Συσχετισμός βροντής και χαλκού

Συσχετισμός βροντής και χαλκού

ἀργῐ-βρέντας, ὁ, (βρέμω, βροντή) = sq., Pi. (?) Oxy. 1792; cf. ἀναξιβρέντας
(Liddel & Scott)

λήμμα "βροντείον"
Μηχάνημα που χρησιμοποιούσαν στα αρχαία θέατρα για να απομιμηθούν τον ήχο βροντής ή κεραυνού (οπότε λεγόταν "κεραυνοσκοπείον"). Σχολιαστής του Αριστοτέλη αναφέρει ως παρεμφερές μηχάνημα και το "ηχείον". Υπήρχαν διάφορα είδη βροντείων τοποθετημένα κάτω ή πίσω από τη σκηνή. Ο συνηθέστερος τύπος βασιζόταν στους φουσκωμένους ασκούς που περιείχαν πετρούλες και τους οποίους οι τότε "μηχανικοί σκηνής" χτυπούσαν σε χάλκινες πλάκες (Πολυδεύκης). Κατά τη Σούδα, άλλο είδος ήταν ένας πήλινος αμφορέας που περιείχε βότσαλα ("κροκάλας"). Αυτά χύνονταν απότομα σε χάλκινο καζάνι και ο προκαλούμενος ήχος θύμιζε βροντή. Ανάλογα χάλκινα αγγεία, επίσης "κροκαλέα" (δηλαδή,"με βότσαλα") ρίχνονταν πάνω σε "παταγούσας βύρσας", (δηλαδή, σε δέρματα τεντωμένα όπως σε τύμπανο). Ο χρόνος εισαγωγής των βροντείων στο ελληνικό θέατρο είναι άγνωστος, η χρήση τους όμως μαρτυρείται ήδη από τον 5ο π.Χ. αι. στα έργα των μεγάλων τραγικών και του Αριστοφάνη. Στη συνέχεια, τα κληρονόμησαν και φυσικά τα "οικειοποιήθηκαν" οι Ρωμαίοι.

από το "Λεξικό της Ελληνικής Μουσικής"
του Τ. Καλογερόπουλου

Η λέξις χαλκός χρησιμοποιείται ως α΄ συνθετικό στο επίθετο "χαλκεόφωνος".

-Στη Θεογονία αναφέρεται «Κέρβερος ωμηστής Αΐδεω κύων χαλκεόφωνος πεντηκοντακέφαλος», (= Κέρβερος άγριος σκύλος του Άδη, με ηχηρή φωνή και με 50 κεφάλια).
- Στον Όμηρο χρησιμοποιείται μεταξύ άλλων επιθέτων με α΄ συνθετικό το "χαλκ(ε)-"
Wortbildung der homerischen Sprache. Ο Στέντορας είχε ευεργετηθεί από τη θεά `Ηρα με το χάρισμα να έχει πολύ δυνατή φωνή, που ισοδυναμούσε με φωνή 50 ανδρών, γι' αυτό και χαρακτηρίζεται με το επίθετο «χαλκεόφωνος». Ακόμα και σήμερα, η φράση «Στεντόρεια φωνή» σημαίνει τη μέγιστη σε ένταση φωνή. Όθεν σήμερα λέμε "βροντερό-φωνος".