μου πριν από μένα!..

Πολύ καλή καλή δουλειά!

Ευχαριστώ!

Συντονιζόμαστε....

Όμως δεν είναι δυνατό να γίνουν δεκτές οι απόψεις αυτές. Οι θρύλοι του Ησιόδου αποτελούν δημιουργήματα της φαντασίας του ελληνικού λαού. Αν τυχόν παράλληλα και σε άλλους λαούς υπάρχουν παρεμφερείς θρύλοι, αυτό δεν αποδεικνύει ότι οι Έλληνες δανείστηκαν τους γεμάτους πλαστικότητα και ορθολογιστικό πνεύμα θεογονικούς μύθους από αυτούς.

Eμενα η αποψη μου ειναι οτι κανεις δεν δανειστικε απο κανεναν. Οι μυθοι μοιαζουν επειδη προερχονται απο τους κοινους προγονους αυτων των λαων. Διαφέρουν ομως επειδη εξελιχθηκε διαφορετικα ο καθε λαος.
Ο Ελληνισμος λογω της πνευματικης πορειας του εξελιξε αυτους τους μυθους στο να γινουν ποιο περιπλοκοι και συμβολικοι.

Ωραιο το αρθρο απο την φιλτατη. Να μπει στα προτεινομενα, ναι!

ΟΥΑΟΥ..!!Δώσε,δώσε....!!

ΗΣΙΟΔΟΥ ΒΙΟΣ ΚΑΙ ΕΡΓΑ [Γ'Μέρος]

Το ποίημα τούτο αποτελείται εξ 828 στίχων και είναι ηθικόν και διδακτικόν. Απευθύνεται προς τον αδελφόν Πέρσην, τον οποίον κατηγορεί καθώς και τους δωρολήπτας δικαστάς, εξ'αιτίας της αδικίας η οποία εγένετο εις αυτόν τον οποίον απέκλεισαν εκ της πατρικής περιουσίας. Εν συνεχεία, συμβουλεύει τον Πέρσην να εργάζεται και ν'αποφεύγει να ζη δια της παρανομίας. Θρηνών εν τέλει ο ποιητής την οπισθοδρόμησιν των ανθρώπων, την πενίαν και την κακίαν αυτών, προτρέπει εις δραστηρίαν εργασίαν. Διηγείται τον μύθον του Προμηθέως και του Επιμηθέως, της Πανδώρας και των πέντε γενών, τα οποία ήσαν:

{1} Το χρυσούν γένος των τελείων και ευτυχών ανθρώπων, οι οποίοι έζων ως Θεοί χωρίς να φροντίζουν περί ουδενός, διότι η γη έδιδεν αφθόνους και πολλούς καρπούς αυτομάτως και μεθίσταντο χωρίς να γηράσκουν εις την άλλην ζωήν.

(109-126) "Χρύσεον μεν πρώτιστα γένος μερόπων ανθρώπων αθάνατοι ποίησαν Ολύμπια δώματα έχοντες. Οι μεν επί Κρόνου ήσαν, ός τ'ουρανώ εβασίλευεν ως τε Θεοί δ'έζωον ακηδέα θυμόν έχοντες νόσφιν άτερ τε πόνων και οϊζύος · ουδέ τι δειλόν γήρας επήν, αιεί δε πόδας και χείρας ομοίοι."

{2} Το αργυρούν, το οποίον υπελείπετο του πρώτου, αλλά μετείχε της μακαριότητος αυτού, διότι, η παιδική του ηλικία διήρκει 100 έτη, κατά τα οποία έκαστος έζη ως νήπιον υπό την επιμέλειαν της μητρός του.

(127-142) "Δεύτερον αύτε γένος πολύ χειρότερον μετόπισθεν αργύρειον ποίησαν Ολύμπια δώματ' έχοντες, χρυσέω ούτε φυήν εναλίγκιον ούτε νόημα · αλλ' εκατόν μεν παίς έτεα παρά μητρί κεδνή στρέφετο ατάλλων, μέγα νήπιος, ω ενί οίκω"

{3} το χαλκούν, το οποίο ήτο άγριον και τραχύ και εχρησιμοποίει όπλα και οικίας εκ χαλκού.

(143-156) "Ζεύς δε πατήρ τρίτον άλλο γένος μερόπων ανθρώπων χάλκειον ποιήσ', ουκ αργυρέω ουδέν ομοίον"

{4} Το των ηρώων ή ημιθέων, το οποίο ήτο πολύ δικαιότερον και καλλίτερον των προηγουμένων και το οποίον κατεστράφη κατά τους πολέμους των Θηβών και της Τροίας.

(157-175) "Αύτις έτ' άλλο τέταρτον επί χθονί πουλυβοτείρη Ζεύς Κρονίδης ποίησε δικαιότερον και άρειον, ανδρών ηρώων θείος γένος, οι καλέονται ημίθεοι, προτέρη γενεή κατ' απείροντα γαίαν. Και τους μεν πόλεμος τε κακός και φύλοπις αινή τους μεν επταπύλω Θήβη, Καδμηίδι γαίη · ώλεσε μαρναμένους μήλων ένεκ' Οιδιπόδοιο τους δε και εν νηέσσιν υπέρ μέγα λαίτμα θαλάσσης ες Τροίην αγαγών Ελένης ένεκ' ηυκόμοιο".

και {5} Το σιδηρούν γένος, ήτοι των συγχρόνων ανθρώπων, οι οποίοι φθείρονται νυχθημερόν καταπονούμενοι, διότι οι Θεοί έδωκαν εις αυτούς σκληράς φροντίδας.

(176-180) "Νυν γαρ δη γένος εστί σιδήρεον · ουδέ ποτ' ήμαρ παύσονται καμάτου και οϊζύος, ουδέ τι νύκτωρ φθειρόμενοι · χαλεπάς δε Θεοί δώσουσι μερίμνας."

Ανάμεσα στις φανφάρες και στα μοιρολόγια, προτείνω να διαβαστεί η σκοτεινή προφητεία του Ασκραίου ποιητή

Δ. Ν. ΜΑΡΩΝΙΤΗΣ

Ε νά λοιπόν που μπαινοβγαίνει το millennium· βγαίνει το δεύτερο, μπαίνει το τρίτο. Κι αυτή η μισάνοιχτη πόρτα επιτρέπει απολογισμούς και προβλέψεις· τραμπάλα ανάμεσα στην αισιοδοξία και στην απαισιοδοξία. Πρόκειται μάλλον για ζευγάρι μπάσταρδο, για το οποίο ο Πήτερ Μπρουκ είπε τον δικό του σοφό λόγο, πριν από τέσσερα χρόνια, σε μια ομιλία του στο Βερολίνο, συγκρίνοντας Σαίξπηρ και Μπέκετ. Αντιγράφω τα λόγια του από το πρόγραμμα του Θεάτρου Τέχνης, που αυτές τις μέρες διδάσκει στην υπόγεια σκηνή του τον εσχατολογικό Βασιλιά Ληρ με τίμιο τρόπο. Ακούστε: «Η αισιοδοξία απέναντι στην πραγματικότητα είναι ένα ψέμα, η απαισιοδοξία αυνανισμός και αυταρέσκεια. Η τρίτη στάση είναι πολύ δύσκολη, επειδή υποθέτει πως ανοίγεσαι σε ό,τι αφόρητο υπάρχει στην ανθρώπινη κατάσταση και ταυτόχρονα στο εντελώς αντίθετό του, σε ό,τι ακτινοβόλο εμπεριέχει ο άνθρωπος».

Μου χρειάζεται σήμερα η πρόταση αυτή, ως οδηγός ανάγνωσης μιας άλλης τώρα αντιγραφής· γραφής που έγραψε ο Ησίοδος στη μίζερη Ασκρα της Βοιωτίας, γύρω στο 700 π.Χ. Ο λόγος για τις «Πέντε Εποχές» του, που φιλοξενούνται στα Εργα του και αρχίζουν με το χρυσό γένος των ανθρώπων για να καταλήξουν στην σιδηρά εποχή. Ενα τόξο λοιπόν από το φως της ανατολής στο σκοτάδι της νύχτας· από το μακάριο παρελθόν στο επερχόμενο εφιαλτικό μέλλον· καθώς το κακό έχει πια περισσέψει μέσα στο παρόν, χωρίς ωστόσο να εξαφανίζει ολότελα τον σπόρο του καλού. Ανάμεσα λοιπόν στις φανφάρες και στα μοιρολόγια, προτείνω να διαβαστεί η σκοτεινή αυτή προφητεία του Ασκραίου ποιητή, που υπήρξε περιπαθής υμνητής της δικαιοσύνης:

Αμποτε να μη ζούσα εγώ σ' αυτή την πέμπτη γενεά, / με τους ανθρώπους της· καλύτερα να 'χα πεθάνει πιο μπροστά / ή να γεννιόμουν ύστερα. Γιατί έφτασε τώρα η ώρα του γένους του σιδήρου. / Μήτε τη μέρα θα απολείψουν πόνος και κάματος μήτε τη νύχτα / η φθορά τους θα κοπάσει· τους περιμένουν τους βροτούς βαριές οι μέριμνες, / θεόσταλτες, μόλο που κάποτε θα σμίγει και σ' αυτούς / καλό με το κακό.

Ο Δίας όμως θα αφανίσει κι αυτό το γένος των βροτών. / Οταν τα νήπια θα γεννιούνται με κροτάφους γκρίζους· / ούτε ο γονιός θα μοιάζει του παιδιού του μήτε και τα παιδιά / με τους γονείς· ο ξένος στον φιλόξενο, ο σύντροφος στον σύντροφο, / ο αδελφός στον αδελφό δεν θα 'ναι φίλος πια, / που ήταν άλλοτε ο κανόνας.

Θα τους καταφρονούν τους γέροντες γονείς οι απόγονοί τους, / θα τους χλευάζουν ξεστομίζοντας λόγια βαριά, / άσπλαχνοι και ανίδεοι μπροστά στον φόβο του θεού· / σ' εκείνους που τους γέννησαν, όταν γεράσουν, δεν θα αποδώσουν / τα τροφεία τους· καμιά αρετή ευορκίας, δικαιοσύνης, / καλοσύνης· αντίθετα, θα δείχνουν την εκτίμησή τους / σ' όποιον θα πράξει το κακό· το δίκιο καθενός η δυνατή γροθιά· / θα λείψει κι η ντροπή· θα βλάφτει ο τιποτένιος τον καλύτερό του, / με δόλια λόγια ξεγελώντας τον, και θα ορκίζεται αποπάνω· / ο φθόνος μόνον θα συντροφεύει τους ανθρώπους μες στη συμφορά τους / κακόγλωσσος, χαιρέκακος, μνησίκακος.

Και τότε προς τον Ολυμπο, μακριά από πλατείες και δρόμους, / καλύπτοντας με τον λευκό τους πέπλο την ωραία θωριά τους, / εγκαταλείποντας για πάντα τους ανθρώπους, / θα φύγουν και θ' ανέβουν στον κόσμο των θεών / η Αιδώς και η Νέμεση...

Σε όσους η προφητεία αυτή πέφτει βαριά, προσφέρεται ως αντιφάρμακο ο ησιόδειος λόγος για το πρώτο γένος των ανθρώπων, το χρυσό· με την υπόμνηση ότι ο χρόνος στην αρχαϊκή εποχή δεν είναι ευθύγραμμος, αλλά κυκλικός:

Στην εποχή του Κρόνου, όταν εκείνος δέσποζε τον ουρανό, / ζούσαν οι άνθρωποι όπως και οι θεοί· ο νους τους ξέγνοιαστος, / πάθη και συμφορές μακριά τους, μήτε τα μαύρα γηρατειά / τους άγγιζαν· άφθαρτοι και αναλλοίωτοι, πόδια και χέρια, στις χαρές δοσμένοι, κι ό,τι κακό έμενε απέξω.

Ακόμη κι όταν πέθαιναν, ήταν ο θάνατός τους ύπνος / που τους δάμαζε... / Κι όταν με τον καιρό της γης το χώμα σκέπασε τούτο το γένος, / έγιναν επιχθόνια πνεύματα, αγνά, καλόγνωμα, να διώχνουν το κακό, φύλακες των θνητών ανθρώπων. / Αυτοί φυλάν το δίκιο, αυτοί αποτρέπουνε τα ανόσια έργα· / κυκλοφορούν ντυμένοι την ομίχλη, σ' όλη την οικουμένη, / πηγή ευτυχίας και πλούτου ­ τέτοια τιμή τους έλαχε.

Τελειώνω με την τελευταία φράση που ακούγεται στον Βασιλιά Ληρ, στην ωραία μετάφραση του Διονύση Καψάλη: «Οι γέροι τράβηξαν πολλά. Εμείς οι νέοι ούτε θα δούμε όσα είδαν οι παλιοί, ούτε θα ζήσουμε εμείς τόσο πολύ».

Ο κ. Δ. Ν. Μαρωνίτης είναι ομότιμος καθηγητής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.


Το ΒΗΜΑ, 01/01/2000 , Σελ.: B02
Κωδικός άρθρου: B12804B021
ID: 201530

Τιμή μου, ευχαριστώ πολύ.

Τρομακτικά επίκαιρα τα λόγια του Ησίοδου στις ημέρες που διανύουμε.