λεξιπλοκές... για να περνά η ώρα

[takis_papa]

Είπα να ανοίξω αυτό το νήμα για να γνωρίσουμε,
έτσι σαν παιχνίδι,
μερικές λέξεις της ελληνικής,
ιδιαίτερα συνθετες,
για να δούμε πως λειτουργεί αυτή η θαυμάσια
- και εν πολλοίς μοναδική στην δομή της -
γλώσσα.
Όσοι γνωρίζετε κάτι για κάποια λέξη η φράση,
ιδού δόξης πεδίον λαμπρόν!

Και αρχίζω με την λέξη "συμμωρία" ( με ωμέγα, όχι με όμικρον!. )
Η λέξη έχει συνθετικά στοιχεία την πρόθεση "συν" και το ουσιαστικό "μώρα" που σημαίνει προσωρινή πνευματική αδράνεια, διανοητική νωθρότητα, ή σαν δεύτερη ερμηνεία, εφιάλτης.
Συμμωρία λοιπόν, είναι ο μαζικός εφιάλτης ή η συγκέντρωση ατόμων με μειωμένη πνευματική διαύγεια, διανοητικά νωθρών, με άλλα λόγια, η ομάδα ατόμων με σκοπούς μη ηθικούς, έξω από την ορθή σκέψη, που προκαλούν τον φόβο ( εφιάλτη ), η ομάδα κακοποιών η εκβιαστών.

( Από το λεξικό Δημητράκου ).

Χμμμμμ, και λωποδύτης ( ομηρική λέξη )είναι ο δύων εις τον λωπόν, αυτός που μπαίνει στην τσέπη...
Και λέτε ότι δεν γνωρίζετε και δεν μιλάτε Ομηρικά, έτσι;
Κούνια που σας κούναγε, ψεύτες...

Και, για σας παλαιοί Αθηναίοι, τι σημαίνει η ονομασία "Σεπόλια" που έχει η γνωστή περιοχή μετά την πλατεία Αττικής;
Είναι τελικά ελληνική η ονομασία και σημαίνει κάτι, η μήπως είναι αρβανίτικη ή άλλης γλωσσικής καταγωγής;
Από τον τέταρτο αιώνα προ χριστιανικής χρονολογίας και εντεύθεν, η πόλη των Αθηνών γνωρίζει μεγάλη ανάπτυξη, αποτέλεσμα της οποίας είναι και η εξάπλωσή της προς τα πεδινά του βορρά.
Αλλά άλλες περιοχές ήσαν "εντός των τειχών", ήτοι προστατευμένες και εθεωρούντο τμήμα της πόλης, και άλλες ήσαν εκτός - ας πούμε - του σχεδίου πόλεως.
Οι περιοχές λοιπόν που ήσαν έξω από τον ιστό της πόλης ωνομαζοντο "εξωπόλια" τμήματα, οι δε εντεταγμένες μέσα στον πολεοδομικό ιστό "εσωπόλια"... "Eσωπόλια" λοιπόν, που με τον καιρό έγιναν Σεπόλια...
Απόλυτα ελληνική λέξη, που δεν έχει να κάνει με τα αρβανίτικα...
Είπαμε: Όσοι πιστοί προσέλθετε για να καταθέσετε τις γνώσεις σας για λέξεις, ονομασίες, παροιμίες και ό,τι αφορά στην γλώσσα μας και την δομή της...

[takis_papa]

Μάλιστα...
Μαρία είναι εβραϊκό όνομα;
Και αν ναι, τι σημαίνει το ομηρικόν Μαίρα ( ή Μάιρα );
Kαι τι μαρμαίρω ή μαρμαρυγή;
Μαρία η Μαίρα λοιπόν, ελέγετο η απαστράπτουσα, η λαμπερή...
( μαρμαίρω = απαστράπτω, λάμπω, αντανακλώ το φως, κάνω παιχνιδίσματα με τις φωτεινές ακτίνες )

[ArELa]

Υπέροχο τόπικ!

(άσε που με την επιμόρφωση, με ψιλοανακουφισες και λίγο, μια και τη μανουλα μου, Μάρω τη λένε. Από αύριο θα της "πετάξω" το Μάιρα, να δω τα μεγάλα μαύρα, γυαλιστερα της μάτια να γουρλώνουν )

[karipis]

λωποδύτης ( ομηρική λέξη )είναι ο δύων εις τον λωπόν, αυτός που μπαίνει στην τσέπη...

Εγώ γιατί νομίζω ότι σημαίνει "αυτός που μπαίνει σε προβιά αλεπούς-παρουσιάζεται όπως η αλεπού" (από το "αλώπηξ+ενδύω");

[TEUTAMOS]

λωποδύτης είναι εκ του λώπη ή λώπος και δύω, αυτός που ενδύεται ρούχα άλλων, ο κλέπτων ενδύματα.

[KAL EL]

λωποδύτης είναι εκ του λώπη ή λώπος και δύω, αυτός που ενδύεται ρούχα άλλων, ο κλέπτων ενδύματα.

ΑΠΟΡΙΑ:
Το ρήμα δύω δεν έχει την έννοια του βυθίζομαι ; Εξ ού και η δύσης του ηλίου ;
Άρα ο λωποδύτης είναι η σύνθετος λέξις εκ του (λώπος = ένδυμα και δύω = βυθίζομαι) ο βυθιζόμενος εντός του ενδύματος, ο κλέπτης γενικότερα και όχι ο κλέπτης ενδυμάτων ;

Πάντα με εντυπωσίαζε το γεγονός ότι χωρίς να το γνωρίζουμε, χρησιμοποιούμε τα αρχαία ελληνικά στην σύνθεση και στα παράγωγα.
Γνωστά παραδείγματα είναι το αλεξικέραυνο εκ του αλέξω = εμποδίζω. Μου είναι αδύνατον να το προφέρω διαφορετικά (πώς δηλαδή ; εμποδιοκέραυνο ακούγεται γελοίο...)
Λατομείον, λαξεύω, εκ του λα = πέτρα και τέμνω ή σκαλίζω ( Είναι δυνατόν να το πούμε πετροκοφτείον ;)
Υποβρύχειον εκ του βρύχιον = βαθύ νερό / υπό το βαθύ νερό . Βρυχηθμός ......κλπ κλπ
Γιά τα λίγα που ξέρω είπα πολλά

Θα ήθελα να ακούσω-διαβάσω και άλλα. Είναι πολύ ενδιαφέρον νήμα.

[ArELa]

Γνωστά παραδείγματα είναι το αλεξικέραυνο εκ του αλέξω = εμποδίζω. Μου είναι αδύνατον να το προφέρω διαφορετικά (πώς δηλαδή ; εμποδιοκέραυνο ακούγεται γελοίο...)

Και να'ταν μόνο αυτό, Καλλιοπάκι μου...
Φαντάσου να'λεγες "φωτιοσβήστρας" αντί του πυροσβέστης, ή νεροκουβαλητήριο αντί του υδραγωγείου, ή ρουχολόγος αντί του ενδυματολόγου, ή ζωομελετητής αντί του βιολόγου κλπ κλπ... Κι όμως... κάποιοι αριστερίζοντες κουλτουρόπληκτοι θα το'θελαν πολύ...

Αυτά να τα βλέπουν οι δημοτικιστές που βγάζουν φλύκταινες με την καθαρεύουσα και φρόντισαν για τη διάβρωση. Πλάκα πλάκα, "καταργήθηκε" ακόμα και η Γενική πτώση, (ως φτου κακά) και σήμερα σε πλείστες όσες περιπτώσεις (εγώ κι άλλοι παλιότεροι) νιώθουμε πια περίεργα όταν τη χρησιμοποιούμε, αφού "καθιερώθηκε" η ξεφτίλα κι η παρακμή του "πανεπιστήμιου" αντί του πανεπιστημίου, του "υπάλληλου" αντί του υπαλλήλου...Εμ τι, οι βαρβαρικές γλώσσες έχουν κάτι αστειότητες αντί της Γενικής πτώσης, εμείς γιατί να μην την στείλουμε στο διάολο; (πέρα απ'τις εθνικές προδοσίες, αυτή τη συγκεκριμένη διαδρομή που γεννήθηκε απ'τους κόλπους της αριστεράς, δεν την συγχωρώ με την καμία )


Ο Κίσινγκερ έδωσε τις εντολές το '74 (να χτυπηθεί η γλώσσα, ο πολιτισμός, η ιστορία μας) και κάποια καλόπαιδα φρόντισαν..."ευσυνείδητα" και με περισσή πρεμούρα και αφοσίωση, να τις εκτελέσουν στο ακέραιο! Δες τι έχουν πάθει και η γλώσσα και η ιστορία μας εν έτει 2010. Όσο για τον πολιτισμό μας...Όλες οι κυβερνήσεις, συμπεριλαμβανομένης της σημερινής "συμμαζεύτρας", έχουν γράψει στα παλαιότερα των υποδημάτων τους τους αρχαιολογικούς θησαυρούς μας (αν πας στην Βραυρώνα και δεις το ναό της Αρτέμιδος εκτεθειμένο και στα καιρικά φαινόμενα και στους καπήλους θα ουρλιάξεις όπως συχνά ουρλιάζω εγώ όταν περνάω από εκεί- κι αυτό είναι ένα ελάχιστο δείγμα). Θησαυρούς, που αν τους είχε ο Ισπανός για παράδειγμα, (που έχει φτιάξει μουσειάρα για τα έργα με τους αλλοίθωρους του Πικασό και προστατεύει κτίρια αναγεννησιακά με ιδιαίτερη σχολαστικότητα) θα ους είχε βάλει μέσα σε γυάλες!! Εμείς τους αφήνουμε και σαπίζουν, ΟΤΑΝ δεν τους κατακλέβουμε για να τους μοσχοπουλήσουμε στους πλειοδότες οι οποίοι μετά τους στήνουν στα ξένα μουσεία, ως "δικούς τους" θησαυρούς!


Στα διαλα, συγχίστηκα πρωινιάτικα

[Dhmellhn]

Και που να σας έλεγα για την εργασία που έκανε η κόρη μου στο Γυμνάσιο, όπου έβαλα και εγώ το χεράκι μου για να την παρουσιάσει όσο πιο άρτια γινόταν. Το θέμα ήταν εάν είναι χρήσιμη η Αρχαία Ελληνική τη σήμερον ημέρα.

Περιττό να αναφέρω ότι την έβαλε να τη διαβάσει στην τάξη. Μερικά στοιχεία εξ αυτής:

- Σύνθετες λέξεις: (λωποδύτης-λώπη, άναυδος-αυδή, προσκυνώ-κυνέω.

- Αναλλοίωτες από την ομηρική: (αλήθεια, αρετή, γελώ, πέλαγος, βουλή).

- Επιστήμες: (Medicine-Μέδομαι, Chemistry-Χημεία, Physics-Φυσική, Mathematics-Μαθηματικά, Geography-Γεωγραφία, Biology-Βιολογία).

[KAL EL]

Είναι εύκολο να κάνεις μία ανάρτηση στη εργασία της κόρης σου, για να την χαρούμε και εμείς ;

[Dhmellhn]

Ναι, φυσικά. Θα ανοίξω όμως άλλο νήμα εδώ σε αυτή την ενότητα.

[takis_papa]

λωποδύτης είναι εκ του λώπη ή λώπος και δύω, αυτός που ενδύεται ρούχα άλλων, ο κλέπτων ενδύματα.

Λώπος ή λωπός είναι κοινά η τσέπη, το άνοιγμα ρούχου, και δύω σημαίνει βουτώ.
Δύτης, Αυτοδύτης, Λωποδύτης.
Και ο ήλιος δύει στον ορίζοντα, κατάδυση, ανάδυση κλπ.
Το δύω έχει δευτερευόντως και την έννοια του καλύπτω, κρύβω,
( ενισχύεται η έννοια με την χρήση του γράμματος "Y", για το οποιο έχουμε μιλήσει σε άλλο νήμα)
- παράγωγα ένδυμα, ένδυση...

[firefightergr]

συνεκτεινόμενος:
αυτός που καταλαμβάνει τον ίδιο χώρο ή χρόνο
http://www.wordreference.com/engr/coextensive

μου θυμίζει κάτι κόμματα