SystemFreaks™
Πυρρίχιος ή Πυρρίχη. Το πιο σημαντικό είδος (ή τάξη) πολεμικού χορού. Η πυρρίχη ήταν ένας μεγαλοπρεπής, γρήγορος, λαμπρός και εντυπωσιακός χορός, χορευόταν είτε από ένα πρόσωπο είτε από ένα ή περισσότερα ζεύγη χορευτών, που έφεραν πανοπλία (ασπίδα και δόρυ ή σπαθί) και μιμούνταν τις κινήσεις των πολεμιστών, σε επίθεση και σε άμυνα. Χορευόταν συνήθως στις δωρικές ? πολιτείες, κυρίως στη Λακωνία. Στη Σπάρτη ? χορευόταν από νέους, κατά την τελετή των Διόσκουρων ? (Κάστορα ? και Πολυδεύκη). Τον 6ο αιώνα π.χ.χ. εισάγεται και στην [[ΑΘΗΝΑ|Αθήνα ?, στον εορτασμό των Παναθηναίων· ? στο χορό συμμετείχαν παιδιά, νέοι και άνδρες.
Μυθ. Πολύ πριν το αντάμωμα του ανθρώπου με την ιστορία, την εποχή που Τιτάνες, θεοί και ήρωες ευδαιμονούσαν σε αυτόν τον τόπο, πάνοπλοι Κουρήτες στο Ιδαίο Άντρο, χόρεψαν τον πυρρίχιο χορό χτυπώντας με τα δόρατα τους την γη, δημιουργώντας εκκωφαντικό θόρυβο που κάλυψε το κλάμα του νεογέννητου Δία, σώζοντας τον έτσι από τον αδηφάγο Κρόνο. Μια άλλη εκδοχή θέλει την θεά Αθηνά να χορεύει τον ενόπλιο χορό, σείοντας την ασπίδα και το δόρυ της στιγμές μετά την γέννηση της από το κεφάλι του πατέρα της, Δία. Τον ίδιο χορό λέγεται ότι χόρεψε και μετά την συντριβή των Τιτάνων και την αιώνια φυλάκιση τους στα Τάρταρα. Η ίδια θεά στην Ιωλκό πρόσφερε ως δώρο-όπλο τον πυρρίχιο στους Αργοναύτες, στο ξεκίνημα της εκστρατείας τους. Σύμφωνα με άλλους μύθους η γέννηση του πυρρίχιου συντελέστηκε κάτω από τα αιματοβαμμένα τείχη της Τροίας. Ήταν λένε ο Νεοπτόλεμος-Πύρρος, ο γιος του ημίθεου Αχιλλέα που επαρμένος από χαρά για τον θάνατο του Ευρύπυλου τον πρωτοχόρεψε. Στην επικρατέστερη εκδοχή του μύθου, ήταν ο Κουρήτης Πύρριχος που όταν αντίκρισε το νεκρό σώμα του Πατρόκλου, συντετριμμένος από την οδύνη και τον πόνο, άρχισε να ταλαντεύεται στην αρχή αργά και πονεμένα και στη συνέχεια έντονα και ρυθμικά μετατρέποντας τη θλίψη του σε οργή και ξέσπασμα για τον άδικο θάνατο του φίλου του. Οι συμπολεμιστές του, παρασύρθηκαν από τον ρυθμό και εκείνο το βράδυ γύρω από τις αναμμένες φωτιές κάτω από τα τείχη της Τροίας, γεννήθηκε ο άγριος χορός που ονοματίστηκε από τα πυρρά μαλλιά του πρωτοχορευτή του…. Ο χορός Πυρριχιος λέγεται πως ήταν εκεινος που χόρεψε ο Ιάσωνας με τους Αργοναύτες όταν πάτησαν στο γυρισμό τους σε ελληνικό έδαφος.
Γλυπτό με γυμνούς άνδρες που χορεύουν
τον πυρρίχιο.Σε νεότερα χρόνια η πυρρίχη εκφυλίστηκε σε χορό των συμποσίων· ο Ξενοφών ? (Ανάβασις σ' 1 και 12) αναφέρει πως, κατά τη διάρκεια ενός συμποσίου, μια ορχηστρίδα με ελαφριά ασπίδα χόρευε την πυρρίχη με ανάλαφρο τρόπο. Στην εποχή του Αθήναιου ? (2ος - 3ος αι. μ.χ.χ.), η πυρρίχη χορευόταν ακόμα στη Λακωνία, αλλά ως προγύμνασμα για τον πόλεμο, «όλοι οι άρρενες στη Σπάρτη ? μαθαίνουν να χορεύουν την πυρρίχη από την ηλικία των πέντε ετών. Η πυρρίχη στην Αθήνα ?, επειδή έχει διονυσιακό χαρακτήρα, είναι πιο ήπια, γιατί οι χορευτές τώρα φέρουν θύρσους ? αντί σπαθιά και λαμπάδες» (ΙΔ' 631Α, 29).
Η ετυμολογία της λέξης πυρρίχη δεν έχει διασαφηνιστεί. Κατά τον Αριστόξενο (Αθήν. 630D), ο χορός αυτός ονομάστηκε πυρρίχη από έναν Λάκωνα (ή Κρητικό, κατά τον Πολυδεύκη, IV, 99) ήρωα ή χορευτή, ονομαζόμενο Πύρριχο· ο Αθήναιος ? προσθέτει πως κατά την εποχή του το όνομα Πύρριχος συνηθιζόταν ακόμα στη Λακωνία. Άλλοι συγγραφείς υποστηρίζουν ότι η λέξη παράγεται από τον Πύρρο ?, άλλο όνομα του Νεοπτολέμου, γιού του Αχιλλέα ?, ο οποίος, σύμφωνα με μια παράδοση, υπήρξε ο πρώτος που χόρεψε την πυρρίχη, μετά τη νίκη του στη σύγκρουση με τον Ευρύπυλο, σύμμαχο των Τρώων ?. Σύμφωνα με μια άλλη υπόθεση, το όνομα προήλθε από τη λέξη «πυρά» (νεκρική πυρά), γιατί ο Αχιλλέας ? χόρεψε πρώτα την πυρρίχη γύρω από την πυρά, πάνω στην οποία κάηκε ο σορός του φίλου του Πάτροκλου ?.
Ο Πρόκλος (Χρηστομ.) αναφέρει πως «μερικοί αποδίδουν την επινόηση της πυρρίχης στους Κουρήτες ?, άλλοι στον Πύρρο ?, γιο του Αχιλλέα ?».
Η πυρρίχη είχε σημαντικό παιδευτικό χαρακτήρα και γι' αυτό δινόταν ιδιαίτερη προσοχή στα τραγούδια που συνόδευαν το χορό. Αθήν. ?: «τακτέον δ' επί της πυρρίχης τα κάλλιστα μέλη και τους ορθίους ρυθμούς» (στην πυρρίχη έπρεπε να γίνεται χρήση των πιο ωραίων μελωδιών και των εξυψωτικών ρυθμών). Η πυρρίχη συνοδευόταν από τραγούδια που τραγουδούσαν είτε οι χορευτές οι ίδιοι ή, συνηθέστερα, άλλοι εκτελεστές.
Σημείωση: Πυρρίχιος, ο χορός της πυρρίχης.
πηγη:www.gnwsis.gr
