Ιδεογραφήματα

“Αἰγινῆται δὲ οἰκοῦσιν ἔχοντες τὴν νῆσον ἀπαντικρὺ τῆς Ἐπιδαυρίας. ἀνθρώπους δ᾽ οὐκ εὐθὺς ἐξ ἀρχῆς λέγουσιν ἐν αὐτῇ γενέσθαι· Διὸς δὲ ἐς ἔρημον κομίσαντος Αἴγιναν τὴν Ἀσωποῦ τῇ μὲν τὸ ὄνομα ἐτέθη τοῦτο ἀντὶ Οἰνώνης, Αἰακοῦ δὲ αἰτήσαντος ὡς ηὐξήθη παρὰ Διὸς οἰκήτορας, οὕτω οἱ τὸν Δία ἀνεῖναι τοὺς ἀνθρώπους φασὶν ἐκ τῆς γῆς”
Παυσανίου περιήγησης, Κορινθιακά 29-2

“Το νησί αντίκρυ στην Επιδαύρια κατοικείται από τους Αιγινήτες. Σε αυτό το νησί λένε πως δεν υπήρχαν από την αρχή άνθρωποι. Όταν ο Δίας έφερε στο ακατοίκητο νησί την Αίγινα, την κόρη του Ασωπού, το νησί πήρε το όνομα αυτό αντί του παλιού Οινώνη, κι όταν ο Αιακός, αφού μεγάλωσε, ζήτησε από το Δία κατοίκους, ο Δίας έβγαλε λένε τους ανθρώπους από τη γη”

1.1 Γενικά

Πολύ λίγα είναι γνωστά για την Αίγινα, από τους αρχαίους ιστορικούς, καθώς οι αναφορές τους είναι ασαφείς. Από τις λίγες αυτές αναφορές, καθώς και από τα αρχαιολογικά πορίσματα, φαίνεται πως οι πρώτοι κάτοικοι ήρθαν στο νησί από την Πελοπόννησο, γύρω στο 3500 π.Χ. (Νεολιθική εποχή), και εγκαταστάθηκαν στο λόφο της Κολώνας (ονομάστηκε έτσι, λόγω του εναπομείναντος κίονα του ναού του Απόλλωνα ), όπου ζούσαν από τη ναυτιλία.
Από το 3000 π.Χ. και για 500 χρόνια, το νησί έμεινε έρημο. Στη συνέχεια όμως, νέοι κάτοικοι εγκαταστάθηκαν στην Αίγινα. Αυτοί ήταν οι Αιγαίοι, συγγενείς με τους Κρήτες, οι οποίοι έχτισαν ένα μεγάλο συνοικισμό στην Κολώνα και εμπορεύονταν με την Αττική, την Πελοπόννησο, τις Κυκλάδες, τη Βοιωτία και την Κρήτη. Σ’ εκείνα τα χρόνια, η Αίγινα έζησε την Πρώτη περίοδο της εμπορικής ακμής της.
Η άνθιση όμως αυτή, γύρω στο 2000 π.Χ., διακόπηκε απότομα, καθώς εγκαταστάθηκαν στο νησί Ίωνες και Αχαιοί, υποτάσσοντας τους Αιγαίους. Επίσης, η κυριαρχία της Κρήτης στο Αιγαίο και τα λιμάνια της Μεσόγειου, ανάγκασαν σε περιορισμό τις οι εμπορικές συναλλαγές του νησιού, με Κόρινθο, Επίδαυρο, Μέγαρα και Βοιωτία.
Το ίδιο συνέβη και κατά την Μυκηναϊκή εποχή (1600-1200 π.Χ.), όπου η Αίγινα έχασε τελείως την εμπορική σημασία της. Την ίδια εποχή, ένας άλλος συνοικισμός, χτίστηκε στο όρος της Αίγινας, από Θεσσαλούς. Και οι δύο συνοικισμοί, καταστράφηκαν στα τέλη του 13ου αιώνα π.Χ., και μέχρι το 950 π.Χ. περίπου, η Αίγινα είχε ελάχιστο πληθυσμό.
Η μόνη ανάμνηση που διατηρήθηκε από εκείνα τα χρόνια, ήταν αυτή του μυθικού βασιλιά Αιακού, γιου του Δία και της Αίγινας. Ο Αιακός, βασίλεψε με τόση δικαιοσύνη και ευσέβεια, που έγινε ξακουστός σε όλη την Ελλάδα.
Κάποτε έπεσε μεγάλη ξηρασία, για τρία χρόνια. Απελπισμένοι οι Έλληνες, έτρεξαν στο μαντείο των Δελφών, όπου η Πυθία τους είπε πως μόνο αν προσευχηθεί ο Αιακός, θα βρέξει. Μόλις το έμαθε αυτό, ανέβηκε στην ψηλότερη κορυφή της Αίγινας, έκανε δέηση στον Δία, και αμέσως έβρεξε. Έτσι, γεμάτος ευγνωμοσύνη έχτισε ένα Ιερό αφιερωμένο στον Ελλάνιο ή Πανελλήνιο Δία για να τον ευχαριστήσει. Από τότε, το βουνό ονομάστηκε “ ῾Ελλάνιον ᾿Όρος”.
Το Ιερό του Πανελληνίου Διός

Ο Αιακός, είχε δύο γιους, τον Πηλέα και τον Τελαμώνα. Αργότερα, απέκτησε και τον Φώκο, από άλλη γυναίκα. Μια μέρα όμως, τα αδέρφια του, που τον μισούσαν, τον σκότωσαν και έφυγαν από το νησί. Ο Πηλέας, με αρκετούς Μυρμιδόνες, πήγε στη Θεσσαλία, ενώ ο Τελαμώνας στη Σαλαμίνα. Ένα βράδυ, γύρισε, κρυφά, στην Αίγινα, και μετανιωμένος, έχτισε τον τάφο του Φώκου. Ο πατέρας του όμως δεν τον συγχώρεσε ποτέ. Για τη δικαιοσύνη του και τη μεγάλη του ευσέβεια, όταν πέθανε, έγινε κριτής του Άδη, μαζί με τον Ραδάμανθυ και τον Μίνωα.
Οι αρχαιολόγοι, τοποθετούν τον Αιακό γύρω στον 13ο αιώνα π.Χ., και τον συνδέουν με τη λατρεία του Ελλανίου Διός, που είχε την κοιτίδα της στη Θεσσαλία.
Μετά το 950π.Χ., το εμπόριο στην Αίγινα, άρχισε σιγά-σιγά να ακμάζει. Στην αρχή, οι κάτοικοι, εμπορεύονταν με το Άργος, την Αττική, την Κόρινθο, τις Κυκλάδες και τη Ρόδο, και γύρω στο 734 π.Χ., επέκτειναν το εμπόριο τους, σε όλη τη Μεσόγειο.
Ήταν οι πρώτοι στην Ελλάδα, που γύρω στο 650 π.Χ., έκοψαν νόμισμα, το οποίο διευκόλυνε το εμπόριο. Το νόμισμα ονομάστηκε “χελώνη”, καθώς είχε έμβλημα τη θαλάσσια χελώνα, και ήταν βαρύ ασημένιο.
Χελώνη (7ος-6ος αι. π.Χ.)

Η εποχή εκείνη, και μέχρι το 459π.Χ. που καταστράφηκε από τους Αθηναίους, ήταν η καλύτερη για την Αίγινα. Ο πληθυσμός αυξήθηκε κατά πολύ, και ο λόφος της Κολώνας, γέμισε ναούς, ιερά, δημόσια κτίρια και σπίτια, καθώς και ισχυρά τείχη. Είχε γίνει η ακρόπολη του νησιού ή το “᾿επιφανέστατον”, όπως την ονομάζει ο Παυσανίας. Τότε άκμασε και η αιγινήτικη πλαστική με περίφημους γλύπτες τον Κάλλων, τον Ονάτα και τον Αναξαγόρα.
Οι Αθηναίοι έβλεπαν την Αίγινα, σαν έναν μεγάλο κίνδυνο, καθώς είχε αρκετά μεγάλο στόλο, γεωγραφική θέση που της επέτρεπε να ελέγχει τον Πειραιά και ήταν φιλική προς τη Σπάρτη. Έτσι, όταν έμαθαν πως θα συμμαχήσει με την Κόρινθο, αποφάσισαν να την καταστρέψουν.
Τον πρώτο χρόνο του Πελοποννησιακού πολέμου (431 π.Χ.), οι Αθηναίοι, για να απαλλαγούν από τους Αιγινήτες, τους έδιωξαν από το νησί. Ε-κείνοι πήγαν στην Πελοπόννησο και οι Σπαρτιάτες τους έδωσαν να κατοικήσουν τη Θυρέα. Όταν τελείωσε ο πόλεμος (404 π.Χ.), ο Λύσανδρος ξαναέφερε στην Αίγινα όσους είχαν απομείνει. Το νησί όμως δεν ξαναβρήκε την παλιά του δραστηριότητα. Μόνο την περίοδο του Μ. Αλεξάνδρου, υπήρχε κάποια οικονομική άνεση, καθώς επισκευάστηκαν πολλά δημόσια κτίρια, το θέατρο και το στάδιο, με δωρεά του Λάμπωνος.
Όμως, το 210 π.Χ., την Αίγινα κατέλαβαν οι βασιλείς της Περγάμου. Η κατάκτηση αυτή, έφερε πολλές καταστροφές, ένα μέρος του πληθυσμού χάθηκε και πολλά έργα τέχνης (π.χ. ο Απόλλων του Ονάτα), μεταφέρθηκαν στην Πέργαμο. Το 133 π.Χ., ο Άτταλος ο Γ’, βασιλιάς της Περγάμου, κληροδότησε το κράτος του (μαζί με την Αίγινα) στους Ρωμαίους. Τότε το νησί φτώχυνε ολότελα, ο κόσμος πεινούσε και υπέφερε από τις επιδρομές των πειρατών. Όταν το 150 μ.Χ., πέρασε από το νησί ο Παυσανίας, το βρήκε τελείως ξεπεσμένο.
Τον 3ο αιώνα μ.Χ. (Βυζαντινή εποχή), ο πληθυσμός της Αίγινας αυξήθηκε ξαφνικά, καθώς με τις επιδρομές των Γότθων και των Ερούλων,
ο κόσμος αναγκάστηκε να φύγει από τις γύρω στεριές. Για να ανοίξουν χώρο, γκρέμισαν τα δημόσια κτίρια, πήραν υλικό από τα αρχαία οικοδομήματα, οχύρωσαν την πόλη και έχτισαν μεγάλες εκκλησίες.
Ακόμη περισσότεροι πρόσφυγες, μαζεύτηκαν τον 6ο αιώνα μ.Χ., με τις επιδρομές των Αβάρων. Αργότερα όμως, οι πειρατές, και μάλιστα οι Σαρακηνοί της Κρήτης, άρχισαν να λεηλατούν τα παράλια και να αιχμαλωτίζουν τους κατοίκους. Μόνο οι βυζαντινοί διοικητές έβλεπαν με απάθεια την κατάσταση, φροντίζοντας μάλιστα να επιβάλλουν και βαριούς φόρους. Ειδικά μετά την επιδρομή του 896, κάποιοι κάτοικοι εγκατέλειψαν το νησί, ενώ άλλοι εγκαταστάθηκαν στο εσωτερικό του νησιού και έχτισαν την πόλη “Αίγενα” (σημερινή Παλιαχώρα) και έτσι, η παραλία έμεινε χρόνια έρημη.
Το 1204, όταν οι σταυροφόροι κατέλαβαν την Κωνσταντινούπολη, η Αίγινα, μαζί με όλα τα λιμάνια του βυζαντινού κράτους, παραχωρήθηκε στους Φράγκους και στη συνέχεια σε Βενετούς (1451-1540). Το 1537 όμως, καταστράφηκε ξανά από τον Χαϊρεντίν Βαρβαρόσσα, (αρχηγό στόλου του σουλτάνου Σουλεϊμάν, που είχε κηρύξει τον πόλεμο στη Βενετία). Έτσι, το 1540, η Βενετία παραχώρησε το νησί στους Τούρκους. Τότε , όσοι κάτοι-κοι είχαν κρυφτεί ή εξαγοραστεί, μαζεύτηκαν πάλι στην Παλιαχώρα, επι-σκεύασαν κάποιες εκκλησίες και έχτισαν νέα σπίτια. Ο τουρκοβενετικός πόλεμος όμως, συνεχιζόταν και το 1687, η Αίγινα ξαναπέρασε στα χέρια των Βενετών, μέχρι το 1715, που την ξαναπήραν οι Τούρκοι. Όταν πέρασε ο Chandler to 1765, είδε μόνο τους μόλους των λιμανιών, που ξεχώριζαν κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας, το ξωκλήσι του Αγ. Νικολάου και έναν τετράγωνο πύργο, το Μπούρτζι, που είχαν χτίσει οι Βενετοί το 1693.

Η σημαία της Αίγινας

Από το 1800, οι Αιγινήτες, είχαν αρχίσει να κατεβαίνουν πάλι στην παραλία. Έτσι το 1828, όταν έγινε προσωρινή πρωτεύουσα του ελληνικού κράτους, ήταν πια μία μικρή πόλη. Στα παλιότερα κτίρια, προστέθηκαν τα σπίτια των πολιτικών και στρατιωτικών της εποχής, και το λιμάνι επισκευάστηκε, από τον Καποδίστρια, με πέτρες από τα θεμέλια του ναού του Απόλλωνα. Επίσης χτίστηκαν μαγαζιά, όπου πρόσφυγες από όλα τα μέρη της Ελλάδας, εμπορεύονταν τρόφιμα και είδη πολυτελείας από την Ευρώπη. Υπήρχαν επίσης, μερικά καφενεία και δύο ξενοδοχεία. Τότε άρχισαν και οι πρώτες προσπάθειες να ιδρυθούν ορφανοτροφείο, σχολεία, τυπογραφείο, μουσείο, βιβλιοθήκη, να συστηθεί η εθνική τράπεζα και γε-νικά να οργανωθεί το κράτος. Όταν στις 3 Οκτωβρίου, η πρωτεύουσα μεταφέρθηκε στο Ναύπλιο, ο πληθυσμός της Αίγινας ελαττώθηκε στο μισό. Το ορφανοτροφείο, τα σχολεία και το νομισματοκοπείο, λειτούργησαν για λίγα χρόνια ακόμα.

(ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ)

Μπράβο Αννούλα! Πολύ καλή η παρουσίαση της ιστορίας του πανέμορφου νησιού!


(περιμένουμε τη συνέχεια)

Είναι από το πρώτο κεφάλαιο της πτυχιακής μου...

Συνεχίζω....

1.2 Ο οικισμός της Κολώνας

Πολύ λίγα είναι γνωστά για τις αρχές της ανθρώπινης δραστηριότητας στην Αίγινα, καθώς, τυχαία ευρήματα από το ανατολικό τμήμα του νησιού επιβεβαιώνουν την ύπαρξη ανθρώπινης ζωής στο νησί το αργότερο από την 5η χιλιετία π.Χ.. Επιφανειακές έρευνες προσδιόρισαν διάφορες θέσεις κατοίκησης αυτής της εποχής και στη βόρεια πλευρά του νησιού χωρίς όμως να δώσουν μια σχετική εικόνα για την μορφή τους. Αλλά και στο λόφο της Κολώνας έχουμε λιγοστά δείγματα μιας πρώτης κατοίκησης, που σύμφωνα με τα ευρήματα δεν μπορεί να ήταν ουσιαστική.
Στην επόμενη φάση (Νεολιθική εποχή, 3500 π.Χ.), σύμφωνα τα αρχαιολογικά δεδομένα, εξελίσσεται ο λόφος της Κολώνας στην κύρια θέση κατοίκησης του νησιού. Πραγματικά, τα κατάλοιπα του πρώτου ευδιάκριτου οικισμού (Αίγινα Ι) πιστοποιούν πως σχεδόν όλος ο χώρος, τον οποίο χρησιμοποίησαν οι επόμενοι οικισμοί, πρέπει εκείνη την εποχή να ήταν γεμάτος σπίτια.

Αμφικωνικό αγγείο (τέλη Νεολιθικής) --- Ανδρικό ειδώλιο με κράνος (τέλη Νεολιθικής)

Για την πρώιμη φάση της Πρωτοελλαδικής εποχής (3000-2800 π.Χ.) λείπουν μέχρι τώρα σίγουρα αρχιτεκτονικά κατάλοιπα, συνέπεια της καταστροφής που έγινε στα μέσα της Πρωτοελλαδικής εποχής. Τα αρχαιολογικά όμως δεδομένα μας δίνουν στοιχεία για την Πρωτοελλαδική ΙΙ φάση (Αίγινα ΙΙ/ΙΙΙ) (2800-2300 π.Χ.), όπου έχουμε έναν οικισμό με αρκετά πυκνή δόμηση και με μεγάλων διαστάσεων κτίρια.
Την εποχή εκείνη εμφανίζονται τα μνημειώδη διώροφα σπίτια με πλευρικούς διαδρόμους. Ένα ανάλογο οικοδόμημα, η λεγόμενη “Λευκή οικία” βρέθηκε και στην κολώνα.

Αναπαράσταση Λευκής οικίας (2400-2300 π.Χ.)

Ένα καινούριο όμως κεφάλαιο στην ιστορία του οικισμού, που δείχνει αποκοπή από τις προηγούμενες οικοδομικές αρχές, έχουμε την Πρωτοελλαδική ΙΙΙ εποχή (2300-2000 π.Χ.).
Μετά από μια ενδιάμεση, σχεδόν άγνωστη αρχιτεκτονική φάση (Αίγινα ΙV), ένας νέος οικισμός χτίζεται με βάση ένα νέο σχέδιο, όπου τα σπίτια συνδέονται με μεσοτοιχίες, σχηματίζουν οικοδομικά τετράγωνα και προστατεύονται από οχυρωματικό τείχος με πύργους(Αίγινα V).
Ένας μικρός θησαυρός που ήρθε στο φως το 2000, πιστοποιεί πως στην Αίγινα την εποχή εκείνη, σε αντίθεση με τους άλλους πρωτοελλαδικούς οικισμούς, υπήρχε πλούτος.

Kάτοψη και σχεδιαστική αναπαράσταση του οικισμού και του τείχους Αίγινα V 2200-2050 π.X.

Ωστόσο, η Αίγινα δεν έμεινε ανεπηρέαστη από τις κοινωνικοπολιτικές αναταράξεις που ανέβαιναν στην υπόλοιπη Ελλάδα. Για παράδειγμα, η πόλη Αίγινα V της Πρωτοελλαδικής ΙΙΙ εποχής, καταστράφηκε από φωτιά μάλλον εχθρικής παρέμβασης. Έτσι οι επόμενες φάσεις χαρακτηρίζονται από τις συνεχείς προσπάθειες των κατοίκων να ενισχύσουν τα τείχη της πόλης όσο το δυνατόν περισσότερο.
Οι προσπάθειες τους επικεντρώθηκαν πρώτον στην ενίσχυση του παλιού τείχους και δεύτερον στο κτίσιμο μιας νέας πρόσθετης συμπαγούς οχύρωσης πίσω από το παλαιό τείχος, που χρησίμευε σαν προτείχισμα (Αίγινα VI). Το τείχος αυτό παρέμεινε και στις επόμενες φάσεις (Αίγινα VII, Αίγινα VIII) της πρώιμης Μεσοελλαδικής εποχής (αρχές 2ης χιλιετίας π.Χ.).

Αναπαράσταση οχυρωματικού τείχους Αίγινα VI

Παρά τις αναταραχές που επικρατούσαν εκείνη την εποχή στον ευρύτερο ελλαδικό χώρο, παρατηρείται οικονομική άνθιση στον οικισμό της Κολώνας, η οποία είχε ως συνέπεια την αύξηση του πληθυσμού. Αυτό φαίνεται καθαρά στο τέλος της Μεσοελλαδικής Ι φάσης (περίπου 1800 π.Χ.), όπου ο οικισμός επεκτείνεται (Αίγινα ΙΧ) γιατί δεν καλύπτονταν πλέον οι ανάγκες των κατοίκων. Αν
και σε αυτή την επέκταση τοποθετήθηκε ένα νέο τείχος, το παλαιότερο συνέχιζε να παίζει εξίσου σημαντικό ρόλο στον γενικό οχυρωματικό σύστημα. Αυτό το νέο τείχος χωρίζει τον χώρο σε μία “Εσωτερική Πόλη” και σε ένα “Προάστιο”.

Κάτοψη Εσωτερικής πόλης

Για το τέλος της Μεσοελλαδικής και για την αρχή της Μυκηναϊκής εποχής (περίπου 1650-1500π.Χ.), οι αρχαιολογικές ενδείξεις είναι ελλιπείς, καθώς έγιναν ριζικές επεμβάσεις κατά την Αρχαϊκή εποχή και αργότερα, γεγονός που δεν μειώνει την σημασία του οικισμού. Αντίθετα, προς το τέλος της Μέσης εποχής του Χαλκού, επεκτείνεται για μία ακόμα φορά προς τα ανατολικά και με την επέκταση αυτή συνδέεται και η ανέγερση ενός νέου ισχυρού τείχους και η ταυτόχρονη ενίσχυση στο βόρειο τμήμα του τείχους (Αίγινα X). Έτσι, η “Εσωτερική Πόλη” σταμάτησε να έχει την παλιά μορφή της.
Για την εικόνα του οικισμού στο τέλος της Μέσης και της Ύστερης εποχής του Χαλκού, δεν υπάρχουν πολλές πληροφορίες. Το μόνο που είναι γνωστό είναι ότι κατά την διάρκεια της Μυκηναϊκής εποχής, η καινούρια επέκταση του οχυρωματικού τείχους επισκευάστηκε και ενισχύθηκε επανειλημμένως.
Και ενώ τα αρχαιολογικά δεδομένα από το τέλος της Μεσοελλαδικής και από την πρώιμη Μυκηναϊκή εποχή δίνουν μία γενική, τουλάχιστον, εικόνα, αυτό δεν ισχύει για την Ύστερη Μυκηναϊκή εποχή, καθώς έχουν σωθεί στο λόφο ελάχιστα αρχιτεκτονικά κατάλοιπα της εποχής αυτής.
Στην ανασκαφή του 2001, μετά την αποχωμάτωση της νοτιανατολικής πλευράς του λόφου, αποκαλύφθηκαν κάτω από τα κτίσματα της Αρχαϊκής και Κλασικής εποχής προϊστορικά άνδηρα με τείχους, ενώ φάνηκε ότι ο προϊστορικός οικισμός έφτανε μέχρι τη θάλασσα.
Τα άφθονα κεραμικά της Ύστερης Μυκηναϊκής εποχής που ήρθαν στο φως, δείχνουν ότι τουλάχιστον μέχρι την Ύστερη Μυκηναϊκή III Β εποχή (1300-1200π.Χ.), όλη αυτή η έκταση ήταν σε χρήση.
Ύστερα από μεγάλη διακοπή, το ακρωτήρι της Κολώνας, ξαναχρησιμοποιήθηκε από τον 10ο αιώνα π.Χ. ως χώρος κατοίκησης.
Τα πρώτα δείγματα λατρείας ανάγονται στον 8ο αιώνα π.Χ., όπως δείχνουν κάποιοι “δίσκοι προσφοράς”, οι οποίοι έχουν σχέση με την λατρεία, χωρίς όμως να υπάρχει έντονη αναθηματική δραστηριότητα. Την εποχή αυτή, ο λόφος της Κολώνας πρέπει να χρησιμοποιείτο ως χώρος κατοίκησης, όπου ασκούνταν κάποιες τυπικές λατρευτικές τελετές.

Γεωμετρικός δίσκος προσφοράς (8ος αιώνας π.Χ.)


Από τα μέσα του 7ου αιώνα π.Χ., με την συνεχή αύξηση του πληθυσμού και την μεταφορά της πόλης στην περιοχή του λιμανιού, ξεκίνησε η δια-μόρφωση του λατρευτικού χαρακτήρα του λόφου.
Στις αρχές του 6ου αιώνα π.Χ., ανεγέρθηκαν τα πρώτα ουσιώδη οικοδομήματα για λατρευτική χρήση. Πριν από τα μέσα του 6ου αιώνα, στη θέση όπου σώζονται σήμερα τα θεμέλια του Υστεροαρχαϊκού ναού του Δελφινίου Απόλλωνα πρέπει να χτίστηκε ένας ναός στις ίδιες περίπου διαστάσεις, που ήταν και αυτός αφιερωμένος στον Απόλλωνα, και καταστράφηκε σε πυρκαγιά. Ο Απόλλωνας, όμως, δεν ήταν ο μόνος θεός που λατρευόταν στον λόφο της Κολώνας. Στήλες όρων σε διάφορα σημεία του νησιού, μας παρέχουν πληροφορίες ότι στην Κολώνα ο Απόλλωνας λατρεύονταν μαζί με τον Ποσειδώνα. Ο Παυσανίας αναφέρεται και σε έναν ναό αφιερωμένο στην Άρτεμη και σε άλλον ένα ναό αφιερωμένο στον Διόνυσο, κοντά στον ναό του Απόλλωνα.
Παράλληλα, από άλλους αρχαίους ιστορικούς, υπάρχουν στοιχεία ότι λατρεύονταν και άλλες θεότητες. Για παράδειγμα, ο Πίνδαρος αναφέρεται στην λατρεία της Ήρας, ενώ ο Ηρόδοτος αναφέρεται στην λατρεία της Αθηνάς, της Δήμητρας Θεσμοφόρου και της Κόρης. Και στις δύο πρώτες περιπτώσεις, η θέση των ιερών παραμένει απροσδιόριστη. Εξαίρεση αποτελούν τα ιερά της Δήμητρας Θεσμοφόρου και της Κόρης, στα οποία αποδίδονται κατάλοιπα οικοδομημάτων που βρέθηκαν κατά την αποχωμάτωση της νότιας πλευράς του λόφου. Τέλος, μεγάλη παράδοση στην αρχαία Αίγινα, όπως δείχνουν γραπτές πηγές, είχε και η λατρεία της Εκάτης, τη Θεά της Σελήνης.
Μαζί με τους Ολύμπιους Θεούς, για τους οποίους υπάρχουν επαρκή στοιχεία στην Κολώνα, υπάρχουν λατρευτικές τελετές άρρηκτα συνδεδεμένες με την ιστορία και την πολιτική ζωή της πόλης. Ο G. Welter, κατά την διάρκεια των ανασκαφών του, αποκάλυψε στην δυτική άκρη του λόφου ένα κτίριο με βόθρους για προσφορές, που ήταν σκεπασμένοι με ομφαλοειδείς πωρόλιθους. Η επιγραφή “ΦΡΑ” σε έναν από αυτούς, βοηθά τους ερευνητές να υποθέσουν ότι το οικοδόμημα χρησίμευε για λατρευτικές τελετές των φρατριών.
Ο Παυσανίας αναφέρει και άλλα μνημεία, όπως:
-Το Αιάκειο, τόπος λατρείας του Αιακού και δίπλα του βρίσκεται ο τάφος του Φώκου, γιου του Αιακού.
-Το Βουλευτήριο, ένα ορθογώνιο οικοδόμημα του οποίου τα θεμέλια βρέθηκαν λίγο βορειότερα από το Αιάκειο.
-Το Θέατρο, που είχε μέγεθος όμοιο με αυτό της Επιδαύρου.
-Το Στάδιο, που βρισκόταν πίσω από το Θέατρο.
-Το εμπορικό λιμάνι και το πολεμικό λιμάνι «Κρυπτός λιμήν» λίγο βορειότερα.
Σήμερα, το Θέατρο και το Στάδιο δεν διασώζονται, καθώς τα υλικά τους χρησιμοποιήθηκαν τον 3ο αιώνα μ.Χ. για να κτιστούν τα τείχη που περι-βάλλουν τα ρωμαϊκά και βυζαντινά σπίτια.
Στο τέλος του 3ου αιώνα π.Χ., όταν η Αίγινα προσαρτήθηκε στο βασίλειο της Περγάμου, στον λόφο της Κολώνας ξεκινά η λατρεία του Αττάλου μαζί με τον Αιακό στο Αττάλειο μέγαρο, τμήματα του οποίου σήμερα διακρίνονται στην δυτική πλευρά του λόφου.
Αργότερα, σύμφωνα με την διαθήκη του Αττάλου του Γ’, το νησί θα παραχωρηθεί στην ρωμαϊκή αυτοκρατορία, γεγονός που επιβεβαιώνει την λατρεία της Dea Roma, ενώ παράλληλα πρέπει να υπήρξε και αυτοκρατορική λατρεία.
Εκείνη την εποχή έγιναν πολλές αλλαγές στην αρχιτεκτονική δόμηση της πόλης. Το τείχος απέκτησε ακόμα πιο αμυντικό χαρακτήρα, καθώς σκοπός των Ατταλιδών ήταν η απόκτηση μίας οχυρωμένης βάσης, χωρίς όμως να αλλοιωθεί ο λατρευτικός χαρακτήρας του λόφου. Τέλος, ταυτόχρονα με τα καινούργια οχυρωματικά έργα, κτίστηκαν δυτικά του ναού του Απόλλωνα νέα λατρευτικά οικοδομήματα: δύο οίκοι και μία θόλος.
Σύμφωνα με τα στοιχεία που παρατέθηκαν παραπάνω, δημιουργήθηκε στο πέρασμα των χρόνων, και κυρίως κατά την περίοδο των βασιλέων την Περγάμου, μία πόλη με βασιλικό χαρακτήρα και έντονη στρατιωτική παρουσία, που διέθετε μία ισχυρά οργανωμένη Ακρόπολη, όπου γίνονταν οι λατρευτικές τελετές, και την βασιλική κατοικία.

Η ακρόπολη της πόλης (460 π.Χ.)

Αυτός ο εκτεταμένος κατάλογος Θεών, ηρώων και ηγεμόνων, που μαρτυρούν οι γραπτές πηγές και οι επιγραφές –δείγμα ευσέβειας και ιστορικής συνείδησης των κατοίκων- κάνει φανερό ότι στο λόφο της Κολώνας δεν υπήρχε μόνο το ιερό του Απόλλωνα. Όπως φαίνεται, χρησίμευε και ο χώρος συγκέντρωσης λατρείας και άλλων θεοτήτων και προσώπων και κατά κάποιον τρόπο ήταν και χώρος μαρτυρίας της ιστορίας της Αίγινας, δίνοντάς της τον χαρακτήρα της Ακρόπολης της πόλης.
Με το τέλος της Ρωμαϊκής εποχής και το πέρασμα στην Βυζαντινή εποχή, για μια ακόμα φορά ο οχυρωμένος λόφος της Κολώνας άλλαξε ριζικά τον χαρακτήρα του και έγινε πάλι χώρος κατοίκησης. Για την προστασία του χώρου αυτού, από τις επιδρομές των Γότθων και των Ερούλων, ενισχύθηκε το βόρειο τείχος και χτίστηκαν καινούριοι πύργοι, πολλές μεγάλες εκκλησίες και σπίτια, με υλικά από την κατεδάφιση των αρχαίων οικοδομημάτων.

(ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ)

Αννούλα
Περιμένουμε και τη συνέχεια..