Ιδεογραφήματα

Κάλαντα του Μάρτη

Αρχαίο:

«Ηλθ’ ήλθε χελιδών
Καλάς ώρας άγουσα
Καλούς ενιαυτούς
Επί γαστέρι λευκά
Απί νώτα μέλαινα»

Νέο:
«Ήρθε, ήρθε χελιδόνα
ήρθε κι άλλη μελιδόνα
κάθισε και λάλησε
και γλυκά κελάηδησε
Μάρτη, Μάρτη μου καλέ
Και Φλεβάρη φοβερέ
Κι αν χιονίσεις κι αν κακίσης
Πάλιν άνοιξιν θα ανθίσης
Θάλασσαν επέρασα
Και στεριάν δεν ξέχασα
Κύματα κι αν έσχισα
Έσπειρα, κονόμησα
Έφυγα κι αφήκα σύκα
Και σταυρόν και θημωνίτσα
Κι ήρθα τώρα κι ηύρα φύτρα
Κι ηύρα χόρτα, σπαρτά βλίστρα,
Βλίστρα, βλίστρα, φύτρα, φύτρα.
Συ καλή νοικοκυρά
Έμπα στο κελάρι σου
Φερ’ αυγά, περδικωτά
Και πουλιά σαρακοστά
Δώσε και μίαν ορνιθίτσα
Φέρε και μία κουλουρίτσα...
Μέσα δω που ΄ρθαμε τώρα,
Μέσα γεια, μέσα χαρά,
Στον αφέντη στην κυρά
Στα παιδιά και στους γονείς
Σ’ όλους τους, τους συγγενείς.
Μέσα Μάρτης, έξω φύλλα
Εξ’ οχτροί, σας τρων οι σκύλοι.
Μέσα φίλοι, μέσα φτήνεια
Και χαρές, χοροί, παιχνίδια
Και φέτος και του χρόνου
Και του χρόνου κι άλλα χίλια»

Στον Πόντο

«Ο Μάρτης φερ τα χελιδόνια /κελαηδούν και λυν΄ τα χόνε» ή «Ο Μάρτης όταν μαρτεύκεται, καλοκαιρίαν μυρίζει κι΄ όταν παραχολάσχεται τον Κούντουρου δαβαίνει».

Μαρτης Στην Κοζάνη

Ο Μάρτης σηκώθηκε και είπε στους υπόλοιπους
− Εγώ θα ρίξω πρώτα μούστο στο βαένι και ύστερα ρίχνετε και σεις.
− Καλά, ρίξε εσύ, είπαν οι άλλοι, κι έτσι έγινε.

Όταν έγινε με το καλό το κρασί είπε πάλι ο Μάρτης.
− Εγώ έριξα πρώτος, γι’ αυτό και θα πιω πρώτος.
− Εντάξει του είπαν οι άλλοι.

Στην Θεσσαλονικη

Μάρτης μας ήρθε καλώς μας ήρθε
Τα χελιδόνια έρχονται από την Αραβία,
Μας φέρνουνε την Άνοιξη κι όλο το καλοκαίρι
Και ‘μεις για τούτο ήρθαμε, να πούμε καλημέρα
Και να παρακαλέσουμε Χριστό και Παναγία
Να μας βοηθά παντοτινά και όλοι με υγεία.
Και του χρόνου

Στην Σάμο

Δόνι, χελιδόνι
Ήρθες, καλώς ήρθες.
Φκιάσε την φωλιά σου
Κάμε τα πουλιά σου
Φκιάστηνε στο σπίτι
Κανένας δεν την γκίζει.

Το χελιδόνι το πουλί
Πάει πέρα κι’ έρχεται
Πάει και ξανάρχεται
Στήνει μήνυμα και λέει
Πως είναι καλοκαίρι.

Στην Ρόδο

Το χελιδόνιμ πέπεται
Πάει και πάλιν έρκεται
Και τραγουδά και χέρεται
Και φέρνει μας μήνυμα(ν)
Πως είναι Άνοιξη καιρού
Και άρχιση καλοκαιριού
Και σεις εμάς τον κόπο μας
Να μας πληρώσετε πολλά
Κοσάρια, γρόσια και αυγά
Όχι από ένα κι’ από δυο
Αλλά από έξη κι’ απ’ οχτώ.


Ήρθε, ήρθε χελιδόνα,
Φέρνοντας καλοκαιριά
Και καλή χρονιά,
Στην κοιλιά της άσπρη
Και στην ράχη μαύρη.

Στην Κρήτη

Ο Μάρτης ήρθε με χαρές και με δροσιές γεμάτος,
Όλα τα έχνη τα κακά να μη φανεί η φανιά ντως,
Όξω ψύλλοι και κοργιοί, όφιδες και μποντικοί
Κολισαύρες και λιακόνια,
Όξω απού τα’ αφεντικού το στρώμα.
Το χελιδόνι νάρχεται, στο σπίτι να φωλεύγει,
Και να του δίδετε θροφή να παίρνει να μισέβγει
Να πηαίνει εις την έρημο, να είναι φορτωμένο,
Να τρώει να ευφραίνεται κι αυτό το βλοημένο
Δώτε και μας τον κόπο μας, ό,τι είναι ο ορισμός σας
Και ο Χριστός μας πάντοτε να είναι ο βοηθός σας,
Χρόνους πολλούς να ζήσετε, πάντα ευτυχισμένοι
Σωματικά και ψυχικά να είστε ευτυχισμένοι.


Στις Σέρρες

Χελιδόνια έρχεται από την Μαύρη Θάλασσα
Θάλασσα κι αν πέρασε, έκατσε κι ελάλησε.
Έμαθε τα γράμματα, γράμματα σπουδάματα
Γράμματα Ελληνικά που μαθαίνουν τα παιδιά
Τα παιδιά από το δάσκαλο.
«Δάσκαλος μας έστειλε να μας δώστε πέντε αυγά.
Κι αν δεν δίνετε πέντε αυγά παίρνουμε την κλωσσαριά.
Να γεννά και να κλωσά και να σέρνει τα πουλιά».

Άντε καλό μήνα και καλή Άνοιξη μπρε

Μπορεί να αργώ λίγο, αλλά τα βλέπω. Υπάρχουν κάλαντα για όλους τους μήνες; Άσχετο, αλλά υπάρχει κάποιο ιδιαίτερο έθιμο στον Πόντο για τη Μ. Βδομάδα και το Πάσχα;

Φυσικά και υπάρχουν Λιζοπούλι μ'.
Θα ψάξεις να βρεις το ογκώδες (σχετικά) βιβλίο της κ. Ζωγραφίδου, εκδ. "Αρχείον Πόντου" που το λεν "ο Πόντος στις 4 εποχές" ή κάπως έτσι. Θα σε καλύψει πάρα πολύ θα έλεγα

ευχαααααριστώ