ΚΑΡΓΑΚΟΣ

εκ μεταφοράς

ρωμηός
Ιδεογραφίτης με τα όλα του

Joined: 17 Jul 2006
Posts: 60
Location: Ιωάννινα

PostPosted: Thu Mar 29, 2007 1:51 pm

---------------

Από την αλαζονεία στη Νέμεσιν

Πλείστα όσα τα παραδείγματα υπεροψίας
στο πιθάρι των ιστορικών γεγονότων...

Ως παλαιός καθηγητής με ιδιαίτερη επίδοση μάλιστα στη διδασκαλία και συγγραφή βοηθημάτων για το μακαβρία τη λήξει μάθημα της Έκθεσης Ιδεών, ήταν φυσικό η αλαζονεία ως θέμα να με έχει απασχολήσει ποικιλοτρόπως. Προς αυτή με έφεραν αργότερα και οι κοινωνιολογικές και ψυχαναλυτικές μου μελέτες. Ποτέ δεν ξεχνώ μία φράση του Μαρκ Τουέιν, που διάβασα μικρός: ότι το σύμπλεγμα ανωτερότητος είναι τρισχειρότερο από το σύμπλεγμα κατωτερότητος. Ωστόσο, το φαινόμενο της αλαζονείας έγινε η προσφιλής μου ενασχόληση όταν αφοσιώθηκα στη μελέτη και συγγραφή της ιστορίας και στην πολιτική αρθρογραφία. Αν δεν φοβόμουν τα σχήματα υπερβολής, θα τολμούσα να πω ότι όλη η μέχρι τώρα καταγεγραμμένη ιστορία είναι ο αφρός της ανθρώπινης αλαζονείας.

Ακολουθώντας το αντισθένειο απόφθεγμα αρχή σοφίας ονομάτων επίσκεψις, κρίνουμε σκόπιμο να εξηγήσουμε ότι η λέξη προέρχεται από το αρχαίο ρήμα αλαζονεύομαι (αυτό εξηγεί και τη γραφή με -ει: αλαζονεία). Άλλοι παράγωγοι τύποι είναι το επίσης αρχαίο αλαζών και το κάπως νεότερο «αλαζονικός». Στον Αριστοφάνη και στον Αισχίνη απαντάται και η λέξη αλαζόνευμα με τη σημασία της κομπορρημοσύνης, αυτό που αποδίδει το νεοελληνικό «παχιά λόγια». Από ό,τι έχω υπόψη μου, ο τύπος αλαζών με την έννοια του αγύρτη, του αλήτη (πιθανή ρίζα αλ-, απ’ όπου το αλάομαι), απαντάται για πρώτη φορά στον ποιητή Αλκαίο. Ο Πλάτων, αναφερόμενος στους σοφιστές, τους ονομάζει αλαζόνες, με την έννοια των περιφερόμενων διδασκάλων της σοφίας, των δοκησισόφων, των κομπαζόντων για τις γνώσεις και τις διδακτικές τους ικανότητες. Εκείνος, όμως, που έδωσε στις λέξεις αυτές την έννοια του κομπασμού, της υπερφροσύνης, της μεγαλοψυχίας, της καυχησιολογίας και της υπεροπτικής συμπεριφοράς είναι φυσικά ο Αριστοφάνης, με το να γελοιοποιεί τους δημοπιθήκους, όπως αποκαλεί τους δημαγωγούς της δικής του εποχής. Σύμφωνα με τον Αθήναιο, ο ποιητής Αρχίστρατος από τη Γέλα, ο διάσημος για τις γαστριμαργικές επιδόσεις του, που μας άφησε το κωμικοδιδακτικό έπος Ηδυπάθεια (μεταφράστηκε από τον Έννιο στα λατινικά - Hedephagetica = ηδυ-φαγητικά) μας κληροδότησε μία πολυσύνθετη λέξη, που θα τη λέγαμε με έναν σύγχρονο όρο διαχρονικά: αλαζονο-χαυνο-φλύαρος. Την εξήγηση της σιδηροδρομικής αυτής λέξεως μπορεί να βρει ο αναγνώστης, αν παρακολουθήσει μία τηλεοπτική εκπομπή, έστω και δελτίο ειδήσεων, που δεν προσφέρεται πια με το «δελτίο»!

Η λέξη προσλαμβάνει ένα τεράστιο πολιτικό και ψυχολογικό βάθος χάρη στον κορυφαίο ιστορικό Θουκυδίδη, που όλη του η ιστορική σκέψη πυκνώνεται σε δύο λέξεις, που αποτελούν μία τεράστια και, θα έλεγα, ακατάλυτη θεωρία: αλαζονεία δυνάμεως. Η θεωρία αυτή δεν ερμηνεύει μόνο τη συμπεριφορά ισχυρών ατόμων, αλλά και ισχυρών στρατών, κρατών, ακόμη και επιχειρήσεων, των γνωστών οικονομικών κολοσσών, που υποτίθεται όλες οι πράξεις τους στηρίζονται στον σχεδιασμό.
Κατ’ εμέ, η αλαζονεία της δύναμης είναι η ομηρική άτη, η βλάβη του μυαλού, η φρενοβλάβεια που προκαλείται από τη θεία δίκη και προκαλεί ακολούθως μύριες συμφορές, με κατάληξη την αυτοκαταστροφή. Στον Όμηρο δεν υπάρχει η λέξη αλαζονεία• την υποκαθιστά η άτη, που φέρει την παραφροσύνη, την τύφλωση, την παράφορα. Είναι η κακοποιός δύναμη που σκοτίζει το μυαλό: Άτη ψρένας είλε (Π 803) και άτη εμβάλλων φρεσίν (Τ88). Εξυπακούεται πως όταν η άτη κυριεύει το μυαλό, ωθεί τον άνθρωπο σε πράξεις ανόσιες και γι’ αυτό χρησιμοποιείται και με την έννοια του ανοσιουργήματος: Άτη Αλεξάνδρου (Αλέξανδρος εδώ είναι ο Πάρις).

Οι αρχαίοι, λόγω της τεράστιας ισχύος της, προσωποποίησαν την άτη, τη θεώρησαν κόρη του Διός (κατά την ησιοδική Θεογονία της Έριδος) που διέμενε στον Όλυμπο μαζί με τους άλλους θεούς, αλλά εκδιώχθηκε όταν θέλησε να δείξει τη δύναμη της και πάνω στον ίδιο τον πατέρα της. Την ιστορία της με γλαφυρό ποιητικό τρόπο αφηγείται στο Τ της Ιλιάδος ο Όμηρος. Την αλάστορα τούτη θεότητα θεωρεί ο ποιητής τη γενεσιουργό αιτία της απιστίας της Ωραίας Ελένης, που προκάλεσε τον βροτολοιγό Τρωικό πόλεμο, ακολούθως την μήνιν του Αχιλλέως κατά του Αγαμέμνονος και του Αίαντος κατά του Οδυσσέως. Ως αντίβαρο στην ολέθρια επίδραση της Άτης υπήρχαν οι αδελφές της, oι λεγόμενες Λιταί, θεότητες της παρακλήσεως και της μετανοίας, που -φευ!- ήταν αλλήθωρες και χωλές και δεν έσπευδαν εγκαίρως, ούτε και εκεί όπου έπρεπε για να διορθώσουν τα προκληθέντα από την αδελφή τους κακά. Οπωσδήποτε, χωρίς την παρουσία των Λιτών, οι συμφορές που προκαλεί η Άτη θα ήταν μεγαλύτερες.

Ο πατέρας της τραγωδίας, Αισχύλος, έχει γράψει ότι το έργο του -και όχι μόνο το δικό του- είναι ψίχουλα από το μεγάλο τραπέζι του Ομήρου. Το μεγάλο δίδαγμα που οι τραγικοί εισέπραξαν από τον Όμηρο είναι πως την αλαζονεία ακολουθεί η τιμωρία. Έτσι όλο σχεδόν το έργο τους οικοδομείται πάνω στο δίπολο: ύβρις-τίσις. Καθότι, όπως λέγει ο Σοφοκλής, Ζευς μεγάλους γλώττης κόμπους υπερεχθαίρει. Ωστόσο, η ανάγκη για διάκριση, η ανάγκη για προβολή, η ανάγκη για απόκτηση ισχύος κάνει τον άνθρωπο να μεγαλαυχεί και να φουσκώνει σαν διάνος, για να φανεί μεγάλος. Στις πυθαγόρειες δόξες (= γνώμες) υπάρχει μία άκρως παραστατική φράση που αποδίδεται στον Σωκράτη. Την καταγράφουμε και την αναλύουμε, γιατί μας δίνει σχεδόν οπτικά την εικόνα του «παντός καιρού» αλαζόνα: Τους μεν κενούς ασκούς το πνεύμα διίστησι, τους δε ανοήτους ανθρώπους το οίημα. Φράση-Παρθενών! Που σημαίνει: οι άδειοι ασκοί φουσκώνουν με τον αέρα, ενώ οι ανόητοι άνθρωποι φουσκώνουν από την έπαρση, την αλαζονεία και γενικά από την υπερεκτίμηση της προσωπικής τους αξίας. Ο οιηματίας, δηλαδή ο επηρμένος, ο ματαιόδοξος ή δοκησίσοφος εμφανίζει συμπτώματα λόρδωσης (= κόρδωμα). Εμφανίζεται κορδωμένος για να μπορέσει με το εξωτερικό φούσκωμα να καλύψει το εσωτερικό του κενό. Όσο γυμνός εσωτερικά είναι ο αλαζών, τόσο θορυβώδης και ηχηρός εμφανίζεται στον κοινωνικό στίβο, για να επαληθεύσει τον λατινικό παροιμιακό στίχο: Vasa inania plutimum sonant (= τα κενά δοχεία ηχούν περισσότερο). Ο Νίτσε, που ήταν πολέμιος της προσποίησης, ονόμαζε προφανώς τα αλαλάζοντα κύμβαλα του καιρού του «τενεκεδοκρόταλες δόξες». Εδώ θα μπορούσε κανείς, λαμβάνοντας υπόψη την «τενεκεδοκρατία» της παρούσης εποχής, να αντικαταστήσει το «δόξες» με το «λόξες».

Δεν ξέρω αν τα όσα γράφτηκαν παραπάνω έχουν κάποια χρησιμότητα στον παρόντα καιρό, ωστόσο βλέποντας κανείς την παρεκκλίνουσα πορεία της τεχνολογίας που, αντί να γίνεται όργανο ισχύος του ανθρώπου, μετατρέπεται σε εργαλείο ισχύος επί του ανθρώπου είναι αδύνατο να μη θυμηθεί τη φράση του Αϊνστάιν: «Ζούμε στην εποχή των μεγάλων μέσων και των συγκεχυμένων σκοπών». Η ανθρωπότητα έχει απομακρυνθεί από τους ανθρωπιστικούς της προσανατολισμούς και έχει εστιάσει το βάρος της στην εξέλιξη της μηχανής, που πλέον τείνει μέσα στον κόσμο της να απορροφήσει και τον ίδιο, όπως το έδειξε προφητικά ο Τσάρλι Τσάπλιν στους Μοντέρνους καιρούς. Η ηθική, στήριγμα βίου του ανθρώπου, αντιμετωπίζεται σαν φαντασιακή παράσταση και εξωπραγματικός συμβολισμός, ενώ ως μόνη «πραγματική πραγματικότητα» ορίζεται η δύναμη του χρήματος, συνεπικουρούμενη από τη δύναμη των όπλων.

Αυτό, όμως, είναι μια σύγχρονη μορφή αλαζονείας, που δεν φαίνεται πως θα μείνει χωρίς επακόλουθα. Η τίσις της αρχαίας τραγωδίας καραδοκεί απειλητική σε κάθε έκφραση ζωής, χωρίς να φαίνεται προς το παρόν «κανένας από μηχανής θεός».

Υποτίθεται ότι μετά από σταδιοδρομία χιλιάδων ετών, στον παρόντα καιρό ο πολιτικός μας πολιτισμός θα είχε αναπτυχθεί επαρκώς. Μπορεί σε επίπεδο επιχειρηματολογίας, νομικών σχημάτων και δικαιϊκών κατασκευασμάτων να έχει σημειωθεί πρόοδος σημαντική, αλλά που κινείται προς την κατεύθυνση της «άγονης γραμμής». Το λεγόμενο διεθνές δίκαιο είναι χαρτί πολυτελείας που τοποθετείται στην οπισθία τσέπη των εκάστοτε ισχυρών της γης για να ευρίσκεται εγγύτερα προς τον... προορισμό του! Στην ουσία παντού εφαρμόζεται το λεγόμενο «δίκαιον της πυγμής».

Το «δίκαιον» αυτό βρήκε για πρώτη φορά την πιο θαυμάσια υποτύπωση στο πέμπτο Βιβλίο του Θουκυδίδη (παρ. 85-114), όπου δια μακρών περιγράφεται η συνομιλία Αθηναίων και Μηλίων... Η συνομιλία αυτή αποτελεί -και γι’ αυτό είναι τόσο εκτενής- πρόσχημα για τον Θουκυδίδη για να αναπτύξει την ιδεολογία ισχύος. Οι θέσεις των Αθηναίων προβάλλονται τόσο ωμά, ώστε κάλλιστα θα μπορούσαν να θεωρηθούν ένζυμο του μακιαβελλισμού. Ένα παράδειγμα (5,85) είναι ενδεικτικό: Δίκαια μεν εν ανθρωπείω λόγω από της ίσης ανάγκης κρίνεται, δυνατά δε οι προύχοντες πράσσουσι και οι ασθενείς ξυγχωρούσι (= Στις ανθρώπινες σχέσεις το δίκαιο λογαριάζεται όταν υπάρχει ίση δύναμη για την επιβολή του, αλλά όταν αυτό δεν συμβαίνει, οι δυνατοί κάνουν αυτό που επιβάλλει η δύναμη τους και οι αδύνατοι το αποδέχονται) (Σ.Ι. Καργάκος, Ιστορία των αρχαίων Αθηνών, τ. Β΄ σ. 72).

Ωστόσο, το επιβαλλόμενο «δίκαιον της ισχύος» δεν σημαίνει ότι είναι πάντοτε... ισχύον! Όταν προ ετών βρέθηκα στην Ουάσιγκτον, προσκεκλημένος ομογενών για τρεις διαλέξεις, υπήρξα επικριτικός έναντι των Αμερικανών ηγετών, που παρασυρόμενοι από την αλαζονεία της δύναμης έχουν πάθει ένα είδος τύφλωσης και δεν μπορούν να δουν πάνω από το κεφάλι τους τη δαμόκλειο σπάθη που τους απειλεί. Ένας ομογενής, μεγάλης παιδείας, με σπουδαία θέση στο αμερικανικό σύστημα εξουσίας, μου παρατήρησε ότι oι Αμερικανοί, τόσο στις στρατιωτικές όσο και στις πολιτικές σχολές τους, διδάσκονται επαρκώς Θουκυδίδη. Τον έχουν ευαγγέλιο. Το εγνώριζα, αλλά εγνώριζα και αυτό που αγνοούσε ο ομογενής. Ότι οι Αμερικανοί περιορίζονται στον Θουκυδίδη, μαθαίνουν όλα τα «τσιτάτα» που βάζει στο στόμα των Αθηναίων ηγετών ο ιστορικός, αλλά δεν γνωρίζουν πως την περιγραφή του τέλους του Πελοποννησιακού πολέμου δεν την κάνει αυτός. Η Ξυγγραφή του Θουκυδίδη σταματά στο 411 π.Χ. και από εκεί συνεχίζει ο Ξενοφών. Έτσι, oι Αμερικανοί δεν γνωρίζουν -πλην των ειδικών φιλολόγων και ιστορικών- ότι τον πόλεμο δεν τον κέρδισαν oι επηρμένοι Αθηναίοι πολιτικοί, που ήξεραν κομπαστικώς να ομιλούν: τον κέρδισαν οι Σπαρτιάτες, που μάθαιναν να πολεμούν. Ωστόσο, την Αθήνα δεν την νίκησε η Σπάρτη. Η Αθήνα αυτοηττήθηκε από δικά της λάθη. Την ύβριν έναντι των Μηλίων επακολούθησε η τίσις της Σικελικής εκστρατείας, όπου οι Αθηναίοι υπήρξαν θύματα της πολιτικής και στρατιωτικής τους αλαζονείας.

Το αξεπέραστο δόγμα του Χέγκελ!

Μετά τον Πελοποννησιακό πόλεμο, κυρίως όμως μετά την πτώση των Τριάκοντα, στους οποίους κυριαρχούσε ο θεωρητικός της ισχύος Κριτίας, το θέμα της σχέσεως ανάμεσα στη δύναμη και στην αλαζονεία ήταν -θα λέγαμε- στην ημερήσια διάταξη. Ουσιαστικά όλη η Πολιτεία του Πλάτωνος αρθρώνεται ως αντίλογος του Σωκράτη στην πρόταση του Θρασυμάχου του Χαλκηδονίου: Δίκαιον ουκ άλλο τι ή το του κρείττονος συμφέρον. Σε άλλον διάλογο, ο Πλάτων αναπτύσσει τις απόψεις του Καλλικλή, χωρίς αυτό να σημαίνει αποδοχή, απόψεις που πλησιάζουν τις νεότερες θεωρίες του Βάγκνερ και του Νίτσε, περί υπεράνθρωπου, θεωρίες που, όταν έγιναν πράξη, προσέθεσαν στην πολιτική έκφραση το στοιχείο του μισανθρώπου. Το πρότυπο του υπεράνθρωπου υπήρξε το alter ego του απανθρώπου.

Όλα αυτά τι μας διδάσκουν; Κάτι απλό που έλεγε ο Χέγκελ: «Αυτό που διδάσκει η ιστορία είναι πως ο άνθρωπος δεν διδάσκεται τίποτα από αυτή». Κλασικό παράδειγμα η Αμερική, και εννοώ τις Ηνωμένες Πολιτείες. Σήμερα, μας αρέσει δεν μας αρέσει, είναι πλανητάρχουσα δύναμη. Πολλοί πιστεύουν ότι με τη δύναμη αυτή η υπερατλαντική άλλοτε δημοκρατία κρατάει όλον τον πλανήτη σε ομηρία. Στην πραγματικότητα όμηρος της δυνάμεως αυτής είναι η ίδια η Αμερική. Και όχι από τη στιγμή που κατέρρευσαν τα κομμουνιστικά καθεστώτα της Ευρώπης. Η αλαζονική πολιτική της Αμερικής άρχισε ήδη από την αρχή του περασμένου αιώνα, συγκεκριμένα το 1906, με την κατάληψη των Φιλιππίνων. Τότε ο μεγάλος Αμερικάνος συγγραφέας Μαρκ Τουέιν έγραψε ένα μνημειώδες κείμενο που διατηρεί και σήμερα ατόφια την αξία του:
«Καταπατώντας τις παραδόσεις μας, μπαίνουμε αυτή τη στιγμή σ’ έναν άδικο και ανέντιμο πόλεμο, έναν πόλεμο που στρέφεται ενάντια σ’ έναν ανυπεράσπιστο λαό και έχει ως αντικείμενο του τη ληστεία. Στην αρχή, οι πολίτες μας αντιτάχθηκαν σ’ αυτό το πράγμα, υπακούοντας σε μία φυσική παρόρμηση που ξεκινούσε από την ίδια τους την αγωγή. Σήμερα, έχουν αλλάξει γνώμη και η στάση τους είναι αντίθετη. Τι προκάλεσε αυτή την αλλαγή; Απλώς ένα κόλπο των πολιτικών, μια πομπώδης, δημαγωγική και παραπλανητική φράση: Δίκαιη ή άδικη, είναι η πατρίδα μας! Πρόκειται για μία κενή και ανόητη φράση. Κι όμως, τη διαλάλησαν όλες οι εφημερίδες, την εξακόντισαν σαν κεραυνό οι ιεροκήρυκες από τον άμβωνα, ο Επιθεωρητής Δημόσιας Εκπαίδευσης την τοιχοκόλλησε σε όλα τα σχολεία, το υπουργείο Αμύνης την έγραψε στη σημαία μας. Από δω και πέρα, κάθε άνθρωπος που δεν θα δεχθεί να τη φωνάξει ή που θα παραμείνει σιωπηλός, χαρακτηρίζεται προδότης - ενώ οι άλλοι είναι πατριώτες» (Μαρκ Τουέιν, Γράμματα από τη γη, Νεφέλη 2000, σ. 163-164).

Και προχωρώντας τολμηρά στο «κατηγορώ» του, ο συγγραφέας του Τομ Σόγιερ προσθέτει:

«Η ζωή αυτής της Δημοκρατίας [εννοεί τη δημοκρατία των ΗΠΑ] βρίσκεται σε κίνδυνο. Το έθνος έχει πουλήσει την τιμή του για μία φράση. Εγκατέλειψε το ασφαλές του αγκυροβόλιο και ξανοίχτηκε στο πέλαγος, με το δοιάκι του σε χέρια πειρατών»! - όπ.π., σ. 165).

Θαρρεί κανείς ότι ο Μαρκ Τουέιν έγραψε το παραπάνω για την παρούσα εποχή. Αυτή τη στιγμή που χαράσσονται οι γραμμές αυτές, νέες εκρήξεις αναγγέλλονται στο Ιράκ, καινούργιες εκατόμβες προστίθενται στις παλιές. Η αμερικανική οικονομία, που κατευθύνει ουσιαστικά την παγκόσμια πολιτική, έχει αναγάγει σε υπέρτατη αξία ένα βρόμικο υγρό, που υπάρχει σε αφθονία στις χώρες του Ισλάμ. Το ταμάχι, να θέσει υπό τον απόλυτο έλεγχό της τις κύριες πηγές του πετρελαίου, θα φέρει μία νέα ανάφλεξη πολέμου σε παγκόσμια διάσταση. Η αλαζονεία της δύναμης ωθεί αυτή τη στιγμή τις ΗΠΑ σε μία πολιτική καταστροφής. Σε έναν πόλεμο διαρκείας, που ευφημιστικά βαπτίζεται «Πόλεμος πολιτισμών». Ποιους θα νικήσει στον πόλεμο αυτό; Θα το πω παραβολικά για να το κατανοήσουν και οι χοντροκέφαλοι που έχουν γεμίσει τις τηλεφωνικές συσκευές -ζωύφια κι αυτοί- με «κοριούς»: τίποτα δεν θα ωφελούσε τόσο πολύ την πολιτική, στρατιωτική και οικονομική ηγεσία της Αμερικής από μία επίσκεψη στην πιο βόρεια ακτή της Αττικής, στον αρχαίο δήμο του Ραμνούντα. Εκεί υπάρχουν τα ερείπια του ναού της Νεμέσεως, που στέγαζε και το γιγάντιο άγαλμα της θεάς, έργο του γλύπτη Αγορακρίτου. Τι ήταν η Νέμεσις αυτή, που έδωσε το όνομά της στο περιοδικό αυτό που μας φιλοξενεί, και πως κτίστηκε ο ναός της στην άγονη αυτή περιοχή της Αττικής; Η Νέμεσις (από το ρήμα νέμω) ήταν αρχικά θεότητα της δίκαιης διανομής και σχετιζόταν με τη θέμιδα. Η δίκαιη διανομή προϋποθέτει το μέτρο. Υπέρβαση του μέτρου συνιστά αδικία που συνεπάγεται τιμωρία. Ο περιηγητής Παυσανίας που περιγράφει το ιερό της Νεμέσεως γράφει γι’ αυτήν: Ή θεών μάλιστα ανθρώποις υβρισταίς εστιν απαραίτητος (=από τους θεούς αυτή κατεξοχήν είναι η πιο αμείλικτη τιμωρία των αλαζονικών ανθρώπων).

Γιατί πρέπει να σεβόμαστε τη Νέμεσιν

Κατά την τοπική παράδοση, οι Πέρσες, υπό τον Δάτι και τον Αρταφέρνη, που έφθασαν στην Αττική, ήταν τόσο βέβαιοι για τη νίκη τους ώστε είχαν πάρει από την Πάρο το κατάλληλο μάρμαρο για να στήσουν γλυπτό τρόπαιο. Περνώντας από τον Ραμνούντα κατέστρεψαν το εκεί ιερό, αλλά η θεά Νέμεσις τους τιμώρησε λίγο πιο κάτω, στον γειτονικό Μαραθώνα, χαρίζοντας τη νίκη στους Αθηναίους, οι όποιοι ανάμεσα στα λάφυρα βρήκαν πολύτιμο πάριο μάρμαρο και με αυτό κατασκεύασαν το γιγάντιο άγαλμα της θεάς, που χάρη στις εργασίες του 1975 έχει ανασυντεθεί η βάση του και κοσμεί το Αρχαιολογικό μας Μουσείο.

Ποιο το δίδαγμα απ’ όλη αυτή την ιστορικο-φιλολογική «μούχλα», όπως θα έλεγε ένας εκσυγχρονιστής; Για τους αλαζόνες, αν μάλιστα διαθέτουν πυρηνικές και θερμές κεφαλές, ουδέν. Η Νέμεσις -θα μας πουν- είναι παρηγοριά για τους κουτούς. Δεν αντιλέγω, αλλά ας το δούμε και κάπως σαν τον επίλογο των παραμυθιών: αν οι ισχυροί της γης δεν είχαν καταληφθεί από την αλαζονεία της ισχύος και είχαν σεβαστεί την Νέμεσιν, τότε ασφαλώς κι εμείς θα ζούσαμε καλά κι εκείνοι καλύτερα από μας. Η αλαζονεία φέρνει σε ύψος ιστορικού νόμου μία παλιά μανιάτικη παροιμία: «Κι εμείς κακά χερόβολα κι αυτοί κακά δεμάτια».
_________________

εκ μεταφοράς

ΑρΕλα
Διαχειριστής (Administrator)

Joined: 04 Jul 2006
Posts: 6119
Location: athens/greece

PostPosted: Tue Apr 17, 2007 10:12 am

--------------

Παυλο...

Eξαρειτικό πραγματικά!