ΕΠΙΚΟΥΡΟΣ

[Dhmellhn]

Σε γενικές γραμμές η Επικούρεια σχολή ή Κήπος που ιδρύθηκε το 307 π.χ από τον ίδιο, πρέσβευε ότι για να φτάσει κανείς στη ευδαιμονία, η οποία ειρήσθω εν παρόδω, ταυτίζονταν με την ψυχική ηρεμία (αταραξία), θα έπρεπε να γίνει μόνο μέσω της αναζήτησης της Ηδονής. Με τον όρο Ηδονή, όμως ο Επίκουρος είχε στο μυαλό του την Καταστηματική ή στατική ηδονή. Αυτή συνίστατο στην πλήρη απουσία πόθου και πόνου, ή, με διαφορετικές λέξεις στην σωματική υγεία και την ψυχική ηρεμία. Η άλλη ηδονή, με την έννοια των απολαύσεων και γενικά των διασκεδάσεων ονομάζονταν Ηδονή εν κινήσει δηλ. ενεργητική ή κινητική. Την τελευταία, η επικούρεια διδασκαλία την απορρίπτει για τον απλούστατο λόγο ότι ταράζει την ηρεμία, ή οποία όπως είδαμε θεωρείται αναγκαία και ικανή συνθήκη για την επίτευξη της πολυπόθητης ευδαιμονίας.

Κατά συνέπεια οι Επικούρειοι έθεσαν ως αυτοσκοπό τους να απαλλάξουν τους ανθρώπους από τις άσχημες και οδυνηρές σκέψεις που απειλούσαν να καταστρέψουν την πνευματική τους ηρεμία. Η συνταγή τους συνίστατο στην σύνεση και την σοβαρότητα του ατόμου, αλλά και την αποχή από τις δημόσιες και οικογενειακές υποχρεώσεις. Ο Βίος τους έπρεπε να είναι όσο το δυνατόν πιο φυσικός, ολιγαρκής και αυτάρκης. Οι ανάγκες τους έπρεπε να περιοριστούν στο ελάχιστο.

Από όλα τα είδη οδυνηρών σκέψεων, οι δύο πιο βασανιστικές για τον άνθρωπο ήταν ο φόβος για το Θείο και την τυχόν τιμωρία για λάθη ή παραλείψεις προς τους Θεούς, και ο φόβος του Θανάτου και συνακόλουθα αυτού που επακολουθεί. Εδώ υπεισέρχεται η σπουδαιότητα του Δημοκρίτου στην Επικούρεια κοσμοαντίληψη. Συγκεκριμένα υιοθέτησαν τις υλιστικές θεωρίες των ατομικών φιλοσόφων και ιδιαίτερα του Δημοκρίτου του Αβδηρίτη. Οι παραπάνω θεωρίες έθεταν το πρόβλημα της ύπαρξης ως εξής: Το σύμπαν είναι φτιαγμένο μόνο από ύλη και διέπεται από έναν μηχανικό νόμο, ίσως και από την τύχη. Κατ΄αυτόν τον τρόπο έχει αποκλειστεί η Θεϊκή ενέργεια και επέμβαση στην φύση. Στην δική τους αντίληψη οι Θεοί, όποιοι και αν είναι αυτοί, ζούσαν πράγματι μέσα σε γαλήνια αδιαφορία, χωρίς να ενδιαφέρονται για την ανθρωπότητα.
Τέλος, η θέση των για την ψυχή βασίζεται καθαρά σε υλιστικά κριτήρια. Πρέσβευαν ότι είναι υλική και θνητή, όπως το ανθρώπινο σώμα. Αποτελείται από λεπτά άτομα, τα οποία διαλύονται αμέσως μόλις εγκαταλείψουν το σώμα μετά τον θάνατο. Επομένως δεν υπάρχει καμμία δυνατότητα επιβίωσης, έστω αυτού του μέρους της ανθρωπίνης οντότητας, όταν ο άνθρωπος εκπνεύσει.

[TEUTAMOS]

Αυτα γραφει ο Λουκρητιος για τον Επικουρο

Καθώς η ανθρωπότητα χαμένη
Σ'ολη τη γης κοίτωταν νικημένη
Εμπρός στα μάτια ολονών, απ'τη Θρησκεία-που
Την κεφαλή επρόβαλε μέσα απ'τους ουρανούς
Σκιάζοντας με την όψης της, της φρίκης, τους θνητούς
Ένας Έλληνας ήταν αυτός που πρώτος τόλμησε ν'αψηφήσει
Και σήκωσε μάτια θνητά τον τρόμο ν'αντικρύσει
Αυτόν π'ούτε η δόξα των Θεών, μήδε η βοή του κεραυνού,
Μήτε τ'αστροπελέκι του ανταριασμένου ουρανού
Τον'εταπείνωνε μα τον τσινούσε με μήνιν πυρωμένη
Η άτρόμητη καρδιά του να είναι η πρώτη που οργισμένη
Τις πυλές που είχαν μανταλώσει αυτοί
της Φύσης της αρχαίας να τσακίσει.

(De rerum natura I:62-70)

[Apomakros]

Eπηρέασε πολύ τον μαρξισμό που υιοθέτησε τη θεωρία του ότι η γνώση και οι διάφορες ψυχοπνευματικές μας λειτουργίες δεν είναι παρά παλιές αντανακλάσεις της εξωτερικής αντικειμενικής πραγματικότητας, δηλαδή της υλικής πραγματικότητας μέσα στην οποία ζούμε και υπάρχουμε.



Μερικά αποφθέγματά του:



Πρέπει να απελευθερώσουμε τους εαυτούς μας από τη φυλακή των υποθέσεων και της πολιτικής.


Στη θεωρητική συζήτηση κερδισμένος βγαίνει αυτός που νικήθηκε, στο βαθμό που έμαθε κάτι περισσότερο.


Δικαιοσύνη από μόνη της δεν υπάρχει. Υπάρχει μόνο κατά τόπους και κατά καιρούς στις σχέσεις ανάμεσα στους ανθρώπους.


Η ανάγκη είναι κακό. Αλλά δεν υπάρχει καμμιά ανάγκη να ζει κανείς κάτω από την ανάγκη.


Είναι ανόητο από τους θεούς να ζητιούνται αυτά τα οποία ο καθένας είναι ικανός να χορηγήσει στον εαυτό του.


Δεν είναι αχόρταγη η κοιλιά, όπως λένε οι πολλοί, αλλά η ψευδής άποψη ότι η κοιλιά χρειάζεται απεριόριστη ποσότητα για να γεμίσει.


Καμμιά ηδονή αυτή καθαυτή δεν είναι κακό, οι τρόποι όμως για να φτάσουμε σε μερικές από τις ηδονές φέρνουν μαζί τους οχλήσεις πολύ μεγαλύτερες απ' όσο οι ηδονές.


Δεν είναι ο νέος που πρέπει να καλοτυχίζεται αλλά ο γέρος που έχει ζήσει καλά.






(Ο Επίκουρος πέθανε στην Αθήνα από λιθίαση των νεφρών του, που του επέφερε διακοπή της ούρησής του)

[Dhmellhn]

Eπηρέασε πολύ τον μαρξισμό που υιοθέτησε τη θεωρία του ότι η γνώση και οι διάφορες ψυχοπνευματικές μας λειτουργίες δεν είναι παρά παλιές αντανακλάσεις της εξωτερικής αντικειμενικής πραγματικότητας, δηλαδή της υλικής πραγματικότητας μέσα στην οποία ζούμε και υπάρχουμε.

Απολύτως φυσιολογικό, από την στιγμή που έχουμε να κάνουμε με υλιστές. Ο ίδιος ο Καρλ Μαρξ έγραψε το 1841 την διατριβή του, την οποία υπέβαλλε στην Φιλοσοφική Σχολή του πανεπιστημίου της Ιένας, και η οποία τιτλοφορείτο: "Διαφορά μεταξύ τής φυσικής φιλοσοφίας του Δημοκρίτου και του Επικούρου". Στην ουσία το γνωσιολογικό τμήμα τής Επικούρειας φιλοσοφίας χρησιμοποιήθηκε ως βάση τού διαλεκτικού υλισμού. Η γνωσιολογική θεωρία τού διαλεκτικού υλισμού αποτελεί δάνειο που εισήχθη αυτουσίως στο φιλοσοφικό σύστημα του κομμουνισμού, από τον ίδιο τον Μαρξ. Ο άνθρωπος, όμως, δεν αποτελείται μόνον από ύλη. Υπάρχει και το άϋλον συστατικό του.

Απόδειξις της Επικουρείας πλάνης αποτελεί το πλέον σημαντικό κριτήριον της αληθείας, όπως το παρουσιάζει ο ίδιος, που δεν είναι άλλο από τις αισθήσεις. Δηλαδή οι αισθητηριακές εντυπώσεις μας. Ο Σέξτος Εμπειρικός, μάλιστα, στο έργο του Προς Μαθηματικούς, τονίζει ότι η βασική θέση της επικούρειας γνωσιολογίας αποτελεί ο ισχυρισμός ότι όλες οι αισθήσεις είναι αληθείς. Πολλοί αρχαίοι μελετητές, εξάλλου, χαρακτήρησαν την συγκεκριμένη γνωσιοθεωρία ως αφελή.

[alkinoos]

Ο Επίκουρος στο #Λάθε Βιώσας # μας λέει πως η κακία είναι η κυρία "ρίζα" της ανισορροπίας της ψυχικής υγείας μας .

Μόνο αν αναγνωρίσουμε την κακία της ψυχής μας μπορούμε να αντιστρεψουμε την κακία και να γίνει καθαρση μέσα μας .


Να 'ναι καλά ο Πλούταρχος όπου μετά από τόσους αιώνες ασχολήθηκε να βάλει τα πράματα στη θέση τους,και τους σοφιστές, με το παράγγελμα #Λάθε Βιώσας# γράφοντας το βιβλίο ,το οποίο και έχω,
"ει καλώς ειρηται το λάθε βιώσας " .

[alkinoos]

12° Πανελλήνιο Συμπόσιο Επικούρειας Φιλοσοφίας Σάββατο 19 /02/2022 και Κυριακή 20/02/2022

http://www.epicuros.gr/