Συνεχίζοντας λοιπόν από παραπάνω την απάντηση στην ArELa, και με την υπενθύμιση ότι στα οικονομικά δεν υπάρχει απολύτως σωστή/μοναδική/σίγουρη λύση, γι’αυτό άλλωστε τα θεωρώ περισσότερο τέχνη παρά επιστήμη, να πω πρώτα απ’όλα ότι πρόκειται για θέση που έχω εκφράσει στην προηγούμενη ψηφοφορία, εδώ
http://ideografhmata.gr/forum/viewtopic ... 34#p101834, και μάλιστα λίγο παρακάτω γράφω ότι βραχυπρόθεσμα είναι η πλέον επώδυνη λύση. Συνεπώς η θέση μου είναι εκπεφρασμένη.
Πάμε τώρα στο γιατί είναι ψευδοδίλημμα η επιστροφή στη δραχμή, όταν παραμένεις εντός της ΕΕ. Η απάντηση που λες «είναι ντιρεκτίβα της ΕΕ» ισχύει για το 70-80% των νομοθετημάτων που περνάνε (κυρώνονται τυπικά, ακριβέστερα) από το κοινοβούλιο του Ηνωμένου Βασιλείου, καθώς είναι τυπικές κυρώσεις κοινοτικών οδηγιών (ο Farage το αναφέρει, σε βίντεο που αν δεν απατώμαι έχεις υποτιτλίσει) και, ως γνωστόν, το UK δεν είναι στην Ευρωζώνη.
Απλή έξοδος από την Ευρωζώνη και επιστροφή στη δραχμή δεν μας απαλλάσσει από τις κοινοτικές οδηγίες και τις λοιπές δεσμεύσεις. Δεν μας επιτρέπει, π.χ. να θέσουμε συναλλαγματικούς περιορισμούς για να προστατεύσουμε το νόμισμα, δασμούς για να προστατεύσουμε συγκεκριμένους παραγωγικούς κλάδους, ούτε βέβαια μπορούμε να ακολουθήσουμε πολιτική εθνικής αυτάρκειας σε αγροτικά και κτηνοτροφικά προϊόντα. Εδώ ούτε το που θα επιτρέπεται και που όχι το κάπνισμα δεν μπορούμε να αποφασίσουμε μόνοι μας, τεσπα.
Για τους παραπάνω λόγους, ενδεικτικά αναφερόμενους, το εντός ή εκτός ευρωζώνης είναι ψευδοδίλημμα. Το ουσιαστικό δίλημμα είναι εντός ή εκτός του «μαντριού» της ΕΕ (και αν εντός με ποιους όρους). Απάντηση σε αυτό το ερώτημα μάλλον προϋποθέτει και απαντήσεις σε ερωτήματα όπως «πόσο ανεξάρτητοι θέλουμε να είμαστε», «τι θυσίες είμαστε διατεθιμένοι να κάνουμε χάρην της ανεξαρτησίας» κλπ, αλλά βλέπεις αυτά δεν τίθενται στην δημόσια σφαίρα... θεωρούνται «αυτονόητα», καθόλου όμως τέτοια δεν είναι.
Τώρα, με το να θεωρείς εσύ ουσιαστικό ένα ψευδοδίλημμα άθελά σου εξυπηρετείς αυτούς που το παρουσιάζουν το πραγματικό μεν αλλά επουσιώδες ως ουσιαστικό, και στην περίπτωσή μας τους νεοταξίτες. Η ουσιαστική διαφορά είναι εντός ή εκτός ΕΕ, όχι εντός ή εκτός Ευρωζώνης, αλλά με το να επικεντρώνεσαι στο εντός/εκτός Ευρωζώνης χάνεις το ουσιαστικό... έπρεπε να το διατυπώσω καλύτερα το βράδυ, αλλά έπρεπε και να πέσω για ύπνο:)
Πάμε τώρα στο θέμα ευρώ, δασμοί κλπ.
Αυτό που συνέβη, και ο πολύς κόσμος δεν το έχει καταλάβει, είναι ότι παράλληλα με την εισαγωγή του ευρώ έγιναν και πολλές άλλες αλλαγές, όπως «απελευθέρωση» του εμπορίου μέσα από προβλέψεις της GATT (γι’αυτό και πλέον η κλωστοΰφαντουργία είναι νεκρή λόγω του ανοίγματος του «(δασμολογικού) κάστρου ΕΕ» στους παραγωγούς τρίτων χωρών - Κίνα και όχι μόνο). Παράλληλα, η Γερμανία κράτησε πολιτική συγκράτησης μισθών και περιορισμένη, σε οριμένα έτη μηδενική, πιστωτική επέκταση, ενώ ο ευρωπαϊκός νότος ξεσάλωσε με τα ιστορικά χαμηλά επιτόκια και την σχεδόν άνευ προηγουμένου διαθέσιμη πίστωση... αυτό αποτυπώθηκε και στον πληθωρισμό και, πολύ περισσότερο, στις τιμές τον ακινήτων.
Εμείς, μολονότι λάβαμε κονδύλια για την προσαρμογή μας στο νέο οικονομικό περιβάλλον, το οποίο γνωρίζαμε από πολύ πιο πριν ότι θα ερχόταν, αντί να τα διαθέσουμε για τις απαραίτητες διαρθωτικές αλλαγές, (π.χ. μετεκπαίδευση προσωπικού και υποδομές για την ανάπτυξη κλάδων όπου θα μπορούσαμε να έχουμε ανταγωνιστικό πλεονέκτημα), προτιμήσαμε να θάβουμε το κεφάλι μας στην άμμο και να δίνουμε επιδόματα... αποτελεσματικό αν θες ψήφους βραχυπρόθεσμα, αλλά όχι αν θες γνησίως ανταγωνιστική οικονομία σε ένα ανοικτό οικονομικό περιβάλλον μακροπρόθεσμα.
Βέβαια, ο περισσότερος κόσμος έχει ταυτίσει το ευρώ με την ακρίβια, ειδικά μέσα από τις ψυχολογικής φύσεως επιπτώσεις που ανέφερες. Δεν μπορώ να πω αν ήταν σχεδιασμένο ή όχι, νομίζω πως δεν ήταν, ήταν πάντως συνεπές με τη συνήθη υπόθεση που, εσφαλμένα κατά κανόνα, κάνουν οι οικονομολόγοι: ότι οι άνθρωποι σκέπτονται ορθολογικά. Αναμενόταν, λοιπόν, ότι ο κόσμος στη νότια Ευρώπη (ειδικά Ελλάδα και Ιταλία, καθώς στην Ισπανία υπήρχαν κέρματα των 500 πεσετών, του ενός χιλιάρικου δλδ το 2000 που πήγα εκεί) θα προσαρμοζόταν στις νέες συνθήκες (συν το ότι οι βορειοευτωπαίοι πάντοτε έδιναν σημασία και στο τελευταίο κέρμα, οπότε υπήρχαν και αντίστροφα, σαφώς ασθενέστερα κατά τη γνώμη μου, ψυχολογικά επιχειρήματα για εκείνους). Δεν έγινε και σ’αυτό εν μέρει ευθύνεται και η περιορισμένη περίοδος προσαρμογής στην Ελλάδα (ένα έτος αντί για τρία των υπολοίπων) και η σχεδόν πλήρης έλλειψη καταναλωτικής συνειδήσεως του Έλληνα (δεν έκραξε κανείς τον μαϊντανοπωλητή που ανέφερες), και η έλλειψη λογικής, καθώς ποιος σκεφτόταν ότι 3 ευρώ πουρμπουάρ στον πισταδόρο ήταν ένα χιλιάρικο;
Παράλληλα, εσύ βλέπεις το νόμισμα περισσότερο από τη σκοπιά του τι κρατάς στα χέρια σου (τυπωμένα 50ρικα θυμάμαι, παρεμπιπτόντως, αλλά το 2000 πολύ σπάνια τα συναντούσες, εξάλλου είχαν αποσυρθεί χρόνια πρίν, ενώ και τα 100ρικα συνήθως σε κέρματα τα είχαμε... ο καντινιέρης ξέρει), εγώ το βλέπω περισσότερο από τη σκοπιά των ισοτιμιών στατικά και διαχρονικά, των επιτοκίων, της ανταλλαξιμότητας κλπ, που σε μακροοικονομικό επίπεδο είναι και πιο σημαντικά και θα μπορούσα να σου πω και μια σειρά από πλεονεκτήματα που έχει το σκληρό νόμισμα (και τα οποία υπό προϋποθέσεις θα μπορούσαμε να είχαμε γευτεί, τεσπα).
Κατά συνέπεια, φορτώνονται στο σκληρό ευρώ και την επιτοκιακή πολιτική μία σειρά από αποτελέσματα, για τα οποία μικρό μόνο μέρος της «ευθύνης» έχουν (και αποσιωπώνται και τα ενδιάμεσα οφέλη σε ατομικό επίπεδο).
Προφανώς, η ενιαία νομισματική/επιτοκιακή πολιτική δημιουργεί προβλήματα σε ένα σύνολο κρατών με διαφορετικές ανάγκες το καθένα, ειδικά όταν ένα μόνο κράτος (η Γερμανία στην περίπτωσή μας) επιβάλλει τη νομισματική πολιτική που εξυπηρετεί τα συμφέροντά της. Σε θεωτηρικό επίπεδο οι λύσεις είναι δύο: πλήρης οικονομική και πολιτική ενοποίηση (εξάλλου, τι μένει αν κάνεις πλήρη οικονομική ενοποίηση) ή έξοδος/διάσπαση. Καθώς δεν πιστεύω ότι οι μεγάλες κρατικές, υπερ-εθνικές οντότητες είναι προς όφελος των λαών (τουλάχιστον στην παρούσα φάση και έτσι όπως επιχειρείται η δημιουργία τους και με δεδομένο το "δημοκρατικό τους έλλειμμα"), η πρώτη λύση πρέπει να απορριφθεί (αυτό και για σένα Illuvatar) .
Για τη χαμένη δεκαετία του 80 έχω γράψει ξεχωριστά. Εδώ θα πω μόνο την κατακλείδα: και ο ηρωϊνομανής στις πρώτες δόσεις που παίρνει, υπέροχα αισθάνεται. Περαιτέρω συζήτηση εκεί.
Ειδικά όμως σε ό,τι αφορά τη νομισματική πολιτική και ειδικότερα την νομισματική κυκλοφορία, θα πρέπει να υπομνήσω ότι από τον Β’ Παγκόσμιο μέχρι το 74 ήμασταν σε καθεστώς σταθερών νομισματικών ισοτιμιών και έμμεσης ανταλλαξιμότητας με χρυσό μέσω του δολαρίου, μέσω του συστήματος που αποφασίστηκε στο Bretton Woods (που τελικά οι αμερικανοί πολιτικάντηδες ξεφτύλισαν για να χρηματοδοτήσουν τον πόλεμο στο Βιετνάμ και τελικά μονομερώς την κατάργησαν). Προηγουμένως, για μεγάλο διάστημα είχαμε διμεταλλικό σύστημα (δλδ παράλληλη ανταλλαξιμότητα σε χρυσό και άργυρο, με σταθερή σχέση ανταλλαγής χρυσού/αργύρου), το οποίο εγκαταλήφθηκε το 1877 και κατόπιν μετατρεψιμότητα σε χρυσό, η οποία όμως αναστελλόταν κατά περιόδους. Για την ιστορία, η Τράπεζα της Ελλάδος ιδρύθηκε το Μάιο το 1928 με βάση όρο του πρωτοκόλλου της Γενεύnς στις 15 Σεπτεμβίου 1927 (ποιοί ήταν οι μέτοχοι δεν ξέρω, ούτε είδα πουθενά στο Internet να αναφέρονται). Μέχρι τότε το εκδοτικό δικαίωμα το είχε η Εθνική (κυρίως) και η τράπεζα Ηπειροθεσσαλίας (που ιδρύθηκε το 1882 και απορροφήθηκε το 1899 από την Εθνική). Να σημειωθεί ότι η νομισματική σταθερότητα (μαζί με άλλες παραμέτρους, φυσικά) ήταν ένας από τους κυριότερους παράγοντες της οικονομικής άνθισης από το 53 μέχρι το 72.
Επειδή λοιπόν ούτε στους τραπεζίτες, φυσικά, έχω εμπιστοσύνη, γι’αυτό αναφέρομαι σε νόμισμα με κανόνα χρυσού και πλήρη μετατρεψιμότητα (άρα και διαθεσιμότητα ανά πάσα στιγμή σε φυσική μορφή, το ακριβώς αντίθετο δλδ απ’ότι πάει να γίνει, με την καθολική επικράτηση του λογιστικού χρήματος. Καθώς λοιπόν το «κακό χρήμα να διώχνει το καλό», σύμφωνα με τον νόμο του Gresham (αν και το φαινόμενο κατά την Wikipedia πρωτοκαταγράφεται στους Βατράχους του Αριστοφάνη), πιστεύω ότι η επσιτροφή στη χρήση το βέλτιστου χρήματος μόνο θετικά θα μπορούσε να λειτουργήσει μακροπρόθεσμα (κι’ας λένε ό,τι θέλουν όσοι προβάλλουν την ασφάλεια ως επιχείρημα... έχουμε μάθει πια πώς η ασφάλεια χρησιμοποιείται).
Ελπίζω να έχω καλύψει όλα όσα έθεσες ArELa με όσα έγραψα εδώ, παραπάνω, και στο νήμα για την δεκαετία του 80 (εκεί ίσως χρειαστούν διευκρινίσεις και σίγουρα επεκτάσεις, αλλά να δω και λίγη συμμετοχή).
Φυσικά, το πως κατάφερες να έχεις μεν ενστάσεις σε σχεδόν ό,τι έγραψα παραπάνω εισαγωγικά και υποστηρικτικά στο συμπέρασμά μου, αλλά το συμπέρασμα να το θεωρείς μάλλον σωστό, πραγματικά με ξεπερνά!
Και να κλείσω λέγοντας ότι κατά πολλούς ο καλός αναλυτής σε αφήνει πιο μπερδεμένο απ’ότι ήσουν. Στερεοτυπική διατύπωση που σίγουρα περιλαμβάνει ισχυρό πυρήνα αληθείας.
Μχχχχχ
Θες να τη θεωρήσω σοβαρή αυτή τη δήλωση τώρα; Συγνώμη δε θα μπορέσω.
Στο δικό μου το ρημαδοκέφαλο στέκεται ως ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟ δίλημμα, είτε το πιστεύεις αυτό είτε όχι.
Το Κεφάλαιο είναι η καλύτερη ανάλυση του συστήματος στην εποχή του, και παραμένει απαραίτητο υλικό για μελέτη, άσχετα από το άστοχο των μεσσιανικών αντιλήψεων που εξέφρασε ο Μαρξ.