SystemFreaks™
Η βιοποικιλότητα είναι απαραίτητη για τη διατήρηση της ζωής πάνω στη Γη
© GNHM
Βιοποικιλότητα : η ποικιλία των μορφών της ζωής σε έναν συγκεκριμένο χώρο.
Τι είναι η βιοποικιλότητα:
Η βιολογική ποικιλότητα ή βιοποικιλότητα αναφέρεται στην ποικιλία των μορφών της ζωής, δηλαδή στα διάφορα φυτά, στα ζώα και στους μικροοργανισμούς, στα γονίδια που αυτοί περιέχουν και τα οικοσυστήματα που αυτοί σχηματίζουν.
Η βιοποικιλότητα, συνήθως εξετάζεται σε τρία επίπεδα, με πιο γνωστό το επίπεδο της βιοποικιλότητας των ειδών.
Τη γενετική ποικιλότητα, που εκφράζει το εύρος των κληρονομικών καταβολών ενός είδους και εκδηλώνεται με την πολυμορφία των ατόμων του είδους.
* Tην ποικιλότητα των ειδών, που αναφέρεται στον αριθμό των ειδών, φυτών και ζώων, τα οποία συναντώνται σε μια συγκεκριμένη περιοχή ή σε ένα συγκεκριμένο οικοσύστημα.
* Την ποικιλότητα των οικοσυστημάτων και τοπίων, που εκφράζεται με το πλήθος των συνδυασμών ειδών φυτών και ζώων που συναντώνται σε μία συγκεκριμένη περιοχή και των τοπίων που αναπτύσσονται σε αυτήν.
Γιατί είναι σημαντική;
Η βιοποικιλότητα είναι απαραίτητη για τη διατήρηση της ζωής πάνω στη Γη, διότι παρέχει στον άνθρωπο και σε όλους τους ζωντανούς οργανισμούς τη δυνατότητα προσαρμογής σε ένα μεταβαλλόμενο περιβάλλον. Επηρεάζει τη λειτουργία και τη δυναμική των οικοσυστημάτων και ως εκ τούτου ζωτικής σημασίας υπηρεσίες και αγαθά από τα οποία εξαρτάται η υγεία και η ευημερία, όπως η διατήρηση της γονιμότητας του εδάφους, η παραγωγή τροφίμων, η ανακύκλωση των θρεπτικών στοιχείων, η ποιότητα της ατμόσφαιρας, η παραγωγή φαρμάκων και βεβαίως, η ρύθμιση του κλίματος. Η σημερινή τεράστια βιοποικιλότητα η οποία εξασφαλίζει την οικολογική ισορροπία στον πλανήτη μας χρειάστηκε δισεκατομμύρια έτη για να δημιουργηθεί, ενώ κινδυνεύει να καταστραφεί σε λίγες εκατοντάδες, αν όχι δεκάδες έτη. Παρά την διάκρισή της σε επίπεδα, η προστασία της πρέπει να αντιμετωπίζεται ενιαία.
Η διατήρηση της γενετικής βιοποικιλότητας, εκτός της οικολογικής της σημασίας, παρουσιάζει μεγάλο οικονομικό ενδιαφέρον γιατί ορισμένες κληρονομικές ιδιότητες των επιμέρους ατόμων μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τη βελτίωση του είδους για καθαρά οικονομικούς, αισθητικούς ή άλλους σκοπούς.
Η σημασία της βιοποικιλότητας των ειδών, φυτών και ζώων μίας περιοχής, είναι προφανής για την οικολογική σταθερότητα, ισορροπία και τη λειτουργία των αναδραστικών μηχανισμών ενός οικοσυστήματος. Όσο περισσότερα είδη μετέχουν στη σύνθεση ενός οικοσυστήματος τόσο πυκνότερο δίκτυο τροφικών αλυσίδων και βιοσυστημάτων δημιουργείται, τόσο πιο απρόσκοπτα γίνονται οι ροές βιομάζας και ενέργειας, καθώς και η ανακύκλωση των θρεπτικών στοιχείων. Παράλληλα τόσο καλύτερα και αποτελεσματικά λειτουργούν οι μηχανισμοί ανάδρασης με συνέπεια να εξασφαλίζεται η μεγαλύτερη δυνατή σταθερότητα και ισορροπία του οικοσυστήματος. Εκτός αυτών πάρα πολλά είδη στη φυλογενετική τους εξέλιξη έχουν συνδεθεί στενά μεταξύ τους και συχνά η ύπαρξη του ενός εξαρτάται από τη διατήρηση του άλλου. Γι' αυτό η εξαφάνιση ενός είδους μπορεί να έχει συνέπειες που δεν μπορούμε να προβλέψουμε.
Η προστασία των οικοσυστημάτων εξασφαλίζει όχι μόνο την προστασία των ειδών που τα συνθέτουν, αλλά και τη διατήρηση της φυσιογνωμίας των τοπίων, τα οποία αποτελούν αναπόσπαστα στοιχεία της πολιτισμικής μας κληρονομιάς.
Στη χώρα μας λόγω του πολυποίκιλου ανάγλυφου του εδάφους, των πολλών κλιματικών τύπων και της βιοποικιλότητας της χλωρίδας και της πανίδας δημιουργείται ένας μεγάλος αριθμός συνδυασμών φυτών και ζώων, με συνέπεια να εμφανίζεται μία πολύ μεγάλη βιοποικιλότητα τύπων βλάστησης και οικοσυστημάτων.
Απειλές για τη βιοποικιλότητα
Τα κυριότερα άμεσα αίτια απώλειας της βιοποικιλότητας είναι:
· Η αλλαγή και η καταστροφή των ενδιαιτημάτων,
· Η αστική διασπορά και επέκταση
· Η κλιματική αλλαγή,
· Τα χωροκατακτητικά ξενικά είδη,
· Η υπερεκμετάλλευση των ειδών και
· Η ρύπανση.
Η ΒΙΟΠΟΙΚΙΛΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ
Η Ελλάδα, με έκταση 132.000 τετ. χιλιόμετρα και πληθυσμό περίπου 10.500.000, βρίσκεται στο νοτιότερο τμήμα της Βαλκανικής χερσονήσου και ανήκει στη Μεσογειακή ζώνη της Παλαιαρκτικής βιογεωγραφικής περιοχής. Φιλοξενεί μεγάλο βιολογικό πλούτο, έναν από τους μεγαλύτερους της Ευρώπης και της Μεσογείου. Ο πλούτος αυτός είναι αποτέλεσμα των ακόλουθων παραγόντων:
* Της βιογεωγραφικής θέσης της, στα όρια τριών ηπείρων, της Ευρώπης, της Ασίας και της Αφρικής.
* Της μεγάλης τοπογραφικής ποικιλότητας.
* Της σύνθετης γεωλογικής και οικολογικής ιστορίας της και
* Των σχετικά ήπιων ανθρώπινων επεμβάσεων.
Η χώρα μας χαρακτηρίζεται από ιδιαίτερα πλούσια χλωρίδα και πανίδα, καθώς και από μεγάλη ποικιλία τοπίων και οικοσυστημάτων χερσαίων, υγροτοπικών, παράκτιων και θαλάσσιων. Ενδεικτικά, για την Ελλάδα, αναφέρονται 5.500 είδη χλωρίδας ανώτερων φυτών, 2.000 είδη μυκήτων, περισσότερα από 440 είδη πουλιών, 115 είδη θηλαστικών, χωρίς τα οικόσιτα, 86 είδη ερπετών και αμφιβίων, 110 είδη ψαριών γλυκού νερού, 230 είδη πεταλούδες, 447 είδη θαλασσινών ψαριών και 1160 είδη θαλασσινών μαλακίων. Ο συνολικός πλούτος της ελληνικής πανίδας απαρτίζεται από 30.000 έως 50.000 είδη σπονδυλοζώων και ασπόνδυλων. Από τα πιο σημαντικά γνωρίσματα της βιοποικιλότητας της Ελλάδας είναι ο υψηλός ενδημισμός στις περισσότερες ζωικές και φυτικές ομάδες. Στην πανίδα, το ποσοστό των ενδημικών ειδών σπονδυλόζωων ανέρχεται σε 4% του συνόλου των γνωστών ειδών, ενώ στη χλωρίδα σε περίπου 13%. Το 14% περίπου του συνόλου των ειδών σπονδυλόζωων θεωρούνται απειλούμενα, ενώ περίπου τα μισά είδη της Ελλάδας προστατεύονται βάσει της εθνικής νομοθεσίας και περιλαμβάνονται στα παραρτήματα των διεθνών συμβάσεων που έχουν κυρωθεί στην Ελλάδα.
Με αφορμή το Διεθνές Έτος Βιοποικιλότητας όπως ψηφίστηκε από τα Ηνωμένα Έθνη η χρονιά που διανύουμε,
το Μουσείο προγραμματίζει σειρά εκδηλώσεων, οι οποίες και θα ανακοινωθούν από τις σελίδες μας.
11/01/2010: Διεθνές Έτος Βιοποικιλότητας κηρύσσει το 2010 ο ΟΗΕ
Πηγή:gnhm.gr
