Ιδεογραφήματα

Τάλως Το Πρώτο Αυτόματο Ρομπότ

Τα τελευταία χρόνια έχει αναπτυχθεί μιά ιστορική και φιλολογική έρευνα ή οποία, ξεκινώντας από τα επιτεύγματα της αρχαίας Ελληνικής τεχνολογίας, προσπαθεί να διεισδύσει στην καρδιά της Ελληνικής Μυθολογίας και να ανιχνεύσει τις απαρχές αυτής της θαυμαστής επιστημονικής εξέλιξης.

Τα αποτελέσματα είναι ανάλογα του πάθους έρευνας των ερευνητών, οι οποίοι έτσι κι αλλιώς φέρνουν στο φώς εντυπωσιακά στοιχεία. Το θέμα είχε ήδη παρουσιαστεί απο το 1990, όταν ο συγγραφέας του παρόντος μαζί με το σκηνοθέτη Γιώργο Παπαδογεώργη γύρισαν το ντοκυμαντέρ, " Ο Υπολογιστής των Αντικυθήρων και τα ρομπότ της Αρχαιότητος ", για την Ερτ-1.
Το βασικό ερώτημα που διαφαινόταν από το έργο και στο οποίο προσπαθούσα να απαντήσω, ήταν το κατά πόσο το φανταστικό ή μυθολογικό στοιχείο ανταποκρινόταν ή αν θέλετε, εναρμονιζόταν με τη λαμπρή παρουσία και ανάπτυξη της αρχαίας Ελληνικής τεχνολογίας, της οποίας νομίζω ότι ιδανικότερος εκπρόσωπος είναι ο υπολογιστής των αντικυθήρων.
Επειδή όσο περνά ο καιρός πρόσθετα στοιχεία έρχονται στο φώς και γινόμαστε σοφότεροι, πιστεύω ότι η Ελληνική μυθολογία είναι μιά αστείρευτη πηγή, απο την οποία ο καθένας αντλεί ότι του αρέσει: αυτόματα πλοία που ταξιδεύουν στους διαστημικούς χώρους και επιστρέφουν, αυτόματα πλάσματα, αγάλματα και ρομπότ.
Υπερκατασκευές και μικροκατασκευές υπερήχων, πυρηνικά όπλα και οτιδήποτε άλλο μπορείς να φανταστείς. Και εδώ δικαιολογημένα συμφωνώ, αφού ως μυθολογία αφήνει κάποια περιθώρια σε παρόμοιες απόψεις, άσε δε που συμβάλλει στην έρευνα από οποιαδήποτε πλευρά κι αν τη δεί κανείς.


Κωδικό Όνομα - Τάλως

Δίπλα, όμως, στην παραφιλολογία της έρευνας, ως δίδυμη αδελφούλα της εμφανίζεται και η πραγματική έρευνα, που φιλότιμα ανιχνεύει το παρελθόν και το εμπλουτίζει. Δυστυχώς όμως, τα στοιχεία που διαθέτουμε είναι λίγα, μάλιστα θα έλεγα ότι είναι δραματικά λίγα μπροστά στην εξ αντικειμένου αξία αναφορών. Και ποιός μπορεί να αμφιβάλλει γι'αυτό, αφού ο Τάλως, για παράδειγμα, είναι το μοναδικό στην παγκόσμια βιβλιογραφία αυτόματο που περιγράφεται τόσο παραστατικά, ώστε δεν αμφιβάλλει κανείς ότι εδώ έχουμε την περιγραφή του πρώτου ρομπότ αλλά και του μοναδικού για πολλούς λόγους. Μοναδικό υπό την έννοια ότι είναι:

α } Το πρώτο αυτόματο που η παρουσία του υποστηρίζεται από τεχνολογικές προδιαγραφές.
β } Το μόνο αυτόματο που ξεχωρίζει ανάμεσα στα υπόλοιπα της Ελληνικής μυθολογίας για τις ποικίλες τεχνολογικές προδιαγραφές του, σε αντίθεση με τόσα άλλα που γνωρίζουμε, για τα οποία τα διαθέσιμα στοιχεία είναι πολύ πιο φτωχά.
γ } Σε παγκόσμιο έστω μυθολογικό, επίπεδο ο Τάλως είναι το μοναδικό αυτόματο. Καμιά άλλη μυθολογία δεν εμφανίζει έναν τέτοιο μηχανικό γίγαντα με τεχνολογική υποστήριξη.
δ } Το μοναδικό παράδειγμα τεχνολογικής βαθμίδας που παρουσιάζει το φαινόμενο της αναστροφής. Με αυτό εννοώ ότι αν και τα αυτόματα υποτίθεται ότι είναι, και είναι πράγματι, η κορωνίδα της τεχνολογικής επιστήμης και άρα έπονται όλης της επιστημονικής έρευνας και εξέλιξης, εδώ έχουμε το φαινόμενο να εμφανίζονται στο προσκήνιο κατά την αφετηρία της τεχνολογικής εξέλιξης. Στη μυθολογία δηλαδή, όπου ο Τάλως και πολλά άλλα ηφαιστότευκτα { ήτοι κατασκευές Ηφαίστου } και δαιδαλότευκτα { κατασκευές Δαιδάλου } τα οποία εντυπωσιάζουν αφενός και προβληματίζουν αφετέρου.

Ο σύγχρονος άνθρωπος, ο υποψιασμένος από τους γνωστούς όρους της τεχνολογικής εξέλιξης, σίγουρα αισθάνεται πιο οικεία τη φιγούρα του Τάλω παρά κάποιου άλλου πλάσματος ή ήρωα της Ελληνικής μυθολογίας και τούτο επειδή αντιμετωπίζει στην περίπτωση του γνωστά φαινόμενα.
Ένα Όν με μεταλική κατασκευή, υδραυλικό σύστημα λειτουργίας, αυτόματη πυράκτωση, τεράστια δύναμη, μεγάλη ταχύτητα κ.λπ. Να σημειώσω εδώ ότι εμφανίζεται το εξής περίεργο φαινόμενο. Ενώ ο Τάλως διαθέτει υπερφυσικές, υπεράνθρωπες για την εποχή του ικανότητες, τέτοιες που αντίστοιχες τους έχουν οι θεοί και μόνο, ο ίδιος ούτε θεός είναι και κυρίως ΔΕΝ ΠΕΤΑ.
Όλοι ή σχεδόν όλοι οι αρχαίοι θεοί, ως γνήσια δημιουργήματα εκπληκτικής φαντασίας και σύλληψης, κατά διαστήματα πετούν, έχοντας ή όχι φτερά. Τη μιά στιγμή είναι εδώ και την άλλη βρίσκονται αλλού, καλύπτοντας τεράστιες έκ διαμέτρου αποστάσεις. Αρκετοί από αυτούς έχουν και φτερά, όπως ο Ερμής, ο Απόλλων, η Ίριδα, ο Έρως κ.λπ. Και τούτο είναι φυσικό και αυτονόητο για όλους τους θεούς, καθώς οι ανθρώποι εμπνευστές τους θέλουν να είναι τέλειοι και παντοδύναμοι. Όμως, ο Τάλως με τις εκπληκτικές του ικανότητες και παρά το γεγονός ότι, κατά το μύθο, κατασκευάστηκε από ένα θεό, τον Ήφαιστο, ούτε πετά, ούτε ημίθεος θεωρήθηκε, ούτε καμμιά τιμητική διάκριση έλαβε... γιατί απλούστατα ήταν μιά ανθρώπινη κατασκευή, που δεν είχε την παραμικρή θέση στο θεϊκό πάνθεο.
Είναι πολλές οι σκέψεις που ξεπηδούν όσο ανασκαλεύει κανείς το μύθο του Τάλω, μία από αυτές όμως, πρέπει να μας προβληματίσει. Υπήρξε πραγματικά αυτό το κατασκεύασμα; Όποια απάντηση κι αν δώσουμε στο ερώτημα, θα μπούμε αυτόματα σε ένα φιλολογικό ναρκοπέδιο. Αν δεχτούμε ότι δεν υπήρξε, πως εξηγείται η παρουσία του, τόσο ραφινάτα προσδιορισμένη στο μυθολογικό σκηνικό; Αν υπήρξε, τότε ο κίνδυνος του ναρκωπεδίου αυξάνεται στη νιοστή, αφού κάτι τέτοιο προϋποθέτει πολλά άλλα, τα οποία εώς σήμερα ούτε καν μπορούσαμε να δεχτούμε ότι συνέβησαν. Άν ακολουθήσουμε μιά μεσοβέζικη άποψη και δεχτούμε ότι ναι μεν υπήρξε αλλά ήταν το μυθολογικό υπόδειγμα, τονισμένο στη δεκάτη, μιάς τεχνολογικής ανάπτυξης της τότε εποχής, το χάπι είναι πιο εύκολο για να το καταπιούμε... όμως, δεν έχουμε ξεφύγει από το πρόβλημα, που παραμένει, υπήρξε ο Τάλως;
Πρίν αναφερθώ στα στοιχεία για τον Τάλω, θέλω να παραθέσω ένα απόσπασμα του Πλουτάρχου που με έχει εντυπωσιάσει: " Είη μεν ουν υμίν εκκαθαιρόμενων λόγω το μυθώδες υπακούσαι και λαβείν ιστορίας όψιν όπου δ' αν αυθαδώς του πιθανού περιφρονή και μη δέχηται την προς το εικός μείξιν, ευγνωμόνων ακροατών δεησόμεθα και πράως την αρχαιολογίαν προσδεχομένων | Εύχομαι τα μυθικά στοιχεία που υπάρχουν να τα καθαρίσει ο λόγος και να δεχτούν να λάβουν την όψη της ιστορίας, όπου όμως αυτά θα περιφρονούν αλόγιστα τον ορθολογισμό και δε θα δέχονται το συγκερασμό τους με το πιθανό, θα παρακαλέσω τους ακροατές μου να είναι καλόγνωμοι και να μην αγανακτούν πολύ για τις παλιές αυτές ιστορίες.
Έρευνα του μύθου λοιπόν, αλλά σε ορθολογική βάση.


Οι Φιλολογικές Πηγές Για Τον Τάλω

Αρκετοί αρχαίοι συγγραφείς έχουν αναφερθεί στον Τάλω, ο Πλάτων Μίνως 320, C | ο Παυσανίας Περιήγησις 8, 53, 5, | ο Σοφοκλής Δαίδαλος απόσπ. 160 - 161 | ο Απολλόδωρος Βιβλιοθήκη, 1, 9, 26 | κυρίως δε ο Απολλώνιος ο Ρόδιος Αργοναυτικά, 4, 1638 - 1688.

Ο Απολλόδωρος, μιλώντας για την επιστροφή των Αργοναυτών από την Κολχίδα αναφέρει: " Από κει ξεκινώντας, εμποδίζονται να προσεγγίσουν την Κρήτη από τον Τάλω. Γι' αυτόν άλλοι λένε ότι καταγόταν από το χάλκινο γένος κι άλλοι ότι τον έδωσε στο Μίνωα ο Ήφαιστος. Ο Τάλως ήταν ένας χάλκινος άντρας, μερικοί όμως, έλεγαν πως ήταν ταύρος. Κι είχε μια φλέβα που κατέβαινε από το σβέρκο μέχρι τους αστραγάλους. Στην άκρη της η φλέβα ήταν καρφωμένη με χάλκινο καρφί. Αυτός ο Τάλως τρείς φορές την ημέρα περιτριγύριζε το νησί και το επιτηρούσε. Έτσι, είδε τότε την Αργώ να πλησιάζει και άρχισε να της ρίχνει πέτρες. Τον εξαπάτησε όμως, η Μηδεία και πέθανε. Όπως λένε μερικοί, τρελάθηκε από τα φάρμακα που του έδωσε. Άλλοι πάλι λένε ότι του υποσχέθηκε να τον κάνει αθάνατο, του έβγαλε το καρφί, έτρεξε όλος ο Ιχώρ και πέθανε. Μερικοί τέλος λένε ότι με το τόξο του έριξε ο Ποίας στον αστράγαλο και πέθανε ".

Περίπου τα ίδια μεταφέρει ο Απολλώνιος ο Ρόδιος: " Αυτούς όμως, δεν τους άφηνε ο μπρούτζινος ο Τάλως, άπ' το γερό βράχο, πέτρες ρίχνοντας, να δέσουν παλαμάρια στη στεριά, στον όρμο της Δικταίης σαν ήθελαν ν'αράξουν. Αυτόν που είχε τη ρίζα του στο χάλκινο γένος των ανθρώπων και μόνος από τους ημίθεους έμεινε, ο γιός του Κρόνου στην Ευρώπη τον έδωσε, φύλακας της Κρήτης να'ναι και να γυρίζει το νησί τρείς φορές με τα μπρούτζινα πόδια του. Αλλά το σώμα του όλο και τα μέλη του ήταν απο μπρούντζο χυτό και ήταν άτρωτα. Κάτω από τον τένοντα όμως, στη φτέρνα είχε σωλήνα με αίμα, που τον σκέπαζε λεπτή μεμβράνη. Κι ήταν υπόθεση ζωής και θανάτου γι'αυτόν "

Απο τις περιγραφές αυτές, καθώς και από πολλές άλλες, δημιουργούνται αρκετά ερωτηματικά, στα οποία καλούμαστε να απαντήσουμε.

1 } Ποιός κατασκεύασε τον Τάλω και ποιός ήταν τελικά;
2 } Απο τι υλικό ήταν κατασκευασμένο;
3 } Γιατί είχε μόνον μιά φλέβα;
4 } Τι ήταν το Ιχώρ που τον κινούσε;
5 } Πώς πυρακτωνόταν;
6 } Που βασιζόταν η μεγάλη του ταχύτητα;
7 } Πώς πέθανε;


Ποιός Ήταν Ο Τάλως Και Ποιός Τον Κατασκεύασε;

Όπως συμβαίνει στις μυθολογικές αναφορές, όπου οι αλληγορίες, τα υπονοούμενα και οι μεταφορικές έννοιες είναι φαινόμενα που οδηγούν από τη μιά υπόθεση στην άλλη, έτσι και με τον Τάλω υπάρχει σύγχιση. Ο Τάλως εμφανίζεται ώς γιός του Δαίδαλου, ώς γιός της αδελφής του Δαίδαλου Πολυκάστης ή Πέρδικας, ώς κατασκεύασμα του Ήφαιστου που τον είχε κατασκευάσει στη Σαρδηνία, στερνός απόγονος του χάλκινου γένους που αναδύθηκε από τις στάκτες των δέντρων, αλλά και ως γιός του Ήφαιστου, ως πατέρας του Ήφαιστου, που τον έκανε με την Ήρα, ή οποία συγχέεται με την Πολυκάστη ή Πέρδικα.
Από τα προηγούμενα λοιπόν, σαφώς διαπιστώνεται ότι δεν γνωρίζουμε, και ίσως δεν θα μάθουμε ποτέ, ποιός ήταν ουσιαστικά ο Τάλως ή μάλλον ποιός τον γέννησε. Άλλοτε εκλαμβάνεται ως ανθρώπινο όν και σε αυτή την εκδοχή, της ανθρώπινης προέλευσης του, θεωρείται γιός του Κρητός, του ομώνυμου ήρωα του νησιού ή του Οινοπίωνος. Και άλλοτε εκλαμβάνεται ως μηχανικό όν, οπότε θεωρείται κατασκεύασμα του Ήφαιστου ή του Δαίδαλου. Ώς άνθρωπος είναι ανηψιός του Δαίδαλου και μαθητευόμενος του, τον οποίο σε σύντομο χρονικό διάστημα τον ξεπέρασε σε εφευρετικότητα.
Όπως σημειώνει ο Ρόμπερτ Γκρέιβς, " Συνέβη μιά μέρα να βρεί μια σιαγόνα φιδιού ή κατά άλλους ένα ψαροκόκαλο και διαπιστώνοντας ότι μπορούσε να το χρησιμοποιήσει για να κόψει ένα μικρό ξυλαράκι στα δυό, το αντέγραψε σε σίδερο. Έτσι, επινόησε το πριόνι. Αυτές και άλλες του εφευρέσεις, όπως ο κεραμικός τροχός και ο διαβήτης για την κατασκευή κύκλων, του εξασφάλισαν πολύ καλή φήμη στην Αθήνα και ο Δαίδαλος, ο οποίος ισχυριζόταν ότι αυτός σφύρηλατησε το πρώτο πριόνι, σύντομα άρχισε να νιώθει αφόρητη ζήλει για τον Τάλω ".
Για τον Τάλω ως μηχανικό κατασκεύασμα υπάρχουν δύο παραλλαγές. Η μία αναφέρει ως κατασκευαστή του τον Δαίδαλο, ο οποίος θέλοντας να εξευμενίσει τον Μίνωα έφτιαξε τον Τάλω για να προστατεύει την Κρήτη από ξένες επιβουλές. Ο χάλκινος γίγαντας ταυτίζεται με τον Μινώταυρο, αφού τον αποκαλούν και ταύρο, και στην περίπτωση αυτή έχουμε μιά διαφορετική προσέγγιση στο μύθο, για την οποία έχω εντελώς διαφορετική άποψη. Κυρίως όμως, θεωρείται ηφαιστότευκτο. Ο Δίας διέταξε τον Ήφαιστο να κατασκευάσει τον Τάλω και τον χάρισε στον Μίνωα για να φυλά την Κρήτη, περιτρέχοντας το νησί τρείς φορές τη μέρα. Μιά φορά κάθε μήνα έπρεπε ο Τάλως να μεταφέρει στις πόλεις και τα χωριά της Κρήτης τους νόμους του Μίνωα, αλλά είχε αναλάβει και κάτι που είναι παράδοξο, να εμποδίζει να φύγουν από το νησί όσους το επιθυμούσαν. Σε καθαρά συμβολικό επίπεδο ο Τάλως θεωρήθηκε θεματοφύλακας του Μινωϊκού πολιτισμού και υποστηρικτής, δια της βίας και της τυρρανίας, του βασιλικού καθεστώτος.


Από Τι Υλικό Ήταν Κατασκευασμένος;

Η ερώτηση αυτή υπονοεί σαφέστατα ότι εκλαμβάνουμε τον Τάλω ως μηχανικό κατασκεύασμα και στην εκδοχή αυτή κατασκευαστής του ήταν ο Ήφαιστος κατ'εντολή του Δία, ο οποίος τον χάρισε στον Μίνωα για να φυλάει την Κρήτη.
Ανήκει λοιπόν στα " ηφαιστότευκτα ", τις αυτόματες κατασκευές του Ήφαιστου. Στην περίπτωση αυτή ήταν σαφέστατα, όπως μαρτυρούν οι πηγές, κατασκευασμένος από χαλκό, τελευταίος απόγονος του χάλκινου γένους. Σύμφωνα με τον Ισίοδο: " κι ο Ζεύς ο πατέρας ένα άλλο τρίτο γένος έπλασε φθαρτών ανθρώπων, χάλκινο, που δεν έμοιαζε καθόλου με το ασημένιο, από ξύλο μελιού, γένος σκληρό και δυνατό. Τούτοι καταγίνονταν με τα πολυστέναχτα έργα του Άρη και σε πράξεις βίας. Ούτε έτρωγαν καθόλου σιτάρι, παρά είχαν ατσαλένια, αλύγιστη καρδιά και έσπερναν τρόμο. Μεγάλη ήταν η δύναμη τους, και τ' ανίκητα χέρια τους ξεφύτρωναν από τους ώμους πάνω στα στιβαρά κορμιά τους. Τα όπλα τους ήταν χάλκινα και χάλκινα τα σπίτια τους, και με το χαλκό εργαζόταν γιατί δεν υπήρχε μαύρο σίδερο ". { Ησίοδος, Έργα και Ημέραι, στίχ, 144 - 155 }
Στην αναφορά αυτή προσωπικά διαβλέπω την εμφάνιση στο ιστορικό προσκήνιο της μεταλλουργίας, μιάς επιστήμης που αναδύθηκε σε ασαφή και απροσδιόριστη χρονολογική περίοδο και συνέβαλε στην ανθρώπινη εξέλιξη κατά μεγάλο βαθμό.
Η τιθάσσευση της φωτιάς και μέσω αυτής το πλάσιμο των μετάλλων υπήρξε σταθμός στην επιστημονική εξέλιξη της ανθρωπότητος.
Λογικά στην ίδια αυτή περίοδο θα πρέπει να εντάχθηκε και ο Ήφαιστος ως θεός στο Πάνθεον, παρά το γεγονός ότι όταν γεννήθηκε απο την Ήρα, ήταν τόσο κακομούτσουνος και άσχημος. ώστε αυτήν τον πέταξε. Έπεσε στην θάλασσα όπου των έσωσαν η Θέτις και η Ευρυνόμη και στο υποθαλάσσιο βασίλειο τους έστησε το πρώτο μεταλλικό εργαστήρι.
Άν λοιπόν, δεχτούμε την άποψη αυτή, ο Τάλως αντιπροσωπεύει την υπέρτατη δύναμη της μεταλλουργίας και τις υπερφυσικές ικανότητες που αυτή διέθετε.
Άν σήμερα όλα αυτά φαντάζουν αφελή, την εποχή εκείνη η μεταλλουργία και οι μεταλλουργοί θεωρήθηκαν δαμαστές της φωτιάς και δημιουργοί με θεία δύναμη. Εξ ου και αντιπρόσωπος τους ενσωματώθηκε στο θεϊκό Πάνθεο, ενώ οι ανθρώποι πολλές φορές τους ταύτισαν με μάγους. Και αυτό είναι φαινόμενο που συναντάμε και σε άλλες μυθολογίες, ενισχυτικό της άποψης που θέλει τον μεταλλουργό να εντάσσεται στα όντα που έδωσαν την γνώση ή μέρος της στον άνθρωπο και γι'αυτό δέχτηκαν τη μήνι, την εκδίκηση των θεών.
Ο Τάλως συνεπώς, μόνο από ένα μεταλλουργό ή μηχανικό μπορούσε να κατασκευαστεί και ιδού η χαραυγή της τεχνολογίας, της σύνθετης και όχι απλοϊκής, που προδιαγράφει τα επιτεύγματα των επόμενων περιόδων, που τόσο χαιρέκακα φθονούσε ο Δίας.


Γιατί Είχε Μόνον Μιά Φλέβα;


H ερώτηση προκύπτει από την αποδοχή ότι ο Τάλως ήταν ένα αυτόματο από χαλκό. Ουσιαστικά δεν μπορεί να απαντηθεί το ερώτημα, εκτός αν δεχτούμε ότι ο κατασκευαστής του θεωρούσε ότι στη φλέβα αυτή, το σωλήνα δηλαδή που διέτρεχε στο σώμα του, δε χρειαζόταν να προστεθεί άλλη, αφού οι διαδικασίες για την παραμονή του Τάλως εν ζωή εξαντλούσαν σε αυτήν. Δεν μπορούμε να δώσουμε τεχνολογική εξήγηση, κατά ποιόν τρόπο άλλωστε, υπάρχει όμως, μιά διευκρίνιση άλλης μορφής. Η μοναδική αυτή φλέβα ήταν η φλέβα, ο σωλήνας μέσω του οποίου είχε γίνει η έκχυση του χαλκού, όταν κατασκευαζόταν ο Τάλως, γεγονός που παραπέμπει στις κατασκευές των αδριάντων ή αγαλμάτων από μέταλλο, διαδικασία στην οποία δεν έχουμε λόγο να επεκταθούμε, αλλά τη γνωρίζουμε ως μέθοδο του " χαμένου κεριού ", όπως αποκαλείται στη χαλκοπλαστική.

Οι " μυθολογικές " περιγραφές του
Τάλω ανταποκρίνονται σε στοιχεία
που παραπέμπουν στα σύγχρονα
ρομπότ - ανδροειδή.



Τι Ήταν Το Ιχώρα Που Τον Κινούσε;

O σύγχρονος αναγνώστης θα απαντήσει στην ερώτηση αυτή ότι το " αίμα των αθανάτων ", δεν ήταν παρά υγρά μπαταρίας ή κάτι παρεμφερές που μπορεί να κινεί ένα αυτόματο. Άλλη λύση δεν μπορεί να προταθεί και τα υγρά αυτά πιθανότατα έδιναν κίνηση στο ρομπότ μέσω υδραυλικής πίεσης. Φυσικά άγνωστη παραμένει η φύση των υγρών αυτών, αλλά τελευταία προτάθηκε μιά άποψη που πρέπει να επισημάνω. Την αναφέρει η Ειρήνη Λ. Μπουρδάκου σε πρόσφατα εκδομένη εργασία της, όπου σημειώνει:
" Σύμφωνα με τα ερμηνευτικά λεξικά, δε χρησιμοποιείτο ο όρος Ιχώρ μόνο για τον αιθέριο χυμό που έρεε στις φλέβες των θεών, αλλά και για τη Νάφθα, η οποία σύμφωνα με το θρύλο οφειλόταν στη σήψη των πτωμάτων των γιγάντων. Η λέξη Νάφθα, περσικής προέλευσης, χρησιμοποιείται για να χαρακτηρίσει οποιοδήποτε πτητικό και εξαιρετικά εύφλεκτο μίγμα υδρογονανθράκων, το οποίο είτε χρησιμοποιείται ως διαλύτης ή ως μέσον αραίωσης είτε ως πρώτη ύλη για την παραγωγή βενζίνης ".
Και αφού παραθέτει ένα χωρίο του Πλουτάρχου για τη νάφθα, καταλήγει ότι .... Η φλέβα λοιπόν του Τάλω με το μαγικό υγρό του Ιχώρος θα μπορούσε απλώς να είναι η Νάφθα, μιά άλλη σπουδαία τεχνολογική ανακάλυψη της εποχής.
Θυμίζω ότι στη νάφθα στηριζόταν ή σύνθεση του " υγρού πυρός ", βασικού όπλου του βυζαντινού κράτους,


Πως Πυρακτωνόταν;


Tα στοιχεία που έχουμε αναφέρουν ότι, όταν οι εχθροί της Κρήτης αποβιβαζόταν στις ακτές, έχοντας γλυτώσει από το βομβαρδισμό των πλοίων τους με τις τεράστιες πέτρες που εκσφενδόνιζε ο Τάλως εναντίον τους, ο ίδιος στη συνέχεια ακολουθούσε μιά ανεξήγητη διαδικασία. Έμπαινε στη φωτιά, πυρακτωνόταν, τους αγκάλιαζε και τους κατάκαιγε. Αναρωτιέται κανείς πως είναι δυνατόν να συμβεί τούτο το παράδοξο. Οι εχθροί περίμεναν τον Τάλω να τους σκοτώσει αφού πυρακτωνόταν, ή κάτι άλλο συνέβαινε; Μήπως αγκαλιάζοντας τους έβγαζε τόση φωτιά ή ζέστη από το εσωτερικό του σώματος του, ώστε πέθαιναν από υψηλή θερμοκρασία. Κάτι τέτοιο φυσικά προϋποθέτει κάποιον αντίστοιχο μηχανισμό, ο οποίος θα έμπαινε σε λειτουργία μόλις, για παράδειγμα, ο Τάλως αγκάλιαζε τους εχθρούς του, οπότε αύξανε τη θερμοκρασία της μεταλλικής κατασκευής του και βεβαίως ο εναγκαλιζόμενος πέθαινε.
Αυτό υποδεικνύει η κοινή λογική και όχι ότι ο Τάλως πυρακτωνόταν πρώτα σε κάποια φωτιά και μετά τους έκαιγε. Μιά τέτοια άποψη είναι αφελής για τον απλούστατο λόγο ότι βλέποντας να γίνεται την πρώτη φορά, οι εχθροί θα πήγαιναν να εισβάλλουν σε ένα σημείο μακρύτερα από εκεί που βρισκόταν η φωτιά που πυράκτωνε το γίγαντα. Άρα, αυτός διέθετε εσωτερικό σύστημα πυράκτωσης και τους θανάτωνε όπου τους αιχμαλώτιζε.


Πού Στηριζόταν Η Μεγάλη Του Ταχύτητα;

O Τάλως ως φύλακας και υπερασπιστής της νήσου Κρήτης, του Μινωϊκού πολιτισμού ουσιαστικά, όφειλε τρείς φορές την ημέρα να περιτρέχει το νησί. Η μετοχή που χρησιμοποιείται είναι " περιτροχάζων ", που σημαίνει τρέχοντας γύρω - γύρω, άρα δεν έχουμε φιλολογική σύγχυση, δεδομένου ότι οι περισσότερες πηγές, αυτές που ανέφερα και άλλες δευτερεύουσες, μιλούν για το ίδιο πράγμα. Ο Τάλως είχε εντολή να τρέχει γύρω στην Κρήτη τρείς φορές την ημέρα και να αποκρούει όχι μόνο τους εισβολείς αλλά και να εμποδίζει όσους ήθελαν να εγκαταλείψουν το νησί.
Αν θεωρήσουμε τη διάμετρο της Κρήτης 400 χιλ. περίπου, έχουμε τον εξής αριθμό, 400 χιλ. + 400 χιλ. επιστροφή = 800 χιλ. ο κάθε γύρος επί 3 μας κάνουν 2.400 χιλ. το εικοσιτετράωρο. Όμως από αυτές τις ώρες οι μισές είναι ωφέλιμες, δηλαδή μπορεί κανείς να βλέπει, διότι τις υπόλοιπες είναι νύχτα, άρα ο Τάλως κινιόταν με ταχύτητα 200 χιλ. ανά ώρα στη διάρκεια των περιστροφών του γύρω από την Κρήτη. Ας με συγχωρέσει ο αναγνώστης ή η αναγνώστρια που εξωθώ τις σκέψεις μου στα άκρα, αλλά μόνον έτσι μπορούμε να εξάγουμε κάποια συμπεράσματα. Έχουμε λοιπόν ένα αυτόματο ρομπότ που μέσα σε 1 ημέρα καιρική { καιρικές ονόμαζαν οι αρχαίοι τις ημέρες, διότι ανάλογα με την εποχή είχαν διαφορετική διάρκεια }, έπρεπε αναπτύσσοντας ταχύτητα 200 χιλ. ανα ώρα να διατρέχει την Κρήτη.
Από την πείρα που έχουμε σήμερα γύρω απο τα αυτοκίνητα, θα έπρεπε ο Τάλως να διαθέτει κάποια Φεράρι, Τζάγκουαρ, Μερσέντες ή BMW, ώστε να πετύχει τέτοιες ταχύτητες, χωρίς αυξομειώσεις, και αυτές, το τονίζω ιδιαίτερα, σε πολύ καλούς αυτοκινητόδρομους, δηλαδή αντίστοιχους με την Εθνική οδό Αθηνών - Θεσσαλονίκης. Και όχι στη Μινωϊκή Κρήτη, που φυσικά δεν υπήρχαν δρόμοι όπως τους γνωρίζουμε σήμερα, αλλά ασήμαντες δίοδοι και στράτες, αφού κυρίως στηριζόταν στη ναυσιπλοϊα, εξ ου και η παρουσία των σημαντικοτέρων αστικών κέντρων στα παράλια του νησιού ή κοντά σε αυτά.
Σήμερα, όταν βλέπουμε κάποιον να τρέχει με ιλιγγιώδη ταχύτητα, μονολογούμε: " Αεροπλάνο το έκανε το αμάξι του ", μήπως ο Τάλως πετούσε; Πολύ τολμηρή άποψη, που μάλλον δεν ευσταθεί, αφού κάποια αρχαία πηγή θα είχε κάνει σχετική αναφορά έστω και υπονοούμενο. Όλες τονίζουν ότι ο Τάλως περιέτρεχε την Κρήτη και αυτό το " περιτροχάζων ", είναι επίμονες.
Ο χάλκινος γίγαντας έτρεχε σαν αστραπή γύρω από το νησί πάνω από ανύπαρκτους δρόμους, τρείς φορές την ημέρα! τελεία και παύλα. Εξήγηση και επ'αυτού δεν μπορεί να δοθεί, εκτός αν μεταφερθούμε στο χώρο της αλληγορίας και του συμβολισμού.


Πως Πέθανε Ο Τάλως;

Στο ερώτημα αυτό, που δεν είναι λιγότερο σημαντικό απο τα άλλα, υπάρχει σύγχυση. Αποδίδουν το θάνατο του στο Δαίδαλο, στη Μήδεια, στον Ποία τον Αργοναύτη ή αλλού. Για το φόνο του Τάλω από το Δαίδαλο γράφει ο Γκρέιβς, στηριζόμενος στη ζήλεια του μεγάλου μηχανικού Δαίδαλου για τον μαθητευόμενο του, όπως αναφέρθηκε προηγουμένως: " Τον οδήγησε πάνω στη στέγη του ναού της Αθηνάς στην Ακρόπολη και καθώς του έδειχνε τη θέα, ξαφνικά τον έσπρωξε και τον γκρέμισε. Και ακόμη, παρά τη ζήλεια του, δε θα έκανε κακό στον Τάλω, αν δεν είχε υποπτευθεί τις αιμομικτικές του σχέσεις με την Πολυκάστη. Στη συνέχεια, ο Δαίδαλος κατέβηκε γρήγορα στους πρόποδες της Ακρόπολης και έβαλε το πτώμα του Τάλω μέσα σε ένα σακί με σκοπό να το θάψει κρυφά. Στους περαστικούς που τράβηξε την προσοχή, τους εξήγησε ότι σαν καλός πολίτης και σύμφωνα με τις απαιτήσεις του νόμου, είχε περιμαζέψει ένα ψόφιο φίδι, πράγμα που δεν ήταν εντελώς ψέμα, γιατί ο Τάλως ήταν Ερεχθεύς. Υπήρχαν όμως κηλίδες αίματος πάνω στο σακί και το έγκλημα δεν μπόρεσε παρά να βγεί στην επιφάνεια, οπότε ο Άρειος Πάγος τον καταδίκασε για το φόνο και τον εξόρισε. Σύμφωνα με μιά άλλη εκδοχή, ο Δαίδαλος δραπέτευσε πρίν γίνει δίκη. Τώρα η ψυχή του Τάλω, που οι άλλοι αποκαλούσαν Κάλο, Κιρκίνο ή Τάνταλο, πέταξε μακριά με τη μορφή πέρδικας, αλλά το σώμα του τάφηκε εκεί όπου είχε πέσει. Η Πολυκάστη κρεμάστηκε όταν έμαθε για το θάνατο του και οι Αθηναίοι έκτισαν δίπλα στην Ακρόπολη ένα ιερός πρός τιμήν της ".
Βάσει των πηγών στις οποίες στηρίχθηκε ο Γκρέιβς, αυτός ήταν ο θάνατος του Τάλω, του ανθρώπινου όντος και λαμπρού μηχανικού, τον οποίο μερικοί ταυτίζουν με έναν άλλο, μαθητή και ανιψιό του Δαίδαλου, τον Κάλω, του οποίου το όνομα σημαίνει σχοινί ή καλώδιο. Το όνομα Κάλως απηχεί αλληγορίες και συμβολισμούς του μύθου του Τάλω και ουσιαστικά είναι το ίδιο πρόσωπο.
Για τον χάλκινο, όμως γίγαντα το τέλος ήταν διαφορετικό και σχετίζεται με το πέρασμα της Αργούς από την Κρήτη. Όταν το θρυλικό πλοίο έφτασε στο νησί, ο Τάλως εμπόδιζε τους Αργοναύτες να αποβιβασθούν , πετώντας τους, ώς συνήθως, μεγάλες πέτρες. Οι Αργοναύτες δεν μπορούσαν να αποβιβασθούν, αλλά από το αδιέξοδο, τους έβγαλε η Μήδεια, η οποία τους πρότεινε να την αφήσουν να ενεργήσει όπως ήξερε.
Τους είπε να τραβήξουν το πλοίο σε απόσταση τέτοια, ώστε να μην τους φτάνουν οι βολές του Τάλω και άρχισε τα μαγικά της. Άρχισε να επικαλείται τις Κήρες: " Ζωοβόρα πνεύματα του θανάτου, γρήγορα σκυλιά του Άδη, που στους αιθέρες πλανιώνται και στους ζωντανούς ορμάνε. Τρείς φορές γονατιστή με τραγούδια τις ικέτευσε και τρείς με προσευχές. Και βάζοντας κακό στο νού της με φθονερό βλέμμα κατάματα τον μπρούτζινο Τάλω κοίταξε. Τα δόντια τρίζοντας του έδειξε τον πικρόχολο θυμό της και του έστειλε σφαδάζοντας αόρατες μορφές φρικτές ".
Σαφέστατα στην περιγραφή του Απολλώνιου η δεισιδαιμονία και η μαγεία εμπλέκονται με την τεχνολογία και την νικούν. Πίσω από αυτό το σκηνικό, τις δήθεν φοβερές επικλήσεις της Μήδειας, που ουσιαστικά κανένα αποτέλεσμα δεν μπορούν να έχουν πάνω σε κάποιο μηχανικό κατασκεύασμα, είναι φανερή η επέμβαση της Ειμαρμένης, του πεπρωμένου που θέλει καθετί ανθρώπινο ή ανθρώπινο κατασκεύασμα να έχει αρχή και τέλος.
Έτσι ο Τάλως παθαίνει μηχανική βλάβη και είναι χαρακτηριστικό έν προκειμένω ότι η όλη του υποδομή δεν έπαθε τίποτα, εκτός από τα " υγρά μπαταρίας ", δηλαδή ο Ιχώρ. Η βαλβίδα που έκλεινε την άκρη της " φλέβας " του άνοιξε, χύθηκαν τα υγρά και το μηχάνημα σωριάστηκε " άψυχο ". Γλαφυρή περιγραφή του θανάτου του χάλκινου γίγαντα μας χαρίζει ο Απολλώνιος:
" Έτσι, αν και χάλκινος, υπέκυψε κι αυτός, κάτω απ' την οργή της Μήδειας της μάγισσας. Και καθώς πέτρες βαριές εσήκωνε, στον όρμο οι Αργοναύτες να μη φτάσουν, με πέτρα μυτερή τη φτέρνα του έσκισε, και τότε έτρεξε ο ιχώρ όμοιος με λιωμένο μολύβι.
Κι άλλο στο βράχο να σταθεί ορθός δεν μπόραγε. Σαν πεύκο πελώριο, μόνο πάνω στα ψηλά βουνά, μισοκομμένο απ' τα κοφτερά πελέκια ξυλοκόπων, που το παράτησαν εκεί γυρνώντας πίσω, και που οι άνεμοι της νύχτας πρώτα το τράνταξαν, κι έπειτα το ξερίζωσαν και το ρίξαν. Έτσι, για λίγο κρατήθηκε αυτός, ακόμα αιωρούμενος στ' αδύνατα του πόδια κι ύστερα σωριάστηκε αδύναμος με φοβερό γδούπο ".

Ο Απολλώνιος μιλά για μεμβράνη που έφραζε την έξοδο του Ιχώρ, η οποία σκίστηκε. Ο Απολλόδωρος μιλά για χάλκινο καρφί, που έκλεινε την 'εξοδο των υγρών. Το ίδιο και ο Σοφοκλής. Άλλη εκδοχή για το θάνατο του Τάλω είναι ότι πείστηκε από τη Μήδεια πως μπορεί να τον κάνει αθάντο, την άφησε να του βγάλει το καρφί ή τη βίδα απο τη φτέρνα και χύθηκε ο Ιχώρ. Άλλη εκδοχή αναφέρει ότι ο Αργοναύτης Ποίας, που ήταν ο καλύτερος τοξότης, σημάδεψε τον πύρο και τον έβγαλε με σαϊτιά, οπότε χύθηκε ο Ιχώρ. Πάντως όλες οι εκδοχές τονίζουν και εστιάζονται στο γεγονός ότι με κάποιον τρόπο καταστράφηκε η μεμβράνη, βαλβίδα ή καρφί που εμπόδιζε τον Ιχώρ να κυλήσει και όταν τελικά αυτό συνέβη, τότε ο Τάλως κατέρρευσε. Μία καθαρή μηχανική βλάβη ενός οργάνου που κινείται με υδραυλικό σύστημα ή υγρά " μπαταρίας ". Ούτε στο κεφάλι χτύπησε, ούτε έλιωσε, ούτε παραπάτησε, τίποτε άλλο παρά μόνο μηχανική βλάβη στη φτέρνα του, γεγονός που τον συνδέει με τον Αχιλλέα και την " αχίλλειο φτέρνα " του, φράση που εώς σήμερα έχει διασωθεί αναφερόμενη στην προσωπική αδυναμία του καθενός.
Που καταλήγουμε μετά από όλα όσα αναφέρθηκαν; Προσωπικά πιστεύω ότι πέρα από το τι θέλουμε εμείς, να είναι ο Τάλως, διακρίνουμε τρείς εκδοχές:
Α } Η ύπαρξη ενός μηχανικού και εφευρέτη με το όνομα Τάλως, μαθητή του Δαίδαλου, που τον σκότωσε ο τελευταίος απο ζήλεια. Πιθανότατα να μην ήταν ζήλεια η αιτία θανάτου του Τάλω, αλλά κάτι άλλο. Πάντως τονίζεται η ύπαρξη ενός ανθρωπίνου όντος.
Β } Η ύπαρξη ενός μηχανικού κατασκευάσματος από χαλκό, ενός αυτόματου με υπερφυσικές δυνάμεις, που δρούσε ως τέτοιο και καταστράφηκε από μηχανική βλάβη τυχαία ή κατόπιν ανθρώπινης επέμβασης.
Γ } Η παρουσία μιάς συμβολικής ή αλληγορικής ερμηνείας. Για παράδειγμα, ότι η πτώση του Τάλω υπονοεί την καταστροφή του Μινωϊκού πολιτισμού από τους Μυκηναίους { Αργοναύτες } ή ότι ο Τάλως ήταν ηφαίστειο της Θήρας, { υπάρχει και αυτή η άποψη } του οποίου η έκρηξη κατέστρεψε τη Μινωϊκή Κρήτη. Σύμφωνα με τον J. Schoo: " ... ο Τάλως θα μπορούσε να είναι προσωποποίηση του ηφαιστείου της Θήρας. Η μπρούτζινη κατασκευή του εκφράζει τα τοιχώματα του κρατήρα που ακόμη και σήμερα είναι γεμάτα με το μέταλλο αυτό. Η επιτήρηση μέσω λιθοβολισμών των ακτών της Κρήτης και των νησιών του Αιγαίου που ήταν αποικίες της, δεν μπορεί παρά να ήταν κομμάτια από βράχους και λάβα που κατέστρεψαν τα πλοία. Ο αστράγαλος ήταν ένα δεύτερο ηφαίστειο που ενεργοποιήθηκε γρηγορότερα. Οι συνεχείς εκρήξεις του το έκαναν να χάνει τη ζωτική του δύναμη και μετά την τελική έκρηξη, αφού έφυγε όλη η λάβα του, νεκρώθηκε ". { J. Schoo - MNEMOSYNE }
Αυτά είναι τα στοιχεία που διαθέτουμε για το μηχανικό πλάσμα, το σημαντικότερο από τα αυτόματα του Ήφαιστου. Η Ελληνική μυθολογία έχει να επιδείξει αρκετά από αυτά, κατασκευές το ίδιο εντυπωσιακές και το ίδιο ενδιαφέρουσες. Όμως δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι οι Ελληνικοί αυτοματισμοί ως επιστημονικές κατασκευές, εμφανίζονται κατά την κλασική εποχή και μετά, κυρίως στους Ελληνιστικού χρόνους και απο τότε αποτελούν την κορύφωση της αρχαίας Ελληνικής τεχνολογίας.


Του Χρήστου Δ. Λάζου