Η ΝΕΑ ΜΙΣΑΝΘΡΩΠΙΑ

Posted: Mon Oct 30, 2006 3:54 pm Post subject: Η ΝΕΑ ΜΙΣΑΝΘΡΩΠΙΑ
--------------------------------------------------------------------------------
από ΔΗΜΕΛΛΗΝ:

Θα ήθελα την γνώμη σας για το παρακάτω:

Δημοσιεύτηκε στις 18 Απριλίου 2006 στο spiked.com. Ο Frank Furedi είναι συγγραφέας του Politics of Fear: Beyond Left and Right.
ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΖΟΝΤΑΣ ΤΗΝ ΝΕΑ ΜΙΣΑΝΘΡΩΠΙΑ
Του Frank Furedi

Το μεγάλο ερώτημα σήμερα δεν είναι εάν οι άνθρωποι θα επιζήσουν από τον 21ο αιώνα αλλά εάν θα επιζήσει η πίστη μας στην ανθρωπότητα

Οι συζητήσεις για το μέλλον τείνουν ολοένα και περισσότερο να εστιάζονται στο εάν θα επιβιώσει η ανθρωπότητα. Σύμφωνα με τον «πράσινο» συγγραφέα και θεωρητικό της Γαίας James Lovelock «προτού τελειώσει αυτός ο αιώνας, δισεκατομμύρια άνθρωποι πρόκειται να πεθάνουν και τα ελάχιστα γόνιμα ζευγάρια των επιζησάντων θα κατοικήσουν στον Αρκτικό, όπου το κλίμα θα παραμείνει υποφερτό» (1)

Ολο και περισσότερα βιβλία προβλέπουν ότι θα υπάρξει μια αναπόφευκτη οικουμενική καταστροφή: υπάρχει το The Long Emergency: Surviving the Converging Catastrophes of the Twenty-First Century του James Howard Kunstler, το Collapse: How Societies Choose to Fail or Survive του Jared Diamond, και το The Winds of Change: Weather and the Destruction of Civilisations, του Eugene Linden. Το βιβλίο του Kunstler προειδοποιεί ότι η εποχή «είναι πολύ πιο σκοτεινή από το 1938, την παραμονή του Δεύτερου Παγκόσμιου Πόλεμου» (2). Στα ΜΜΕ κυκλοφορούν ανησυχητικές ιστορίες για μαζικό «θανατικό» στο εγγύς μέλλον και για πόλεις πολιορκημένες από τους ωκεανούς, η στάθμη των οποίων ανέρχεται ως αποτέλεσμα της κλιματικής μεταβολής.

Σήμερα δεν έχουμε μονάχα Τέσσερις Ιππότες της Αποκάλυψης αλλά κοτζάμ μεραρχία ιππικού τρομολάγνων. Είναι σαν μια εκκοσμικευμένη εκδοχή της Αποκάλυψης του Ιωάννου εκτός του ότι είναι πολύ χειρότερη –προφανώς δεν υπάρχει μέλλον για την ανθρωπότητα μετά από αυτή την προβλεπόμενη Αποκάλυψη. Κατά πώς φαίνεται, τα ανθρώπινα πλάσματα αντί να λυτρωθούν, θα εξαφανιστούν δια παντός.

Οι ανησυχίες για την επιβίωση του ανθρώπου είναι παλιές όσο και η ανθρώπινη ιστορία. Μέσα από καταστροφές όπως των Σοδόμων και Γομόρρων, η θρησκευτική φαντασία οραματίστηκε το τέλος του κόσμου. Πιο πρόσφατα, αποκαλυπτικές ιδέες που κάποτε βασίζονταν στη μαγεία και στη θεολογία έχουν ξανασερβιριστεί ως υποτιθέμενες επιστημονικές δηλώσεις σχετικά με την ανθρώπινη καταστρεπτικότητα και ανευθυνότητα. Παραγκωνίζοντας τον μυστικιστή Ευαγγελιστή Ιωάννη, ο Λάβλοκ φιγουράρει ως προφήτης-επιστήμονας όταν δηλώνει: «Παίρνω στα σοβαρά το επάγγελμά μου και τώρα πρέπει να αποκαλύψω άσχημα νέα» (3). Σήμερα, το μέλλον της Γης λέγεται ότι διακυβεύεται από την ανθρώπινη κατανάλωση, την τεχνολογική ανάπτυξη και τον «άνθρωπο που το παίζει Θεός». Και αντί για το προπατορικό αμάρτημα που οδηγεί στην Πτώση του Ανθρώπου, φοβόμαστε την Πτώση της Φύσης εξαιτίας ενός προφανώς κακόβουλου ανθρώπινο είδος.

Όλα τα σημερινά, ποικίλα σενάρια αποκάλυψης –είτε πρόκειται για τον «ιό της χιλιετίας», την εξάντληση των πετρελαϊκών αποθεμάτων, την παγκόσμια υπερθέρμανση, την γρίπη των πτηνών, ή την καταστροφή της βιοποικιλότητας –τονίζουν την ανθρώπινη ενοχή. Η θέση είναι πως το ανθρώπινο είδος είναι κατά βάση καταστρεπτικό και ηθικώς διεφθαρμένο. «Με απύθμενη ασέβεια», προειδοποιεί ο Λάβλοκ στο βιβλίο του The Revenge of Gaia, «οι άνθρωποι πήραν τα αποθέματα άνθρακα που η Γαία έθαψε για να διατηρεί το οξυγόνο στο κανονικό του επίπεδο, και τα έκαψαν».

Η ανθρώπινη δραστηριότητα ενοχοποιείται συνεχώς ότι απειλεί την ύπαρξη της Γης. Ιστορίες τρόμου σχετικά με την κλίμακα της ανθρώπινης καταστροφής εμφανίζονται στα ΜΜΕ και προωθούνται από ομάδες υποστήριξης και πολιτικούς. Για παράδειγμα, πρόσφατα διατυπώθηκε ο ισχυρισμός ότι η ανθρώπινη δραστηριότητα έχει μειώσει τον αριθμό των ειδών πτηνών και ψαριών κατά 35% τα τελευταία 30 χρόνια. Η ιστορία κυκλοφόρησε από την περιβαλλοντολογική ειδησεογραφική υπηρεσία Planet Ark και πέρασε στα mainstream ΜΜΕ όπου παρουσιάστηκε ευρέως ως απόδειξη ότι η ανθρώπινη δράση προκαλεί οικολογική καταστροφή. Η εμπλοκή μας με τη φύση περιγράφεται συχνά ως «οικοκτονία», ως απερίσκεπτη και ηθελημένη καταστροφή του περιβάλλοντος. Εν ολίγοις, η προσπάθεια της ανθρωπότητας να εξημερώσει τη φύση χαρακτηρίζεται ως κάτι που μοιάζει με γενοκτονία ή Ολοκαύτωμα. Ο τίτλος της πολεμικής του Franz Broswimmer, Ecocide: A Short History of the Mass Extinction of Species αντιπροσωπεύει αυτή την αίσθηση απέχθειας προς την ανθρωπότητα. Σύμφωνα με τον Jared Diamond, «η οικοκτονία έχει πλέον υποσκιάσει τον πυρηνικό πόλεμο και τις αναδυόμενες ασθένειες ως απειλή στον παγκόσμιο πολιτισμό» (4).

Όλο και περισσότερο, ο όρος «ανθρώπινη επιρροή» σχετίζεται με τη ρύπανση, την αλόγιστη καταστροφή και την απογύμνωση των φυσικών πόρων της Γης. Ο πρώην αντιπρόεδρος των ΗΠΑ Αλ Γκορ, ανησυχεί πως «η δύναμη της τεχνολογίας που σήμερα βρίσκεται στη διάθεσή μας μεγεθύνει κατά πολύ την επίπτωση που μπορεί να ασκήσει κάθε άτομο στον φυσικό κόσμο», προκαλώντας μια «βίαιη καταστρεπτική σύγκρουση μεταξύ του πολιτισμού μας και της Γης» (5). Τα τελευταία 400 χρόνια, η ανθρώπινη επίπτωση στον κόσμο, η οποία οδήγησε στον εξανθρωπισμό της φύσης, εξήρετο από την Δυτική κουλτούρα. Σήμερα η ανθρώπινη επινοητικότητα θεωρείται αμφιλεγόμενη ή ακόμα και αντικείμενο καχυποψίας.

Όντως, η ίδια η ιδέα περί πολιτισμού αναπαρίσταται ως δύναμη οικολογικής καταστροφής. «Οι πολιτισμοί καταστρέφουν τα οικοσυστήματα της Γης εδώ και τουλάχιστον 5.000 χρόνια», λέει μια μισανθρωπική αφήγηση (6). Σύμφωνα με κάποιους περιβαλλοντολόγους, οι άνθρωποι αποτελούν «ξένο αρνητικό στοιχείο», ή ακόμα και «Καρκίνο του περιβάλλοντος» (7). Για τους ριζοσπάστες περιβαλλοντιστές, ο εκφυλισμός της φύσης προέρχεται από την πίστη του είδους μας στις μοναδικές του ιδιότητες. Μια τέτοια πίστη –που βαφτίζεται «ανθρωποκεντρισμός»- ανακηρύσσεται απροκάλυπτα ως επικίνδυνη για τον πλανήτη. Η ανθρωποκεντρική ιδεολογία, που θεωρεί τη φύση από την προοπτική της χρησιμότητάς της για τον άνθρωπο, λέγεται ότι καταστρέφει το περιβάλλον. Και αυτή η τάση να αναπαρίστανται οι άνθρωποι ως παράσιτα του πλανήτη δεν περιορίζεται σε κάποιο μικρό κύκλο πεσιμιστών. Ο Michael Meacher, πρώην υπουργός Περιβάλλοντος της Βρετανίας, αναφέρθηκε στους ανθρώπους ως «ο ιός» που μολύνει το σώμα της Γης.

Η αποξένωση της Δυτικής κουλτούρας από την ανθρωπότητά της

Η αυξανόμενη δημοτικότητα ενός όρου όπως «οικολογικό αποτύπωμα» (ecological fingerprint) δείχνει πόσο πολύ συνηχεί σήμερα η φυσιολογική ανθρώπινη δραστηριότητα με την καταστροφή. Ο όρος, που υπονοεί ότι η επίδραση στο περιβάλλον είναι όλως απαραιτήτως κάτι κακό, σπανίως επικρίνεται για τις μισανθρωπικές της διαστάσεις. Στην τηλεόραση, στις ταινίες και την λαϊκή κουλτούρα, η ανάπτυξη του πολιτισμού και ιδιαίτερα η προέλαση της επιστήμης και της τεχνολογίας απεικονίζεται ως πηγή περιβαλλοντικής καταστροφής και κοινωνικής αποσύνθεσης. Η ιδέα πως ο πολιτισμός είναι υπεύθυνος για τους κινδύνους που αντιμετωπίζουμε σήμερα, αναπαριστά το ανθρώπινο είδος ως πρόβλημα μάλλον, παρά ως παράγοντα δημιουργίας λύσεων. Και η πλέον εντυπωσιακή εκδήλωση αυτού του αντιανθρωπισμού είναι η πεποίθηση πως εάν η Γη πρέπει να επιβιώσει, τότε θα πρέπει να υπάρξει σημαντική μείωση του ανθρώπινου πληθυσμού.

Ο μαλθουσιανός αντικειμενικός σκοπός της πληθυσμιακής μείωσης, ζει και βασιλεύει. Για τους σκληροπυρηνικούς οικολόγους, το θέμα είναι ξεκάθαρο –η αφετηρία τους όπως την διατυπώνουν οι επιφανείς οικολόγοι Arne Naess και George Sessions το 1984, συνίσταται στο ότι «απαιτείται σημαντική μείωση του ανθρώπινου πληθυσμού για να ευδοκιμήσει η μη ανθρώπινη ζωή». Πολυάριθμοι σχολιαστές ασπάζονται αυτά τα μαλθουσιανά συναισθήματα. «Ο σημερινός παγκόσμιος πληθυσμός των 6,5 δισεκ. δεν έχει καμία ελπίδα να διατηρηθεί στα τρέχοντα επίπεδα και οι θεμελιώδεις συνθήκες ζωής στη γη πρόκειται να φέρουν το ζήτημα επί τάπητος» προειδοποιεί ο Kunstler (. Ο Αυστραλός ακαδημαϊκός David McNight προσπάθησε να συμφιλιώσει το νεομαλθουσιανισμό με την δική του εκδοχή περί «νέου ανθρωπισμού», ισχυριζόμενος ότι «η δημιουργία μιας διατηρήσιμης κοινωνίας βασισμένης στις ανθρώπινες αξίες προϋποθέτει το σταμάτημα της αύξησης του ανθρώπινου πληθυσμού και την αποδοχή ορίων στις ανθρώπινες υλιστικές επιθυμίες» (9).

Εάν μη τι άλλο, η σημερινή νεομαλθουσιανή σκέψη είναι πολύ περισσότερο καταθλιπτική και μισανθρωπική από την αυθεντική. Παρόλο τον διανοητικό πεσιμισμό και την μισανθρωπία του, ο Thomas Malthus πίστευε στην ανθρωπότητα πολύ περισσότερο απ’ όσο πιστεύουν οι σημερινοί του ακόλουθοι. Ισχυρίστηκε στο βιβλίο του On The Principle of Population, πως μολονότι «οι μελλοντικές μας προοπτικές σχετικά με την απάλυνση των δεινών τα οποία προέρχονται από το θέμα του πληθυσμού μπορεί να μην είναι τόσο ευοίωνες όσο θα θέλαμε… απέχουν πολύ από το να θεωρηθούν αποκαρδιωτικές και με κανένα τρόπο δεν αποκλείουν την βαθμιαία και προοδευτική βελτίωση της ανθρώπινης κοινωνίας η οποία πριν τις τελευταίες ξέφρενες εικασίες περί του ζητήματος, αποτελούσε αντικείμενο λογικών προσδοκιών» (10). Οι επιφυλάξεις του Μάλθους σχετικά με το ανθρώπινο δυναμικό επηρεάστηκαν από την εχθρότητα προς τον αισιόδοξο ανθρωπισμό των αντιπάλων του, στους οποίους συμπεριλαμβάνονταν οι Condorcet και Godwin. Παρόλα αυτά, παρά την απαισιόδοξη περιγραφή του περί πληθυσμιακής αύξησης, ο Μάλθους είπε ότι ελπίζει πως το γενικό αποτέλεσμα της έρευνάς του δεν θα μας κάνει να εγκαταλείψουμε την προσπάθεια βελτίωσης της ανθρώπινης κοινωνίας. (11).

Τους τελευταίους δυο αιώνες, οι ακόλουθοι του Μάλθους συχνά περιγελούσαν ανθρώπους που προέρχονταν από τις «λάθος τάξεις» ή τις «λάθος φυλές» -αλλά παρά τις προκαταλήψεις τους επιβεβαίωναν την ειδική κατάσταση του ανθρώπινου είδους. Σε ορισμένες περιπτώσεις, όπως το κίνημα της ευγονικής, η παθιασμένη προκατάληψη εναντίον των αποκαλούμενων υποδεέστερων φυλών συνδυάστηκε με πίστη στην ανθρώπινη πρόοδο (12). Σήμερα ο νεομαλθουσιανισμός πρεσβεύει τις παλιές προκαταλήψεις αλλά επιπρόσθετα διαποτίζεται και από ισχυρό μίσος εναντίον του ίδιου του ανθρώπινου είδους.

Αξίζει να θυμηθούμε πως ο Μάλθους δικαίωσε την κρούση του κώδωνα του κινδύνου στηριζόμενος στοπ ότι η ανθρώπινη ράτσα δεν διέθετε την ικανότητα και την επινοητικότητα να διατραφεί. Σήμερα το λόμπι εναντίον των γεννήσεων διακηρύσσει πως η ανθρωπότητα έγινε πολύ επιτυχημένη στην αναπαραγωγή της –και η ανθρώπινη επινοητικότητα και ανάπτυξη αναπαριστώνται ως μέγιστες απειλές για την ευημερία του πλανήτη.

Η απώλεια της πίστης στην ανθρωπότητα εκφράζεται εντυπωσιακά στο στίγμα που προσάπτεται στον Ειδισμό (speciesism). Ο «ειδισμός» είναι το αμάρτημα της ανύψωσης της ανθρωπότητας σε θέση υπέρτερη των άλλων βιολογικών ειδών. Οσοι εφηύραν αυτή την οργουελλιανή λέξη πιστεύουν πως οι άνθρωποι δεν κατέχουν κάποιες ηθικά μοναδικές ιδιότητες εν συγκρίσει με άλλες μορφές ζωής. Ισχυρίζονται ότι εκείνοι που λένε ότι οι άνθρωποι διαθέτουν ιδιαίτερο ή ανώτερο στάτους, δεν είναι καλύτεροι από εκείνους που προπαγανδίζουν την ανωτερότητα της ράτσας ή του φύλου. Ο ακτιβιστής των δικαιωμάτων των ζώων Peter Singer προσδιορίζει τον ειδισμό ως «προκατάληψη ή μεροληψία υπέρ των συμφερόντων των μελών ενός βιολογικού είδους και εναντίον των μελών άλλων ειδών». Παρότι η λέξη «ειδισμός» δεν έχει εισχωρήσει ακόμα στην καθομιλουμένη, η θέση ότι η είναι λάθος να ορίζουμε ότι ο άνθρωπος έχει προτεραιότητα εις βάρος των ζώων, έχει γίνει κοινός τόπος. Τα πειράματα με ζώα θεωρούνται όλο και περισσότερο ως έγκλημα και το όριο διαίρεσης μεταξύ ανθρώπων και ζώων γίνεται όλο και περισσότερο διάτρητο. Όπως έχει δείξει η Josie Appleton στο spiked, πολλά άτομα λαμβάνουν το DNA τους ως «μέτρο της ηθικής τους αξίας» (13). Και επειδή οι μελέτες επισημαίνουν ότι ο άνθρωπος μοιράζεται το 98,4 % του DNA με τους χιμπατζήδες, ισχυρίζονται ότι αυτό αποτελεί απόδειξη της ηθικής ισοδυναμίας μεταξύ ανθρώπων και πιθήκων.

Η Νέα Μισανθρωπία

Η παρακμάζουσα πίστη στην ανθρωπότητα μπορεί κάλλιστα να εκφραστεί με τα σενάρια Αποκάλυψης σχετικά με το περιβάλλον, αλλά διαποτίζει την καθημερινή ζωή. Ετσι, συχνά θεωρείται ότι ο άνθρωπος έχει συναισθηματικό έλλειμμα. Περιγραφόμαστε ως «προσωπικότητες με τάση προς την εξάρτηση» ή θεωρούμεθα ως «ελαττωματικοί» ή «σημαδεμένοι από τη ζωή». Οι ανθρώπινες σχέσεις πάνε πακέτο με προειδοποιήσεις για κινδύνους εναντίον της υγείας. Απ’ ό,τι φαίνεται, δεν μολύνουμε απλώς το περιβάλλον. Μιλάμε για «τοξικές σχέσεις», «τοξικούς γονείς» και «τοξικές οικογένειες». Οντως, οι ιστορίες τρόμου σχετικά με το ρίσκο στις ανθρώπινες σχέσεις είναι συχνότατα παρεμφερείς με τις συζητήσεις σχετικά με το περιβάλλον.

Η Susan Forward, συγγραφέας του Toxic Parents, συγκρίνει τα αποτελέσματα της κακής ανατροφής με «αόρατους σπόρους που εισέβαλλαν στη ζωή σας με τρόπους που δεν είχατε ποτέ φανταστεί». Προφανώς οι γονείς εκλύουν δηλητηριώδεις ουσίες που μολύνουν τα παιδιά τους κατά τον ίδιο τρόπο που οι άνθρωποι μολύνουν το περιβάλλον. Υπάρχει ουσιαστικώς ένα νέο λογοτεχνικό είδος πάνω σε αυτή την προφανώς δηλητηριώδη φύση των ανθρώπινων σχέσεων. Υπάρχουν βιβλία που τιτλοφορούνται Toxic Bachelors (Τοξικοί Εργένηδες), Toxic People: 10 Ways of Dealing with People Who Make Your Life Miserable (Τοξικοί Άνθρωποι: 10 Τρόποι Αντιμετώπισης Ανθρώπων που σας Μαυρίζουν τη Ζωή), Toxic Relationships And How To Change Them (Τοξικές Σχέσεις και Πώς να τις Αλλάξετε), Toxic Friends (Τοξικοί Φίλοι), Toxic Coworkers: How To Deal With Dysfunctional People On The Job (Τοξικοί Συνάδελφοι: Πώς να Αντιμετωπίσετε Δυσλειτουργικούς Ανθρώπους στο Χώρο Εργασίας) και Toxic Stress (Τοξικό Στρες). Όλα αυτά στέλνουν το ίδιο μισανθρωπικό μήνυμα όσον αφορά τις σχέσεις, το οποίο είναι το ίδιο με εκείνο οι προπαγανδίζουν οι νεομαλθουσιανοί για τον πληθυσμό και το περιβάλλον. Και η παρομοίωση δεν περιορίζεται στις ανθρώπινες σχέσεις. Και οι δημόσιοι θεσμοί αποκτούν την προειδοποιητική ταμπελίτσα περί τοξικού κινδύνου. Δείτε αυτούς τους τίτλους: Toxic Churches: Restoration from Spiritual Abuse (Τοξικές Εκκλησίες: Ανάρρωση από την Πνευματική Κακοποίηση), Toxic Work (Τοξική Εργασία), The Allure of Toxic Leaders and Toxic Psychiatry (Η Γοητεία των Τοξικών Ηγετών και της Τοξικής Ψυχιατρικής).

Η επανερμηνεία των ανθρώπινων σχέσεων ως τοξικές έχει ηθικοπλαστικό κίνητρο. Παραδοσιακώς, η μόλυνση ήταν πράξη βεβήλωσης. Σε παλαιότερες εποχές, μολύνω σήμαινε βεβηλώνω, κηλιδώνω, ατιμάζω, διαφθείρω. Όμως όταν η ηθική βεβήλωση αναπαρίσταται ως φυσιολογική, η μόλυνση μετατρέπεται σε συμπεριφορά ρουτίνας –με σημαντικότατες συνέπειες στον τρόπο με τον οποίο βλέπουμε τους ανθρώπους.

Η μισανθρωπία έχει βαθιά επίδραση στην πολιτική και τις πολιτικές διαμάχες. Πίσω στη δεκαετία του 1950 η κοινωνιολογική έρευνα ανακάλυψε ότι υπήρχε σαφής συσχετισμός στο πώς η κοινωνία θεωρούσε τους ανθρώπους και τα επικρατούντα πολιτικά ήθη. Μια μελέτη στο πώς τα άτομα θεωρούσαν την ανθρώπινη φύση υποδείκνυε ότι τα εν λόγω άτομα διαμορφώνονταν από τα πολιτικά ήθη εν γένει (14). Ετσι η στάση ως προς το δημοκρατικό ιδεώδες του ελεύθερου λόγου επηρεαζόταν άμεσα από το εάν πιστεύαμε πως οι άνθρωποι είναι ικανοί να κάνουν ευφυή επιλογή μεταξύ ανταγωνιστικών απόψεων. «Οι υπέρμαχοι της ελευθερίας του λόγου τείνουν να πιστέψουν ότι οι περισσότεροι άνθρωποι δεν εξαπατώνται εύκολα, δεν παρασύρονται από ανεξέλεγκτα συναισθήματα και είναι ικανοί να διατυπώνουν βάσιμες κρίσεις», παρατηρούσε αυτή η μελέτη της δεκαετίας του 1950. Αυτό υπονοούσε υψηλό επίπεδο πίστης στην ανθρωπότητα. Εν αντιθέσει, «το άτομο με αδύναμη πίστη στους ανθρώπους τείνει να υποστηρίξει τον εκτοπισμό αδύναμων, αποκλινουσών, ή επικίνδυνων ομάδων». Η μελέτη κατέληγε στο συμπέρασμα ότι «η άποψη του ατόμου περί της ανθρώπινης φύσεως μοιάζει να έχει σημαντικές επιπτώσεις στο δόγμα περί πολιτικής ελευθερίας» (15). Άτομα που έβλεπαν θετικά την ανθρώπινη φύση έτειναν να είναι ανεκτικότεροι προς τον ελεύθερο λόγο και τον κοινωνικό πειραματισμό. Άτομα που έβλεπαν τους ανθρώπους ως ωθούμενους από στενό προσωπικό συμφέρον, την απληστία και άλλα καταστρεπτικά πάθη, έτειναν να υποστηρίζουν μέτρα που περιόριζαν την ελευθερία.

Σήμερα, η αύξηση της λογοκρισίας, η εγκληματικοποίηση της σκέψης από την θέσπιση της αποκαλούμενης νομοθεσίας περί «εγκλημάτων μίσους», τη θέσπιση κωδίκων λεκτικής συμπεριφοράς και η εκτεταμένη δυσαρέσκεια σε ό,τι αφορά προσβολή σε άτομα και ομάδες, τονίζεται από την ιδέα ότι οι άνθρωποι είναι αναξιόπιστοι σε ό,τι αφορά την διατύπωση γνώμης πάνω σε αμφιλεγόμενα ζητήματα. Η σημερινή «λογοκριτική τάση» βασίζεται στην πατερναλιστική και αρνητική άποψη περί ανθρώπινης φύσης και από έλλειψη πίστης στην ικανότητα των ανθρώπων να κάνουν το διαχωρισμό μεταξύ καλού και κακού.

Από το Μεσαίωνα είχε να εμφανιστεί τέτοιο ενδιαφέρον για τα αμαρτωλά πάθη που ταλανίζουν την ανθρωπότητα. Πανικοί περί «σατανιστικής κακοποίησης» έχουν εκραγεί και στις δυο πλευρές του Ατλαντικού και σε ολόκληρο τον Δυτικό κόσμο επικρατεί μια μακάβρια αντίληψη ότι σχεδόν κάθε σπίτι φιλοξενεί και έναν εν δυνάμει κακοποιητή. Τα αρπαχτικά τέρατα καραδοκούν παντού. Οι άνθρωποι αντιμετωπίζουν τους άλλους με μια καχυποψία που ήταν σπάνια μόνο μερικές δεκαετίες πριν. Οι γονείς αναρωτιούνται εάν μπορούν να εμπιστευτούν τηξ φροντίδα των παιδιών τους στους υπαλλήλους του παιδικού σταθμού. Στα σχολεία, μαθητές με μώλωπες προκαλούν τις υποψίες των δασκάλων για ανάρμοστη συμπεριφορά των γονέων, ενώ οι γονείς αναρωτιούνται εάν είναι επιτρεπτή οποιαδήποτε σωματική αλληλεπίδραση μεταξύ του παιδιού τους και του δασκάλου του. Στη Βρετανία, κάθε ενήλικας υπάλληλος που μπορεί να έρθει σε επαφή με παιδί πρέπει να υποβληθεί σε αστυνομικό έλεγχο και κάποιοι στην «βιομηχανία παιδικής προστασίας» πιστεύουν πως ο αστυνομικός αυτός έλεγχος πρέπει να επεκταθεί και στον πανεπιστημιακό τομέα επίσης.

Η εμμονή με την κακοποίηση δεν περιορίζεται στις σχέσεις μεταξύ ενηλίκων και παιδιών. Κάθε αλληλεπίδραση που αφορά συναισθήματα, το σώμα ή τη σεξουαλικότητα προσδιορίζεται ως δυνητικά «κακοποιητική».

Ανανεώνοντας την πίστη στον άνθρωπο

Το πώς βλέπουμε την ανθρωπότητα παίζει σημαντικό ρόλο. Εάν επιμείνουμε στο να θεωρούμε τους ανθρώπους ως ηθικώς εκφυλισμένα παράσιτα, τότε κάθε σημαντικό τεχνολογικό πρόβλημα, από τον Ιό της Χιλιετίας μέχρι τη γρίπη των πουλερικών θα αντιμετωπίζεται ως δυνητική καταστροφή πέρα από κάθε έλεγχο. Ο πολιτιστικός πεσιμισμός του σήμερα και ο πολιτιστικός αποπροσανατολισμός αποσπά την ανθρώπινη φαντασία από την αντιμετώπιση των προκλήσεων του μέλλοντος. Όλες οι συζητήσεις περί επιβίωσης της ανθρωπότητας εκφράζουν μια κρίση πίστης στην ανθρωπότητα –και γι αυτό το πραγματικό ερώτημα σήμερα δεν είναι εάν η ανθρωπότητα θα επιβιώσει από τον 21ο αιώνα, αλλά εάν θα επιβιώσει η πίστης μας στην ανθρωπότητα.

Παρά την βαθιά αίσθηση αποξένωσης της Δυτικής κουλτούρας από τις ανθρώπινες ευαισθησίες, το άτομο κατέχει σημαντικό δυναμικό για να επηρεάσει τον τρόπο με τον οποίο ζει τη ζωή του. Σήμερα, σημαντικά τμήματα του πληθυσμού διαθέτουν πραγματική δυνατότητα επιλογής και ελέγχου. Πρέπει να αναζωογονήσουμε την πίστη στην αυτονομία και τον αυτοπροσδιορισμό και να αναγνωρίσουμε ότι έχουμε αφήσει πίσω μας την Εποχή του Λίθου και έχουμε περάσει σε μια εποχή όπου το μετασχηματιστικό δυναμικό των ανθρώπων αποτελεί αξιοσημείωτη δύναμη.

Γνωρίζουμε επίσης ότι η ιστορία δεν δίνει εγγυήσεις. Η μεταβολή με γνώμονα κάποιο αντικειμενικό σκοπό αποτελεί ριψοκίνδυνη επιχείρηση. Όμως είτε μας αρέσει είτε όχι, η ανάληψη ρίσκου προκειμένου να διαμορφώσουμε τη ζωή μας και τον εαυτό μας, αποτελεί μία από τις πλέον ιδιαίτερες ανθρώπινες ιδιότητες. Γι αυτό αντί να ανησυχούμε για το «οικολογικό αποτύπωμα», θα πρέπει να κάνουμε κάθε απαραίτητο βήμα για να κινηθούμε προς ένα καλύτερο μέλλον.

Η μισανθρωπία απειλεί να μας βυθίσει σε ένα νέο Μεσαίωνα προκατάληψης όπου καταντήσαμε να φοβόμαστε τον εαυτό μας. Κάτω από τέτοιες συνθήκες, έχουμε δυο επιλογές: μπορούμε να αποκηρύξουμε τις ανθρώπινες ιδιότητες που μας βοήθησαν να μεταμορφώσουμε τον κόσμο και να παραδοθούμε στην επικρατούσα κουλτούρα της μοιρολατρίας. Ή μπορούμε να κάνουμε το αντίθετο. Αντί να εγκαταλείψουμε την πίστη στην ανθρωπότητα μπορούμε να στρέψουμε τις δημιουργικές μας ενέργειες προς την κατεύθυνση της ανάληψης του ελέγχου του μέλλοντός μας. Αντί να κολλάμε στο «τι θα μας συμβεί», θα πρέπει να ψάξουμε για απαντήσεις στο ερώτημα: «τι πρέπει να γίνει για να εξανθρωπιστεί το μέλλον;»

Τα ανθρώπινα πλάσματα δεν είναι άγγελοι. Είναι ικανά για δαιμονικές πράξεις. Όμως το ίδιο το γεγονός ότι μπορούμε να προσδιορίσουμε συγκεκριμένες πράξεις ως δαιμονικές, υποδεικνύει ότι είμαστε ικανοί να επανορθώσουμε πράξεις αδικίας. Και εξισορροπητικά, εμπνεόμαστε να κάνουμε το καλό. Εν αντιθέσει με τις φαντασιώσεις του ρομαντικού πρωτογονισμού, ο πολιτισμός και η ανάπτυξη κατέστησαν το βιολογικό μας είδος πιο γνωστικό και πιο ευαίσθητο σε ό,τι αφορά τις διεργασίες της φύσης. Η έμπνευση για βελτίωση των συνθηκών της ζωής –το βασικότερο κίνητρο των ανθρώπων σε όλες τις εποχές- είναι αυτό που οδήγησε την ανθρωπότητα από την Εποχή του Λίθου σε όλη την πορεία της μέχρι τον 21ο αιώνα.

Εάν η πίστη στο ανθρώπινο δυναμικό τιτλοφορείται σήμερα «ανθρωποκεντρισμός» και «ειδισμός», τότε ολόψυχα δηλώνω ένοχος υποστήριξης και των δύο αυτών απόψεων.

Σημειώσεις

(1) James Lovelock 'The Earth Is About To Catch A Morbid Fever That May Last As Long As 1000 Years', Independent, 16 Ιανουαρίου 2006
(2) James Howard Kunstler (2005) The Long Emergency; Surviving The Converging Catastrophes Of The Twenty-First Century, Atlantic Books: London, σελ.61.
(3) James Lovelock 'The Earth Is About To Catch A Morbid Fever That May Last As Long As 1000 Years', Independent, 16 Ιανουαρίου 2006
(4) Jared Diamond (2004) Collapse: How Societies Choose to Fail or Survive, Allen Lane: London
(5) Al Gore, The time to act is now - The climate crisis and the need for leadership, 5 Μαρτίου 2006
(6) Thomas Lough 'Energy, Agriculture, Patriarchy and Ecocide', Human Ecology Review, vol.6, no.2 1999
(7) See Einarrson, N. (1993) 'All animals are equal but some are cetaceans', in Milton, K. (1993) Environmentalism: The View from Anthropology, Routledge: London
( Kuntsler, op.cit., p.61.
(9) McNight, D. (2005) Beyond Right And Left: New Politics And The Culture Wars, (Allen & Unwin : Crows Nest), p.249.
(10) T.R.Malthus (undated) On The Principle of Population, vol.2 (Everyman's Library: London), p.261.
(11) ibid.p.262.
(12) For a discussion of different forms of Malthusianism see Frank Furedi (1997) Population and Development; A Critical Introduction, Polity Press.
(13) See Josie Appleton, Speciesism: a beastly concept
(14) Morris Rosenberg 'Misanthropy and Political Ideology', American Sociological Review, vol.21, no.6, 1956.
(15) Ibid.p.694

Θα τοποθετηθώ και εγώ επ' αυτού.
_________________
ΟΛΒΙΟΣ ΟΣΤΙΣ ΙΣΤΟΡΙΗΣ ΕΣΧΕ ΜΑΘΗΣΙΝ

Posted: Fri Nov 10, 2006 12:23 pm
--------------------------------------------------------------------------------

Πιστεύω ότι η αλήθεια βρίσκεται κάπου στην μέση. Ο ίδιος ο άνθρωπος, που έχει καταστήσει μίζερη την ζωή του και το περιβάλλον, δύναται να αντιστρέψει την κατάσταση. Από την μία υπάρχουν όντως κάποιοι καταστροφολόγοι οικολόγοι, οι οποίοι δεν βρίσκουν τίποτε θετικό στον άνθρωπο. Από την άλλη, βεβαίως, βλέπουμε τους αδίστακτους κερδοσκόπους να παρασιτούν σε βάρος του περιβάλλοντος, μολύνοντας το σε μεγάλο βαθμό. Όπως βλέπουμε η υπερβολή, σε κάθε της έκφανση οδηγεί σε επικινδύνους ατραπούς. Αυτό που παρακολουθήσαμε στο εν λόγω άρθρο αποτελεί την τερατώδη μετάλλαξη των οικολογικών ευαισθησιών. Πρόσφατα δε, σε κάποιο επιστημονικό συνέδριο κάποιος δρ. θάνατος όπως αποκαλείται (μου διαφεύγει τώρα το όνομά του) πρότεινε την εξολόθρευση του 90% της ανθρωπότητος. Αν παρατηρήσατε, σε ορισμένα σημεία του άρθρου, προβάλλεται μία σύζευξη των δύο άκρων. Συγκεκριμένα, συνδέεται το καθεστώς της λογοκρισίας και της απολυταρχικότητος με τις δικαιολογημένες φοβίες, οι οποίες, ειρήσθω εν παρόδω, διογκούται σε μέγιστο βαθμό. Το σχέδιο είναι απλό. Με τον έναν ή τον άλλο τρόπο, εγκλωβίζοντας την κοινή γνώμη και ελέγχοντας ένθεν κακείθεν τα διάφορα δήθεν οικολογικά κινήματα ή τις λέσχες βιομηχανικής ανάπτυξης, προωθούν την νέα Μεσαιωνική τάξη πραγμάτων. Είναι οι ίδιοι που παλαιότερα δημιούργησαν τόσο τα ανατρεπτικά κινήματα, εκμεταλλευόμενοι τις ευαισθησίες των λαών για κοινωνική δικαιοσύνη, όσο και τα εθνικά για να πολιτικολογήσουν αναίσχυντα με το εθνικό τους φρόνημα.

Παράθεση:
Quote:
Τα ανθρώπινα πλάσματα δεν είναι άγγελοι. Είναι ικανά για δαιμονικές πράξεις. Όμως το ίδιο το γεγονός ότι μπορούμε να προσδιορίσουμε συγκεκριμένες πράξεις ως δαιμονικές, υποδεικνύει ότι είμαστε ικανοί να επανορθώσουμε πράξεις αδικίας.

Το κλειδί, κατά την γνώμη μου, είναι η παραπάνω φράση του Furedi.

ΠΑΝ ΜΕΤΡΟΝ ΑΡΙΣΤΟΝ
_________________
ΟΛΒΙΟΣ ΟΣΤΙΣ ΙΣΤΟΡΙΗΣ ΕΣΧΕ ΜΑΘΗΣΙΝ

Posted: Fri Nov 10, 2006 1:17 pm
--------------------------------------------------------------------------------

Δεν το είχα δει Δημήτριε! Δεν σας προλαβαίνω πια!:)

θα επανακάμψω όταν θα'χω το χρόνο να το διαβάσω, φίλε.

Συγνώμη που δεν το είδα:)

_________________
.

Η μαγκιά είναι να σέβεσαι τον άνθρωπο ΚΑΙ όταν δεν αποδέχεσαι κάποια άποψή του. Σεβασμός δε σημαίνει απαραίτητα και αποδοχή...