Γυναίκες στην Αρχαία Ελλάδα: Το ασθενές φύλο;
Δημοσιεύτηκε: Παρ 20 Ιουν 2008, 16:06
http://news.pathfinder.gr/periscopio/wo ... reece.html
Παρά τις δοξασίες και την ευρέως διαδεδομένη εντύπωση που έχουμε για τις γυναίκες στην Αρχαία Ελλάδα, σήμερα οι ερευνητές αποκαλύπτουν ότι οι γυναίκες της εποχής είχαν ανάλογα δικαιώματα με τους άντρες, ενώ πολλές φορές κατείχαν θέσεις ισχύος.
Η ανακάλυψη αυτή αποτελεί μέρος μιας έρευνας που διεξάγεται από Βρετανούς ερευνητές στις Μυκήνες, πόλη την οποία πρώτος ο Όμηρος περιγράφει με τα λόγια «ευρυάγυιαν, πολύχρυσον».
«Έως σήμερα θεωρείτο ότι οι γυναίκες εκείνης της εποχής κατείχαν ελαφρώς ανώτερη κοινωνική θέση από τους σκλάβους,» σχολιάζει ο καθηγητής Τέρι Μπράουν, από το πανεπιστήμιο του Μάντσεστερ. «Η νέα μας δουλειά προτείνει ότι αυτή η αντίληψη είναι λανθασμένη.»
Οι Μυκήνες είναι ένα από τα πιο σημαντικά και επιβλητικά αρχαιολογικά σημεία της Ευρώπης. Σύμφωνα με το μύθο, ο Αγαμέμνονας, βασιλιάς της ελληνικής πόλης των Μυκηνών, τέθηκε επί κεφαλής μεγάλης εκστρατείας εναντίον της Τροίας (πόλης της Μ.Ασίας, κοντά στα Δαρδανέλια) που έπρεπε να τιμωρηθεί για την αρπαγή της Ελληνίδας βασίλισσας ωραίας Ελένης από τον Τρώα βασιλιά Πάρη.
Πρώτος ο Ερρίκος Σλήμαν έσκαψε την ακρόπολη των Μυκηνών, όπου βρήκε θολωτούς τάφους, διάφορα αγγεία σπάνιας τέχνης, δείγματα Μυκηναϊκού πολιτισμού που αναπτύχθηκε με κέντρο τις Μυκήνες από το 1600-1100 π.Χ. Το έργο του Σλήμαν συνέχισε από το 1888 ο Χρήστος Τσούντας.
Όπως είχε δηλώσει ο ίδιος, κατάφερε να ανακαλύψει τον τάφο του Αγαμέμνονα, του Ευρυμέδοντα και των υπόλοιπων συντρόφων, οι οποίοι είχαν δολοφονηθεί από την Κλυταιμνήστρα και τον εραστή της Αίγισθο.
Από τότε όμως οι τάφοι έχουν χρονολογηθεί και έχει αποδειχθεί ότι είναι πιο παλιοί από την εποχή του Αγαμέμνονα. Παρόλα αυτά, οι Μυκήνες αποτελούν ένα θησαυρό αρχαιολογικών ευρημάτων και μνημείων.
Τα τελευταία χρόνια, οι επιστήμονες εφάρμοσαν μια σειρά νέων τεχνικών, συμπεριλαμβανομένης της αναδόμησης προσώπου που πραγματοποιήθηκε από τους ερευνητές Τζον Πραγκ and Ρίτσαρντ Νηβ από το Μάντσεστερ. Οι δυο επιστήμονες προχώρησαν στην αναδόμηση του προσώπου επτά ατόμων, των οποίων ο σκελετός βρέθηκε σε ένα νεκροταφείο της πόλης.
Τα αποτελέσματα αυτής της έρευνας χαρίζουν στους επιστήμονες το οικογενειακό άλμπουμ των ηγετών της πιο λαμπρής πόλης της Ευρώπης. Ωστόσο, ειδικοί γενετιστές έχουν προχωρήσει την εργασία αυτή ένα βήμα παραπέρα, επιχειρώντας να εξάγουν γενετικό υλικό από 22 από τους 35 σκελετούς που βρέθηκαν στην περιοχή.
«Η έρευνα αυτή διεξήχθη πριν από 10 χρόνια, όμως μόνο σήμερα μπορούμε να εξάγουμε γενετικό υλικό από σκελετούς αυτής της ηλικίας,» εξηγεί ο Μπράουν.
Το γενετικό υλικό που απομονώθηκε από τους επιστήμονες είναι γνωστό ως μιτοχονδριακό DNA, το οποίο οι άνθρωποι κληρονομούν αποκλειστικά από τις μητέρες τους. Παρόλα αυτά, από τους 22 σκελετούς που εξετάστηκαν, μόνο τέσσερεις παρήγαγαν αρκετό DNA για μια πλήρη ανάλυση.
Μολαταύτα, τα αποτελέσματα της έρευνας προκάλεσαν έκπληξη στην ερευνητική ομάδα.
Ενώ δυο από τους άντρες είχαν DNA που αποδείκνυε ότι δεν υπήρχε κάποια συγγένεια, το γενετικό υλικό που εξήχθη από το ζευγάρι που απέμεινε, ένας άντρας και μια γυναίκα, αποκάλυψε ότι ήταν αδέρφια. Έως σήμερα ωστόσο, θεωρείτο ότι πρόκειται για ζευγάρι.
«Για την ακρίβεια, το γενετικό υλικό προτείνει ότι το ζευγάρι συσχετιζόταν στενά, πιθανότατα αδέρφια ή ξαδέρφια. Επιπλέον, η εργασία της αναδόμησης προσώπου από τους Πραγκ και Νηβ έδειξε ότι είχαν παρόμοια εμφάνιση, κάτι το οποίο επιβεβαιώνει ότι ήταν αδέρφια.»
Το κρίσιμο σημείο σε όλη την ιστορία ήταν ότι πιστεύονταν ότι η γυναίκα είχε θαφτεί σε έναν πλούσιο τάφο επειδή ήταν γυναίκα ενός ισχυρού άντρα, κάτι το οποίο είναι συμβατό με τις παλιότερες ιδέες για την Αρχαία Ελλάδα, στην οποία οι γυναίκες μπορούσαν να αντλήσουν δύναμη μόνο μέσω των συζύγων τους.
«Η νέα ανακάλυψη όμως αποδεικνύει ότι τόσο οι άνδρες όσο και οι γυναίκες κατείχαν ίση θέση και εξουσία. Όπως αποδεικνύεται, οι γυναίκες στην Αρχαία Ελλάδα μπορούσαν να βρίσκονται σε θέσεις ισχύος μέσω του δικαιώματος της καταγωγής τους.»
Η παρανόηση όμως εγγυείται και στο γεγονός ότι η εντύπωση μας για την ζωή στην Αρχαία Ελλάδα είναι αποτέλεσμα της εργασίας αρχαιολόγων προηγούμενων γενεών, οι οποίοι ερμήνευαν τα αποτελέσματα τους με έναν κυρίως ανδροκρατούμενο τρόπο. Αυτό όμως σήμερα αλλάζει και οι γυναίκες της Αρχαίας Ελλάδας φαίνονται υπό νέο πρίσμα.
Guardian
Παρά τις δοξασίες και την ευρέως διαδεδομένη εντύπωση που έχουμε για τις γυναίκες στην Αρχαία Ελλάδα, σήμερα οι ερευνητές αποκαλύπτουν ότι οι γυναίκες της εποχής είχαν ανάλογα δικαιώματα με τους άντρες, ενώ πολλές φορές κατείχαν θέσεις ισχύος.
Η ανακάλυψη αυτή αποτελεί μέρος μιας έρευνας που διεξάγεται από Βρετανούς ερευνητές στις Μυκήνες, πόλη την οποία πρώτος ο Όμηρος περιγράφει με τα λόγια «ευρυάγυιαν, πολύχρυσον».
«Έως σήμερα θεωρείτο ότι οι γυναίκες εκείνης της εποχής κατείχαν ελαφρώς ανώτερη κοινωνική θέση από τους σκλάβους,» σχολιάζει ο καθηγητής Τέρι Μπράουν, από το πανεπιστήμιο του Μάντσεστερ. «Η νέα μας δουλειά προτείνει ότι αυτή η αντίληψη είναι λανθασμένη.»
Οι Μυκήνες είναι ένα από τα πιο σημαντικά και επιβλητικά αρχαιολογικά σημεία της Ευρώπης. Σύμφωνα με το μύθο, ο Αγαμέμνονας, βασιλιάς της ελληνικής πόλης των Μυκηνών, τέθηκε επί κεφαλής μεγάλης εκστρατείας εναντίον της Τροίας (πόλης της Μ.Ασίας, κοντά στα Δαρδανέλια) που έπρεπε να τιμωρηθεί για την αρπαγή της Ελληνίδας βασίλισσας ωραίας Ελένης από τον Τρώα βασιλιά Πάρη.
Πρώτος ο Ερρίκος Σλήμαν έσκαψε την ακρόπολη των Μυκηνών, όπου βρήκε θολωτούς τάφους, διάφορα αγγεία σπάνιας τέχνης, δείγματα Μυκηναϊκού πολιτισμού που αναπτύχθηκε με κέντρο τις Μυκήνες από το 1600-1100 π.Χ. Το έργο του Σλήμαν συνέχισε από το 1888 ο Χρήστος Τσούντας.
Όπως είχε δηλώσει ο ίδιος, κατάφερε να ανακαλύψει τον τάφο του Αγαμέμνονα, του Ευρυμέδοντα και των υπόλοιπων συντρόφων, οι οποίοι είχαν δολοφονηθεί από την Κλυταιμνήστρα και τον εραστή της Αίγισθο.
Από τότε όμως οι τάφοι έχουν χρονολογηθεί και έχει αποδειχθεί ότι είναι πιο παλιοί από την εποχή του Αγαμέμνονα. Παρόλα αυτά, οι Μυκήνες αποτελούν ένα θησαυρό αρχαιολογικών ευρημάτων και μνημείων.
Τα τελευταία χρόνια, οι επιστήμονες εφάρμοσαν μια σειρά νέων τεχνικών, συμπεριλαμβανομένης της αναδόμησης προσώπου που πραγματοποιήθηκε από τους ερευνητές Τζον Πραγκ and Ρίτσαρντ Νηβ από το Μάντσεστερ. Οι δυο επιστήμονες προχώρησαν στην αναδόμηση του προσώπου επτά ατόμων, των οποίων ο σκελετός βρέθηκε σε ένα νεκροταφείο της πόλης.
Τα αποτελέσματα αυτής της έρευνας χαρίζουν στους επιστήμονες το οικογενειακό άλμπουμ των ηγετών της πιο λαμπρής πόλης της Ευρώπης. Ωστόσο, ειδικοί γενετιστές έχουν προχωρήσει την εργασία αυτή ένα βήμα παραπέρα, επιχειρώντας να εξάγουν γενετικό υλικό από 22 από τους 35 σκελετούς που βρέθηκαν στην περιοχή.
«Η έρευνα αυτή διεξήχθη πριν από 10 χρόνια, όμως μόνο σήμερα μπορούμε να εξάγουμε γενετικό υλικό από σκελετούς αυτής της ηλικίας,» εξηγεί ο Μπράουν.
Το γενετικό υλικό που απομονώθηκε από τους επιστήμονες είναι γνωστό ως μιτοχονδριακό DNA, το οποίο οι άνθρωποι κληρονομούν αποκλειστικά από τις μητέρες τους. Παρόλα αυτά, από τους 22 σκελετούς που εξετάστηκαν, μόνο τέσσερεις παρήγαγαν αρκετό DNA για μια πλήρη ανάλυση.
Μολαταύτα, τα αποτελέσματα της έρευνας προκάλεσαν έκπληξη στην ερευνητική ομάδα.
Ενώ δυο από τους άντρες είχαν DNA που αποδείκνυε ότι δεν υπήρχε κάποια συγγένεια, το γενετικό υλικό που εξήχθη από το ζευγάρι που απέμεινε, ένας άντρας και μια γυναίκα, αποκάλυψε ότι ήταν αδέρφια. Έως σήμερα ωστόσο, θεωρείτο ότι πρόκειται για ζευγάρι.
«Για την ακρίβεια, το γενετικό υλικό προτείνει ότι το ζευγάρι συσχετιζόταν στενά, πιθανότατα αδέρφια ή ξαδέρφια. Επιπλέον, η εργασία της αναδόμησης προσώπου από τους Πραγκ και Νηβ έδειξε ότι είχαν παρόμοια εμφάνιση, κάτι το οποίο επιβεβαιώνει ότι ήταν αδέρφια.»
Το κρίσιμο σημείο σε όλη την ιστορία ήταν ότι πιστεύονταν ότι η γυναίκα είχε θαφτεί σε έναν πλούσιο τάφο επειδή ήταν γυναίκα ενός ισχυρού άντρα, κάτι το οποίο είναι συμβατό με τις παλιότερες ιδέες για την Αρχαία Ελλάδα, στην οποία οι γυναίκες μπορούσαν να αντλήσουν δύναμη μόνο μέσω των συζύγων τους.
«Η νέα ανακάλυψη όμως αποδεικνύει ότι τόσο οι άνδρες όσο και οι γυναίκες κατείχαν ίση θέση και εξουσία. Όπως αποδεικνύεται, οι γυναίκες στην Αρχαία Ελλάδα μπορούσαν να βρίσκονται σε θέσεις ισχύος μέσω του δικαιώματος της καταγωγής τους.»
Η παρανόηση όμως εγγυείται και στο γεγονός ότι η εντύπωση μας για την ζωή στην Αρχαία Ελλάδα είναι αποτέλεσμα της εργασίας αρχαιολόγων προηγούμενων γενεών, οι οποίοι ερμήνευαν τα αποτελέσματα τους με έναν κυρίως ανδροκρατούμενο τρόπο. Αυτό όμως σήμερα αλλάζει και οι γυναίκες της Αρχαίας Ελλάδας φαίνονται υπό νέο πρίσμα.
Guardian
)